Gürültü kirliliği hem insan sağlığı hem de çevre açısından önemli bir sorundur

AÇA tarafından yayınlanan çevresel gürültü hakkındaki ikinci raporun ana sonuçları nelerdir?

Bu rapor çevresel gürültünün ve özellikle karayolu trafik gürültüsünün Avrupa'da milyonlarca insanın sağlığını ve refahını etkileyen önemli bir çevresel sorun olduğunu göstermektedir.  Avrupa nüfusunun yüzde yirmisi sağlığa zarar veren uzun süreli gürültü seviyelerine maruz kalmaktadır. Bu, Avrupa'da 100 milyondan fazla insana karşılık gelmektedir. Veriler ayrıca çevresel gürültü ile ilgili politika hedeflerine ulaşılmadığını göstermektedir. Aslında, öngörülerimize dayanarak, gürültüye maruz kalan insan sayısının kentsel büyüme ve artan hareketlilik talebi nedeniyle gelecekte önemli ölçüde azalması pek olası gözükmemektedir.

Belirli sağlık etkileri nelerdir? Örneğin gürültü kirliliği hava kirliliğine kıyasla ne kadar büyük bir problem?

Gürültüye uzun süreli maruz kalma, rahatsızlık, uyku bozukluğu, kardiyovasküler ve metabolik sistem üzerindeki olumsuz etkilerin yanı sıra çocuklarda bilişsel bozukluk gibi çeşitli sağlık etkilerine neden olabilir. Mevcut verilere bakarak, çevresel gürültünün yılda 48.000 yeni iskemik kalp hastalığı vakasına ve 12.000 erken ölüme katkıda bulunduğunu tahmin ediyoruz. Ayrıca 22 milyon kişinin bu durumdan kronik olarak büyük ölçüde rahatsız olduğu ve 6,5 milyon kişinin önemli ölçüde kronik uyku bozukluğu yaşadığını tahmin ediyoruz. Uçak gürültüsü nedeniyle okul çağındaki 12.500 çocuğun okulda okuma bozukluğu yaşadığını tahmin ediyoruz.

Birçok insan, gürültü kirliliğinin, kendileri de dâhil, genel insan sağlığını etkileyen önemli bir sorun olduğunun farkında değildir. Tabii ki, gürültü kirliliğine kıyasla, hava kirliliği kaynaklı erken ölümler çok daha fazla. Ancak, gürültünün yaşam kalitesi ve ruh sağlığı ile ilgili göstergeler üzerinde daha büyük bir etkisi olduğu görülmektedir. Aslında, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) bazı bulgularına göre, hava kirliliği (partikül madde) etkisinin ardından gürültü, sağlık sorunlarının ikinci en büyük çevresel nedenidir.

Rapor aynı zamanda AB'nin Çevresel Gürültü Direktifinin uygulanmasıyla ilgili sorunları da tanımlamaktadır. Bu sorunlar nelerdir?

Bazı ülkelerde, gürültü haritaları ve eylem planları ile ilgili veriler büyük oranda eksiktir. Ülkeler, bölgeler ve şehirler, söz konusu direktifin gerektirdiği gürültü haritalarını veya eylem planlarını hazırlamazlarsa, gürültü kaynaklı sorunlar gerektiği gibi değerlendirilemez ve ortaya konamaz.

AÇA, politika yapıcıların ve halkın çevresel gürültü kirliliğinin farkında olmalarını sağlamakla ne derecede müdahildir?

AÇA, ülkelerin Çevresel Gürültü Direktifi kapsamında sunduğu tüm bilgileri toplamaktan sorumludur. Avrupa'da gürültü kaynakları ve nüfusun buna maruziyeti hakkındaki mevcut bilgilerin durumu büyük ölçüde bu veri tabanına dayanmaktadır. Bu verilere dayanarak bir dizi rapor ve değerlendirme hazırlıyoruz. Bu rapor ve değerlendirmeler, gürültü kirliliği hedeflerine ulaşma yolunda kaydedilen ilerlemeyi takip etmeye yardımcı olurlar ve ayrıca gelecekteki çevresel eylem programlarının gelişimi hakkında bilgi verebilirler. Kısa süre önce yayınlanan Avrupa’da Çevresel Gürültü raporunun yanı sıra, Avrupa'daki Sessiz alanlar - Gürültü kirliliğinden etkilenmeyen çevre (2016), Eşit olmayan maruz kalma ve eşit olmayan etkiler: Avrupa'da hava kirliliği, gürültü ve aşırı sıcaklıklara sosyal güvenlik açığı (2018) gibi, AÇA tarafından önceden yayınlanmış ve gürültü konusunu içeren bir dizi rapor bulunmaktadır. İnsanlar ayrıca gürültü kirliliği ile bilgileri, AÇA gürültü görüntüleyicisi veya gürültü hakkındaki ülke bilgi sayfalarından da kontrol edebilirler.

AB bu konu ile ilgili başka neler yapıyor?

Ülkeler, bölgeler ve şehirler gürültü problemlerini ele almak için çeşitli önlemler almaktalar. Örneğin, yollara düşük gürültülü asfalt döşenmesi, toplu taşıma araçlarında sessiz lastiklerin kullanılması, şehirlerde elektrikli otomobiller için daha fazla altyapı oluşturulması, yürüme veya bisiklete binme gibi aktif seyahat şekillerinin teşvik edilmesi, sokakların yayalaştırılması v.b. gibi. Aynı zamanda, önemli sayıda şehir ve bölge de, insanların şehir gürültüsünden kaçabileceği sessiz alanlar olarak adlandırılan alanları devreye sokmuştur. Bunlar çoğunlukla parklar veya doğa rezervleri gibi yeşil alanlardır.

Bu önlemlerin birçoğunun hava kirliliğini azaltmak için de yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Maliyetleri ve çabaları optimize ederken gürültü azaltma önlemlerinin etkisini artırmanın bir yolunun, trafikten kaynaklanan gürültü ve hava kirliliğini azaltmak için birleşik stratejiler tasarlamak olabileceğini görüyoruz. Gürültü sorunlarına yönelik olarak gürültü ile ilgili önlemler uygulanmazsa, kentsel büyüme ve artan hareketlilik talebi nedeniyle gürültüye maruz kalan insan sayısının gelecekte önemli ölçüde azalması olası görünmemektedir. Zarar verici boyutta gürültü seviyelerine maruz kalan insanların önemli ölçüde azalmasının, yalnızca tekil önlemlerle değil, teknolojik gelişmeler, iddialı gürültü politikaları, daha iyi kentsel ve altyapı planlaması ve insanların davranışlarındaki değişiklikler gibi farklı önlemlerin bir kombinasyonu kullanılarak sağlanması daha olasıdır.