Πολιτικές για την αλλαγή του κλίματος

Η πρόκληση της αλλαγής του κλίματος και το τι θα κάνουμε για αυτή θα χαρακτηρίσει εμάς, την εποχή μας και, τελικά, την παγκόσμια κληρονομιά μας.

Ban Ki-moon, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, 2007

Παγκόσμιες πολιτικές

Ο μακροπρόθεσμος στόχος της UNFCCC είναι "η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα που θα αποτρέψουν την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρεμβολή στο κλιματικό σύστημα ". Το Πρωτόκολλο του Κιότο είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Θέτει στόχους μείωσης των εκπομπών για πολλές βιομηχανοποιημένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, και περιορίζει τις αυξήσεις των εκπομπών των υπολοίπων χωρών:

• Τα 15 παλαιότερα μέλη της ΕΕ μοιράζονται έναν κοινό στόχο μείωσης των εκπομπών κατά την περίοδο 2008–2012 κατά 8 % κάτω από τα επίπεδα του 1990 (βίντεο). Δυνάμει μιας ενδοευρωπαϊκής συμφωνίας, σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ επιτρέπονται οι αυξήσεις των εκπομπών, ενώ άλλα θα πρέπει να τις μειώσουν.
• Για τα περισσότερα νέα κράτη μέλη ισχύουν στόχοι από – 6 έως – 8 % από τα έτη αναφοράς τους (βασικά το 1990).
  

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που είναι υπεύθυνες για υψηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δεν έχουν κυρώσει το Πρωτόκολλο.

Οι χώρες αναμένεται να επιτύχουν τους στόχους τους κατά κύριο λόγο μέσω εγχώριων πολιτικών και μέτρων. Έχουν τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν ένα μέρος των στόχων τους για μείωση των εκπομπών επενδύοντας σε έργα μείωσης των εκπομπών σε αναπτυσσόμενες χώρες (μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης) ή σε ανεπτυγμένες (κοινή εκτέλεση). Ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης αποσκοπεί επίσης και στην υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης π.χ. μέσω της χρηματοδότησης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η ΔΕΚΑ προτρέπει για μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών κατά περίπου 50 % έως τα μέσα του 21ου αιώνα. Για τις ανεπτυγμένες χώρες, αυτό σημαίνει μείωση κατά 60–80 %. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με υψηλές εκπομπές, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, θα πρέπει να περιορίσουν την αύξηση των εκπομπών τους.

Στο εσωτερικό της UNFCCC βρίσκεται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων μια διεθνής συμφωνία για μετά το 2012. Στόχος είναι η επίτευξη συμφωνίας κατά τη διάσκεψη για το κλίμα που είναι προγραμματισμένη για το 2009 στην Κοπεγχάγη.

Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν υιοθετήσει εθνικά προγράμματα με στόχο τη μείωση των εκπομπών. Επίσης, σε επίπεδο, ΕΕ έχουν εγκριθεί διάφορες πολιτικές και μέτρα μέσω του Ευρωπαϊκού προγράμματος για την κλιματική αλλαγή. Για παράδειγμα:

• αυξανόμενη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή, βιομάζα) και εγκαταστάσεις συνδυασμένης παραγωγής θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας,
• βελτιώσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα, π.χ. στα κτίρια, τη βιομηχανία, τις οικιακές συσκευές,
• μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των νέων επιβατικών αυτοκινήτων,
• μέτρα περιορισμού των εκπομπών στη μεταποιητική βιομηχανία,
• μέτρα μείωσης των εκπομπών από τους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων.

Το πρόγραμμα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα (βίντεο) είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των προσπαθειών της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών με τρόπο που να είναι οικονομικά αποτελεσματικός. Τον Μάρτιο του 2007, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την αλλαγή του κλίματος και την ενέργεια με στόχο τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 20 % έως το 2020 (σε σχέση με τα επίπεδα του 1990) αλλά και την επίτευξη, έως το 2020, ενός στόχου για χρήση πρωτογενούς ενέργειας στην Ευρώπη κατά 20 % μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τον Ιανουάριο του 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια νέα δέσμη μέτρων σχετικά με την ενέργεια και τις κλιματικές αλλαγές για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών (βίντεο). Διάφοροι τομείς, όπως της γεωργίας, των μεταφορών και των κατασκευών καθώς και όλα τα κράτη μέλη πρέπει να διαδραματίσουν το ρόλο τους και να συμβάλουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων, ανάλογα με τις αντίστοιχες οικονομικές τους δυνατότητες. Για τους τομείς υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης, όπως της χαλυβουργίας και των χημικών ουσιών, η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων της ΕΕ, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 20 %. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου απαιτεί αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κάτι που σημαίνει μεγαλύτερη διαφοροποίηση του εφοδιασμού ενέργειας για την Ευρώπη.

Οι νέοι τομείς πολιτικής για τους οποίους αναπτύσσονται πρόσθετα μέτρα μείωσης των εκπομπών είναι η αεροπορία (βίντεο), το CO₂ και τα αυτοκίνητα (βίντεο), και η δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα (βίντεο).

Ορισμένες χώρες μέλη του ΕΟΠ είτε έχουν αρχίσει να ετοιμάζουν ή έχουν ήδη έτοιμες εθνικές στρατηγικές για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος. Η Πράσινη Βίβλος με θέμα την "Προσαρμογή της Ευρώπης στην αλλαγή του κλίματος — επιλογές δράσης για την ΕΕ" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2007 βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο των διαβουλεύσεων με τους ενδιαφερόμενους φορείς.

Περισσότερες πληροφορίες:

• η Σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος,
• η Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το περιβάλλον και η αντίδραση της ΕΕ στην αλλαγή του κλίματος,
• η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή,