Mhix kwistjoni ta’ arja sħuna biss - Id‑diplomazija globali u t‑tfittxija għal suċċessur tal‑Protokoll ta’ Kyoto

Il‑Protokoll ta’ Kyoto, iffirmat fl‑1997 bħala estensjoni tal‑UNFCCC, huwa l‑ewwel pass fl‑isforz fit‑tul biex jitnaqqsu l‑emissjonijiet li huwa meħtieġ biex jiġu evitati livelli perikolużi ta’ bidla fil‑klima. L‑ewwel perjodu ta’ impenn tal‑protokoll jintemm effettivament fl‑2012 u 'COP 15' huwa mistenni li jipproduċi suċċessur ambizzjuż.

Kyoto huwa sinifikanti għaliex stabbilixxa miri ta’ emissjonijiet obbligatorji għall‑pajjiżi żviluppati li rratifikawh. Pereżempju, il‑15‑il pajjiż li fl‑1997 kienu membri tal‑UE (UE‑15) għandhom mira komuni li jnaqqsu l‑emissjonijiet bi 8 % meta mqabbel mas‑'sena bażi' (¹) ta’ Kyoto. Huma għandhom jilħqu din il‑mira matul il‑perjodu tal‑2008–2012 (²).

Il‑pajjiżi huma mistennija li jilħqu l‑miri ta’ Kyoto tagħhom l‑aktar billi jnaqqsu l‑emissjonijiet internament. Madankollu hija disponibbli firxa ta’ alternattivi oħra biex tgħinhom jilħqu l‑mira tagħhom (ara l‑kaxxa: Wassalna sa Kyoto fil‑ħin).

Fig. 1 / Differenzi bejn il‑miri ta’ Kyoto tal‑UE u l‑miri ta’ qsim tal‑piżijiet u tbassir għall‑2010 għall‑UE‑15. Sors: Rapport Tendenzi u tbassir, EEA, 2007.

'Kyoto' kien pjuttost kontroversjali l‑aktar għaliex l‑Istati Uniti ma rratifikawhx u għaliex nazzjonijiet li qed jiżviluppaw bħaċ‑Ċina u l‑Indja, li għandhom ekonomiji li qed jiżviluppaw b’ritmu mgħaġġel, m'għandhomx miri skont il‑protokoll.

It‑tim tal‑EEA dwar il‑bidla fil‑klima għandu rwol fl‑isforz Ewropew, billi qed jikkoordina biċċa xogħol ta’ responsabbiltà ta’ proporzjon enormi. Dejta minn madwar l‑Ewropa dwar l‑emissjonijiet ta’ hekk imsejħa gassijiet li jikkawżaw l‑effett serra tinġabar, tiġi verifikata u wara analizzata f’żewġ rapporti ewlenin li jiddaħħlu fil‑proċess ta’ Kyoto.

Din is‑sena, in‑numri u l‑analiżi li huma jiffaċilitaw, għandhom tifsira partikolari fil‑kuntest tal‑laqgħa tal‑COP 15 għaliex juru biċ‑ċar kif sejra l‑UE fl‑isforzi tagħha stess biex tnaqqas l‑emissjonijiet tal‑gassijiet serra. Pajjiżi li ma ffirmawx jew li għad m'għandhomx miri jkunu interessati b’mod partikolari f’kemm l‑UE qed timplimenta tajjeb il‑protokoll.

L‑ewwel rapport tal‑EEA dwar il‑gassijiet serra joħroġ kull rebbiegħa u jissejjaħ ir‑rapport 'inventarju'. Serra f’dan il‑kuntest tirreferi għal kollezzjoni tal‑gassijiet li jbiddlu l‑klima b’mod l‑aktar serju inklużi: dijossidu tal‑karbonju, metanu, ossidu nitruż kif ukoll gassijiet fluworurati. Ir‑rapport ta’ inventarju juri tendenzi nazzjonali: jekk l‑emissjonijiet humiex qed jiżdiedu jew jonqsu. F’kull pajjiż juri minn fejn ġejjin iż‑żieda jew it‑tnaqqis fl‑emissjonijiet.

Kull Stat Membru tal‑UE irid jippreżenta stima tal‑emissjonijiet tiegħu lill‑Kummissjoni Ewropea u lill‑EEA. Ikkunsidra s‑settur tal‑enerġija, li huwa responsabbli għal aktar minn 80 % tat‑total tal‑emissjonijiet ta' gassijiet serra fl‑UE. L‑istatistika dwar l‑użu ta’ enerġija, skont it‑tip ta’ fjuwil, huma immultiplikati b’'fatturi ta’ emissjonijiet' u l‑emissjoni ta’ enerġija hija stmata minn kull pajjiż. L‑emissjonijiet mill‑agrikoltura huma stmati abbażi tal‑medda ta’ ħamrija kkultivata, tip ta’ kultivazzjoni, użu ta' fertilizzant u n‑numru ta’ bhejjem (bhejjem tal‑ifrat, tjur, nagħaġ, ħnieżer, eċċ.) fil‑pajjiż.

Bħalma l‑atleti huma ttestjati regolarment biex ikun żgurat li jkunu qegħdin jobdu r‑regoli, isir monitoraġġ regolari. Id‑dejta tinġabar flimkien biex tifforma stampa sħiħa ta’ emissjonijiet madwar l‑Ewropa u din tintbagħat lill‑Kummissjoni Ewropea, minn fejn tingħadda bħala l‑preżentazzjoni uffiċjali tal‑Komunità Ewropea lill‑UNFCCC.

Billi d‑dejta l‑ewwel tiġi vverifikata fuq livell nazzjonali hemm dewmien ta' sena u nofs. L‑aħħar rapport maħruġ f’Ġunju 2008 huwa bbażat fuq dejta mill‑2006. Dan juri li emissjonijiet mill‑UE‑15 kienu 3 % taħt is‑'sena bażi'.

Il‑kunċett tal‑għadd ta’ gassijiet huwa pjuttost astratt. B’riżultat ta’ dan huwa wkoll diffiċli tifhem xi jfissru tnaqqis jew żieda fil‑perċentwal ta' emissjonijiet. Jista' jkun ta' għajnuna jekk timmaġina t‑tnaqqis bħala l‑ġranet tas‑sena. Il‑mira ta’ Kyoto tal‑UE‑15 hija tradotta li tiswa daqs 29 ġurnata ta' emissjonijiet.

Għal kull waħda mill‑5 snin ta’ bejn l‑2008–2012, l‑emissjonijiet tal‑UE‑15 għandhom ikunu bħala medja, 29 ġurnata inqas mil‑livelli tal‑1990. B’dan il‑mod, tnaqqis fl‑emissjonijiet għandu jseħħ b’mod konsistenti għal bosta snin.

L‑aħħar dejta tal‑EEA turi li bejn l‑1990 u l‑2006, tnaqqas ammont ekwivalenti għal għaxart ijiem ta’ emissjonijiet. L‑UE‑15 trid tnaqqas l‑ekwivalenti ta’ 19‑il ġurnata oħra biex tilħaq il‑mira.

Immedjatament wara li jippreżenta r‑rapport 'inventarju', it‑tim dwar il‑bidla fil‑klima tal‑EEA jibda it‑tieni l‑akbar eżerċizzju ta’ rappurtar tiegħu tas‑sena li jilħaq l‑ogħla punt tiegħu fir‑rapport 'Tendenzi u tbassir'. Ir‑rapport huwa ppubblikat fix‑xitwa hekk kif tkun waslet biex issir il‑laqgħa annwali tal‑COP tan‑NU.

Dan ir‑rapport jinkludi analiżi aktar profonda tat‑tendenzi fir‑rigward tal‑emissjonijiet deskritti fl‑ewwel rapport u juri eżatt minn fejn irriżultaw l‑emissjonijiet u t‑tnaqqis fl‑emissjonijiet. Aktar importanti minn hekk, ir‑rapport iħares ’il quddiem u jevalwa tbassir ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra fil‑futur sal‑2012 u lil hinn sal‑2020. Din il‑prospettiva futura hija imprezzabbli kemm għat‑turija tal‑kobor tal‑problema fil‑futur kif ukoll għall‑iżvilupp ta’ politika biex tindirizzaha (³).

L‑aħħar rapport ta' Tendenzi u tbassir jikkonferma li l‑UE‑15 naqset l‑emissjonijiet tagħha bi 3 % bejn is‑ 'sena bażi' u l‑2006. Biex jimtela l‑vojt li ser jibqa’, jeħtieġ li jkun hemm taħlita ta’ approċċi, jgħid ir‑rapport.

Sforzi 'interni' eżistenti u ppjanati (li qed iseħħu f’kull pajjiż), mekkaniżmi ta’ Kyoto, żoni ta’ assorbiment (sinks) tal‑karbonju (bħat‑tħawwil ta’ siġar biex jassorbu gassijiet) u kummerċ ta’ krediti tal‑karbonju ser jintużaw kollha u jistgħu jirriżultaw fi tnaqqis potenzjali ta' emissjonijiet ta' 11 % għall‑UE‑15. Madankollu, il‑pajjiżi għandhom jimplimentaw miżuri ppjanati kemm jista’ jkun malajr għax inkella ma jkollhomx impatt fil‑ħin biex jilħqu l‑mira, jgħid ir‑rapport.

Fuq livell nazzjonali, fl‑2006, Franza, il‑Greċja, l‑Iżvezja u r‑Renju Unit kienu diġà laħqu il‑mira ta’ Kyoto tagħhom. L‑Awstrija, il‑Belġju, il‑Finlandja, il‑Ġermanja, l‑Irlanda, il‑Lussemburgu, l‑Olanda u l‑Portugall ibassru li huma ser jilħqu l‑miri tagħhom, iżda tbassir mid‑Danimarka, l‑Italja u Spanja juri li huma mhumiex ser jilħqu l‑miri tagħhom ta’ tnaqqis ta' emissjonijiet.