Avrupa hızla büyüyen iklim risklerine karşı hazırlıklı değil

Son yıllarda tecrübe edilen aşırı sıcaklar, kuraklık, orman yangınları ve seller, iyimser küresel ısınma senaryolarında bile daha da kötüleşecek ve kıta genelinde yaşam koşullarını etkileyecek. AÇA, iklim değişikliğine uyum ve iklime duyarlı sektörler için politika önceliklerini belirlemeye yardımcı olan ilk European Climate Risk Assessment (EUCRA) (Avrupa İklim Risk Değerlendirmesi’ni) yayınladı.

Değerlendirmeye göre, Avrupa’nın politikaları ve uyum eylemleri hızla büyüyen risklere ayak uydurmuyor. Birçok durumda, kademeli uyum yeterli olmayacak ve iklim direncini artırmaya yönelik birçok önlem uzun bir zaman gerektirdiğinden, henüz kritik olmayan riskler için bile acil eylem gerekebilecek.

Avrupa’daki bazı bölgeler birden fazla iklim riski için sıcak noktalar. Güney Avrupa özellikle orman yangınları, sıcaklık ve su kıtlığının tarımsal üretim, açık havada çalışma ve insan sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle risk altında. Sel, erozyon ve tuzlu su girişi, yoğun nüfuslu birçok şehir de dahil olmak üzere Avrupa’nın alçak kıyı bölgelerini tehdit ediyor.

Yeni analizimiz, Avrupa’nın toplumsal olarak hazırlık yaptığımızdan daha hızlı büyüyen acil iklim riskleriyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Toplumlarımızın direncini sağlamak için, Avrupalı ve ulusal politika yapıcılar, hem hızlı emisyon kesintileri hem de güçlü uyum politikaları ve eylemleriyle iklim risklerini azaltmak amacıyla şimdi harekete geçmeliler.

Leena Ylä-Mononen
AÇA İcra Direktörü

Avrupa’daki pek çok iklim riski artık acil eylem gerektiriyor

Değerlendirme, Avrupa için beş grupta 36 ana iklim riskini belirledi: ekosistemler, altyapı ve ekonomi, gıda, sağlık ve finans. Raporda belirlenen başlıca iklim risklerinin yarısından fazlası şimdi daha fazla eylem gerektiriyor ve bunlardan sekiziyse acil; ekosistemleri korumak, insanları sıcağa karşı korumak, insanları ve altyapıyı sellerden ve orman yangınlarından korumak ve AB Dayanışma Fonu gibi Avrupa dayanışma mekanizmalarının uygulanabilirliğini güvence altına almak.

Ekosistemler: Ekosistem grubundaki neredeyse tüm riskler acil veya daha fazla eylem gerektirmekte olup, deniz ve kıyı ekosistemlerine yönelik riskler özellikle ciddi olarak değerlendiriliyor. AÇA raporu, ekosistemlerin insanlara birden fazla hizmet sunduğunu ve bu nedenle bu risklerin gıda, sağlık, altyapı ve ekonomi dahil olmak üzere diğer alanlara yayılma potansiyelinin yüksek olduğunu hatırlatıyor.

Gıda: Sıcaklık ve kuraklıktan ekin üretimine kadar olan riskler Güney Avrupa’da halihazırda kritik bir seviyede, ancak Orta Avrupa’daki ülkeler de risk altında.  Özellikle geniş alanları etkileyen uzun süreli kuraklıklar bitkisel üretim, gıda güvenliği ve içme suyu kaynakları üzerinde önemli bir tehdit oluşturuyor. Bir çözüm olarak, hayvan bazlı proteinlerden sürdürülebilir şekilde yetiştirilen bitki bazlı proteinlere kısmi bir geçiş bile tarımda su tüketimini ve ithal yem bağımlılığını azaltacak.

Sağlık: Sıcaklık, insan sağlığı için en ciddi ve en acil iklim riski faktörü. Aşırı sıcağa maruz kalan açık havada çalışanlar, yaşlılar ve kötü inşa edilmiş konutlarda, güçlü bir kentsel ısı adası etkisi olan veya soğutma sistemlerine erişimi yetersiz olan bölgelerde yaşayan insanlar gibi belirli nüfus grupları en büyük risk grubunu oluşturuyor. Kentsel planlama, inşaat standartları ve iş kanunları gibi sağlık açısından iklim risklerini azaltmaya yönelik pek çok araç, geleneksel sağlık politikalarının dışında yer alıyor.

Altyapı: Daha sık ve aşırı hava olayları, Avrupa’nın inşa edilmiş çevresi ile enerji, su ve ulaşım da dahil olmak üzere kritik hizmetler için riskleri artırıyor. Avrupa’da kıyı taşkın riskleri nispeten iyi yönetilse de yükselen deniz seviyeleri ve fırtına modellerindeki değişiklikler insanlar, altyapı ve ekonomik faaliyetler üzerinde yıkıcı etkilere neden olabiliyor. Güney Avrupa’da, sıcaklık ve kuraklıklar enerji üretimi, iletim ve talep için önemli risklere neden oluyor. Konutların da artan sıcaklığa uyum sağlaması gerekiyor.

Ekonomi ve finans: Avrupa ekonomisi ve finans sistemi birçok iklim riskiyle karşı karşıya. Örneğin aşırı iklim koşulları sigorta primlerini artırabilir, varlıkları ve ipotekleri tehdit edebilir ve hükümet harcamalarını ve kredi maliyetlerini artırabilir. AB Dayanışma Fonu’nun uygulanabilirliği, son yıllarda meydana gelen yüksek maliyetli seller ve orman yangınları nedeniyle halihazırda kritik bir tehdit altında. Kötüleşen iklim etkileri aynı zamanda özel sigorta açıklarını da genişletebilir ve düşük gelirli haneleri daha savunmasız hale getirebilir. 

Daha yakın iş birliği kilit önem taşıyor

AB ve Üye Devletleri, karşı karşıya oldukları iklim risklerini anlama ve bunlara hazırlanma konusunda önemli ilerlemeler kaydetti. Uyum politikası geliştirme konusunda bilgi sağlamak amacıyla ulusal iklim riski değerlendirmeleri giderek daha fazla kullanılıyor. Ancak politika uygulamasının risk seviyelerindeki hızlı artışın gerisinde kalması nedeniyle toplumsal hazırlık yetersiz kalıyor. 

Raporda tanımlanan başlıca iklim risklerinin çoğunun AB, Üye Devletler veya diğer hükümetler tarafından ‘ortak sahiplenildiği’ kabul ediliyor. AÇA değerlendirmesi, Avrupa’daki iklim risklerini ele almak ve azaltmak için AB ve Üye Devletlerin birlikte çalışmasının önemini belirtmekle birlikte acil ve koordineli eylem gerektiğinde bölgesel ve yerel yetkililerin de dâhil edilmesi gerektiğini vurguluyor.

AÇA raporunda tanımlanan başlıca iklim riskleriyle ilgili hâlâ birçok bilgi eksikliği bulunuyor. Raporda, AB’nin iklim riskleri ve risk sahipliği konusundaki anlayışın geliştirilmesinde ve bunların mevzuat, uygun yönetişim yapıları, izleme, finansman ve teknik destek yoluyla nasıl ele alınacağı konusunda kilit bir rol oynayabileceği belirtiliyor. Bu tür yeni bilgiler aynı zamanda Avrupa İklim Riski Değerlendirmesinin takibi için de önemli bir girdi olacak.