Endüstri

Avrupa’nın endüstriyel sektörleri çok sayıda önemli ekonomik ve sosyal fayda sağlamaktadır: mal ve ürün üretmekte, istihdam yaratmakta ve vergi geliri sağlamaktadır. Ancak, Avrupa’nın en büyük endüstriyel tesisleri, temel hava kirleticilerinin ve sera gazlarının (GHG’ler) toplam emisyonlarında ve kirleticilerin suya ve toprağa salınması, atık üretimi ve enerji kullanımı da dahil diğer olumsuz çevre etkinlerinde çok önemli bir paya sahiptir.

Sanayi, Avrupa ekonomisinin kilit bir bileşeni olmakla birlikte, aynı zamanda bir kirlilik kaynağıdır. Uzun yıllardır, çevre mevzuatı  bu kirliliğin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamaktadır. Günümüzde sanayi kirliliğini sınırlandırmak üzere kullanılan AB politikaları şunları içermektedir:

• Endüstriyel Emisyonlar Direktifi (IED) atmosferi, suyu ve toprağı kirleten emisyonları önleyebilmek ya da en aza indirebilmek adına yaklaşık 50.000 büyük sanayi tesisi için bir takım yükümlülükler tanımlamaktadır. IED ayrıca bu tesislerin atıkları azaltmasını da şart koşmaktadır. Bazı faaliyetler için, başka bir deyişle Büyük Yakma Tesisleri (LCP), atık yakma ve yardımcı yakma tesisleri, solvent kullanılan faaliyetler ve titanyum dioksit üretimi için, IED, belirli kirleticilere yönelik olarak AB çapında emisyon sınır değerleri belirlemektedir.
• Orta Ölçekli Yanma Tesisleri (MCP) Direktifi, 2018 yılından itibaren nominal termal girişi 1 megawatt’a (MWth) eşit veya bundan daha fazla ve 50 MWth’dan daha az olan tesislerde yakıtların yanmasıyla ortaya çıkan sülfür dioksit (SO₂), azot oksitler (NO_X) ve toz emisyonlarını düzenleyecektir.
• Eko-tasarım Çerçeve Direktifi, ev aletleri gibi ürünlerin, bilgi ve iletişim teknolojilerinin veya mühendislik alanının enerji verimliliğini iyileştirmek için AB ölçeğinde  kurallar tanımlamaktadır.
• Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi (EU ETS), hem 31 ülkedeki 12.000’den fazla elektrik üretimi ve imalat tesisinde, hem de havacılık alanında sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltmaktadır. ETS, AB’ye ait sera gazı emisyonlarının %45’ini kapsamaktadır.
• Su Çerçeve Direktifi Üye Devletlerin 'öncelikli maddeler' olarak tanımlanan kirleticilerden  kaynaklanan su kirliliğini giderek azaltmalarını şart koşmaktadır. Aynı zamanda Üye Devletlerin, daha tehlikeli bir kirletici ailesi olan 'öncelikli tehlikeli maddeler' grubundan kaynaklanan emisyonları, boşalmaları ve kayıpları durdurmalarını ya da aşamalı olarak azaltmalarını da şart koşmaktadır.
• Şehir Atıkları Su Arıtım Direktifi, kentsel atık su  ve belirli diğer sanayi sektörlerinden kaynaklanan boşalmaların zararlı etkilerine karşı çevreyi korumaktadır.

Kamunun sanayi kirliliğine dair bilgilere erişimi son yıllarda kayda değer şekilde artmıştır. Özellikle Avrupa Kirletici Salınımı ve Aktarımı Kaydı (E-PRTR), büyük sanayi faaliyetlerinden kaynaklanan kirletici emisyonlarına ve aktarımlarına ait geniş kapsamlı bir kayıt sunmaktadır. Bu direktif havaya, suya ve toprağa salınan kirletici miktarının yanı sıra atıkların ve atık sudaki kirleticilerin tesis dışına aktarımıyla ilgili olarak 33 Avrupa ülkesinde 30.000’den fazla sanayi tesisine dair yıllık bilgiler barındırmaktadır.

Sanayinin çevre üzerindeki etkilerinin azaltılmasına yardımcı olacak sürdürülebilirlik kriterleri de uygulamaya koyuldu. Çevresel yönetim uygulamalarının Avrupa Eko-Yönetim ve Tetkik Programı (EMAS) ve ISO14001 aracılığıyla geniş çapta benimsenmesi , bu sanayi inisiyatiflerine örnek teşkil etmektedir.

Yasak gerekliliklerin ötesinde sosyal ve çevresel hedeflere ulaşabilmek adına Gönüllü Kurumsal Sosyal Sorumluluk (CSR) inisiyatifleri de uygulamaya koyulmuştur. Kimya sanayisine ait Sorumlu Bakım inisiyatifi, Küresel e-Sürdürülebilirlik İnisiyatifi (GeSI), Madencilik ve Metal Malzemeler Uluslararası Konseyi ve iş ağı CSR Europe, bunun örnekleri arasındadır.

Komisyon, AB politikası düzeyinde, bir Kurumsal Sosyal Sorumluluk stratejisi benimsemiştir. Uluslararası düzeyde, sosyal sorumluluğa yönelikISO 26000 standardı, işletmelerin ve kuruluşların nasıl sosyal anlamda sorumlu biçimde faaliyet gösterebileceklerine dair rehberlik etmektedir.

 EEA faaliyetleri

Avrupa Çevre Ajansı (EEA-AÇA) AB sanayisel kirlilik politikalarının uygulanmasını ve değerlendirilmesini desteklemektedir. Aynı zamanda, sektör kaynaklı çevre ve sağlığa yönelik etkilerin sınırlandırılmasına yönelik uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesini de desteklemekteyiz.

AÇA, politika belirleyicilere değerlendirme ve bilgi sağlayarak, sanayinin çevre üzerindeki baskısının azaltılmasına yönelik yeni stratejiler geliştirme konusunda AB’yi desteklemektedir. Avrupa mevzuatı uyarınca raporlama yükümlülüklerinin bir parçası olarak Avrupa ülkeleri tarafından raporlanan verileri kullanılabilir kılmak, temel faaliyetlerimiz ve ürünlerimiz arasında yer almaktadır.

• Endüstriyel kirlenme açısından, endüstriyel operatörleri ilgilendiren iki temel raporlama yükümlülüğü Büyük Yakma Tesisleri (LCP) ile ilgili emisyon verilerine ve Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı (E-PRTR) dahilindeki bilgilere ilişkin envanterlerdir

• Endüstriyel operatörler ayrıca sera gazı emisyonları, atık gaz üretimi veya kaynakların tüketimi gibi diğer çevresel boyutları da raporlar.

AÇA, sanayi emisyonlarını raporlamanın düzene koyulmasını desteklemeye yönelik inisiyatiflerin geliştirilmesinde AB’yi desteklemektedir. Farklı mevzuatlar çerçevesinde AB Üye Devletleri ve şirketler için sanayi bilgilerinin raporlanmasını uyumlu ve basit bir hale getirme inisiyatifleri de buna dâhildir.

Değerlendirmeler ve raporlar

AÇA, Avrupa sanayi sektöründen kaynaklanan çevresel etkileri ele alan çeşitli değerlendirme raporları yayımlamaktadır. AÇA’nın beş yıllık ‘Avrupa’da çevre - durum ve genel bakış’ (SOER) raporları ve belirli birtakım raporlar bu kapsamda yer alır.

AÇA  endüstriyel kirlenme bakımından bir dizi gösterge geliştirmektedir. AÇA olarak ayırca üye ülkelerimizdeki durumu tasvir etmek üzere ülke profilleri geliştirmekteyiz.

AÇA, mevcut veri kaynaklarını, yani Avrupa Kirletici Salınım ve Taşınım Kaydı'nı kullanarak bir dizi endüstriyel kirlenme üzerine brifing ile her yıl belirli sorunları vurgulamaktadır.

Genel Bakış

Gelecekte daha yeşil bir Avrupa sanayi sektörüne geçiş, kaynaktaki kirliliğin denetimini güçlendiren entegre bir yaklaşım gerektirmektedir, ayrıca işletme uygulamalarını değiştirme ve yeni  teknolojiler uygulama konularında da teşvikler sağlamaktadır.

Politika belirleyiciler bunu, sanayisel kirliliğe ilişkin Avrupa’nın bilgi tabanını iyileştirmek için bir öncelik olarak değerlendirmektedir. Aarhus Konvansiyonuyla tutarlı olarak, 7. Çevre Eylem Programı kapsamında, kirlilik denetimi mevzuatının uygulanması hakkındaki bilgileri daha geniş ve etkin bir şekilde erişilebilir kılma hedefi yer almaktadır. IED, Üye Devletlerin sanayi tesislerine ilişkin daha fazla bilgiyi  paylaşmasını  gerektirir.

Güçlendirilmiş mevzuatın tam anlamıyla uygulanması, sanayi kaynaklı emisyonların daha iyi bir şekilde denetlenmesine yardımcı olacaktır.

• Daha önceki Sanayisel Kirliliğin Önlenmesi ve Denetimi (IPPC) Direktifine kıyasla, IED, sanayinin nasıl faaliyet göstereceği hakkında daha katı denetimler sunacaktır. Bu denetimler, önceki IPPC Direktifine kıyasla daha geniş çapta sanayi faaliyetlerini kapsayan Mevcut En İyi Teknikler (BAT) ilkesine ve IED direktifindeki Emisyon Sınır Değerlerinin (ELV) uygulanmasına dayandırılacaktır ve bu özellikle LCP Direktifinden (2001/80/AT) daha katı değerler barındıran Büyük Yakma Tesisleri (LCPler) için geçerli olacaktır.
• Orta Ölçekli Yakma tesisleri (MCP) Direktifi, temel hava kirleticileri SO₂, NO_X ve PM için kayda değer düzeyde yıllık emisyon azaltımları sunacaktır.

GHG emisyonları için, EU ETS, düşük karbon teknolojisinin sanayi sektöründe uygulanmasını hızlandıran kilit bir araç olarak tasarlanmıştır. 2020 yılında, EU ETS kapsamında yer alan sektörlerden kaynaklı emisyonlar, 2005 yılına kıyasla %21 daha düşük olacaktır. Ekim 2014 tarihli Avrupa Konseyi Sonuçları uyarınca,bu emisyonlar 2030 yılında %43 daha düşük olacaktır.

Komisyona ait, Kaynakları Verimli Kullanan Avrupa için Yol Haritasıdaha uzun vadede, Avrupa ekonomisinin 2050 yılına kadar nasıl sürdürülebilir kılınabileceğini özetlemektedir. Kaynak verimliliğini artırmanın ve kaynak kullanımıyla büyümeyi ayrıştırmanın yollarını sunarken, bir yandan da 2050 yılına kadar GHG emisyonlarını 1990 seviyelerinin aşağısında %80’e çekmenin bir yolunu sunarak herhangi bir teknolojiye 'takılı kalmaktan' kaçınmaktadır. Döngüsel Ekonomi Paketi, üretimden ve tüketimden atık yönetimine ve ikincil ham madde piyasasına kadar tüm döngüyü kapsayan tedbirler içeren bir eylem programı sunmuştur. Web sitesinin “Kaynak verimliliği ve atık” ile ilgili bölümünde daha fazla bilgi bulunabilir.