Kimyasal zirai ilaçların etkilerini azaltmak için AB'de daha fazla eyleme ihtiyaç bulunmaktadır.

Yaygın zirai ilaç kullanımı başlıca kirlilik kaynağı olup; su, toprak ve havayı kirleterek biyoçeşitlilik kaybına neden olmakta ve haşere direncine yol açmaktadır. İnsanların kimyasal zirai ilaçlara maruz kalmasının; kanser, kalp, solunum ve nörolojik hastalıklar gibi kronik hastalıklar ile bağlantısı bulunmaktadır.

Zirai ilaçlar Avrupa'da insan sağlığı ve ekosistemleri nasıl etkilemektedir konulu yeni AÇA brifingi, kimyasal zirai ilaçların sağlığımızı ve çevreyi nasıl etkilediğine dair en son bilgileri özetlemekte ve Avrupa genelinde bunların kullanım ve risklerini azaltmak için iyi uygulamalar sunmaktadır. Burada, zirai ilaç kullanımının nasıl azaltılacağına dair iyi uygulamalar ve gıda arzını tehlikeye atmadan ilgili risklerin nasıl yönetileceği de sergilenmektedir.

Zirai ilaç kullanımı ve etkileri: bildiklerimiz

Avrupa tarım sektörü, mahsul verimini korumak amacıyla hala yüksek hacimlerde kimyasal zirai ilaç kullanımına bel bağlamakta olup, zirai ilaç satış hacmi son on yılda sabit kalmıştır. Zirai ilaçlar ayrıca ormancılıkta ve bunun yanı sıra karayolları ve demiryolları ile halk (özellikle çocuklar, hamile kadınlar ve yaşlılar gibi zirai ilaçlara karşı daha savunmasız olan gruplar) tarafından yaygın olarak yararlanılan parklarda, oyun alanlarında veya bahçelerde de kullanılmaktadır.

2011'den 2020'ye kadar, AB’nin 27 Üye Devletinde zirai ilaç satışları yılda yaklaşık 350.000 ton ile nispeten sabit kalmıştır.

2020'de, Avrupa nehir ve göllerindeki tüm izleme sahalarının %22'sinde endişe eşiklerinin üzerinde (ve insan sağlığı için bir risk olan) bir veya daha fazla zirai ilaç tespit edilmiştir. Toprak kirliliği açısından, 2019'da yapılan bir çalışmada test edilen tarım topraklarının %83'ü zirai ilaç kalıntıları içermekteydi.

Zirai ilaç kirliliği, Avrupa'daki biyoçeşitlilik kaybının temel etkenlerinden birisidir. Özellikle zirai ilaç kullanımı, böcek nüfusunda önemli düşüşlere neden olmuştur. Bu ise gıda üretiminde oynadıkları kritik rol için tehdit edici bir unsur oluşturmuştur (özellikle çoğu meyve ve sebze ürününün tozlaşması gibi).

İnsanlar zirai ilaçlara, temel olarak yiyecek ve içme suyu da dahil olmak üzere beslenme yoluyla ve bunun yanı sıra zirai ilaçların uygulandığı alanlarda (tarım işçileri için iş yerlerinde) vakit geçirmek suretiyle maruz kalmaktadırlar. 2014 ile 2021 yılları arasında beş Avrupa ülkesinde yürütülen büyük ölçekli insan biyoizleme çalışması, anket katılımcılarının %84'ünün vücutlarında en az iki zirai ilacın bulunduğunu ortaya çıkarmıştır.

Zirai ilaç seviyeleri; kimyasalların olumsuz sağlık etkilerine karşı özellikle hassas olan çocuklarda, yetişkinlere göre istikrarlı bir şekilde daha yüksek idi. İnsanların kimyasal zirai ilaçlara maruz kalmasının; kanser, kalp, solunum ve nörolojik hastalıklar gibi bir dizi kronik hastalık ve bunun yanı sıra çocuklarda gelişimsel gecikmeler ile bağlantısı bulunmaktadır.

Hedeflere ulaşılması - zirai ilaç kullanımının azaltılması

2020'de, Avrupa Komisyonu'nun Çiftlikten Çatala Stratejilerinde iki adet zirai ilaç azaltma hedefi sunulmuştur: Kimyasal zirai ilaçların kullanımında ve riskinde %50 azaltma ve daha tehlikeli zirai ilaçların kullanımında %50 azaltma. Bu strateji, Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın önemli bir parçası olup, Avrupa'nın gıda sistemlerini adil, sağlıklı ve sürdürülebilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Brifingde, hedeflere ulaşmak üzere AB politika yapıcıları ve Üye Devletlerin daha fazla çalışmalarının gerekeceği belirtilmektedir.

Avrupa Komisyonu kısa bir süre önce, zirai ilaçların sürdürülebilir kullanımına ilişkin; ülkelerin kendi ulusal azaltma hedeflerini belirlemelerini zorunlu kılacak olan ve tüm çiftçilerin ve diğer profesyonel zirai ilaç kullanıcılarının çevre dostu haşere kontrol sistemlerini benimsemelerini ve kentsel yeşil alanlar ile koruma alanları gibi hassas alanlarda zirai ilaç kullanımını kısıtlamalarını sağlayan yeni bir düzenleme önermiştir. Brifingde tartışılan diğer önlemler arasında profesyonel kullanıcıların ve danışmanların eğitilmesi, organik ve hassas tarıma geçişin teşvik edilmesi ve en tehlikeli zirai ilaçların vergilendirilmesi de yer almaktadır.

AÇA brifinginde, kimyasal zirai ilaçlara bağımlılığı azaltmak ve gıda güvenliğini sağlamak için, tarımsal üretimde ekolojik kavramları ve ilkeleri uygulayan alternatif tarım modellerine geçişi teşvik etmenin de kritik öneme sahip olacağı öne sürülmektedir.