Pojazdy elektryczne: mądry wybór dla środowiska

Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała ostatnio nowy raport w sprawie mechanizmu sprawozdawczego w zakresie transportu i środowiska (TERM). Podstawowy wniosek jest taki, że w odniesieniu do zmian klimatu i jakości powietrza, samochody elektryczne są zdecydowanie lepszym rozwiązaniem niż samochody o napędzie benzynowym lub z silnikiem wysokoprężnym. Wbrew pewnym wątpliwościom publicznym dotyczącym korzyści dla środowiska związanych z samochodami elektrycznymi, wyniki badań naukowych w tym zakresie są coraz bardziej jednoznaczne. Wyraźne korzyści występują nawet biorąc pod uwagę koszyk źródeł energii elektrycznej w Europie, który nadal obejmuje duże ilości energii elektrycznej wytwarzanej z węgla. Korzyści te będą się zwiększać w najbliższym czasie, ponieważ Europa będzie coraz częściej wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych w przyszłości.

To sprawozdanie jest również jednym z pierwszych, w ramach którego w dyskusji dotyczącej samochodów elektrycznych uwzględniono perspektywę gospodarki o obiegu zamkniętym, poświęcając wiele uwagi ponownemu użyciu, regeneracji produktów i recyklingowi. Istnieje wiele badań naukowych w zakresie skutków cyklu życia samochodów elektrycznych. W EEA zgromadziliśmy tę wiedzę i udostępniliśmy ją szerszemu gronu. Musimy usprawnić proces ponownego użycia i recyklingu samochodów elektrycznych i ich elementów, aby zminimalizować wpływ ich produkcji na środowisko. W przypadku samochodów elektrycznych końcowa faza cyklu życia jest szczególnie istotna. Samochody te zawierają wiele metali i innych kluczowych surowców, przy przetwarzaniu których zużywa się duże ilości energii, a do ich produkcji wykorzystywane są czasami substancje toksyczne. W związku z tym, jeżeli potrafimy je odzyskać z istniejących już samochodów i ponownie wykorzystać, stanowi to dużą korzyść. Jeżeli weźmiemy cały element, taki jak akumulator, i wykorzystamy go do innych zastosowań, może to faktycznie przyczynić się do znacznego ograniczenia wpływu na środowisko.

W sprawozdaniu podkreśliliśmy kilka ważnych wniosków. Po pierwsze musimy zapewnić, by energia elektrycznej wykorzystywana do produkcji i użytkowania samochodów elektrycznych pochodziła z odnawialnych źródeł. W naszym sprawozdaniu wykazano, że jest to faktycznie najważniejszy czynnik wpływający na ich efektywność środowiskową i oddziaływanie na zdrowie. Po drugie musimy dopilnować, aby samochody te były trwałe. Zasadnicze znaczenie ma maksymalne wykorzystanie każdego wyprodukowanego samochodu elektrycznego w zakresie przebiegu. Jeżeli zatem samochody elektryczne przemierzają 70 000 kilometrów (km), a następnie są złomowane, ich ogólna efektywność środowiskowa nie wygląda dobrze w porównaniu z samochodami konwencjonalnymi z uwagi na dodatkową energię zużytą na ich produkcję – przekraczającą tę zużytą w produkcji samochodów konwencjonalnych. Jednak w przypadku przebiegu 150 000 km lub więcej, w porównaniu tym zdecydowanie lepiej wypadają samochody elektryczne. Ponadto gdy samochód elektryczny wymaga złomowania, musimy wykorzystać możliwie najwięcej pochodzących z niego materiałów.

Bardzo ważne jest, aby zaznaczyć, że żaden samochód nigdy nie będzie w 100 % czysty. Pojawienie się samochodów elektrycznych tego nie zmieni. Twierdzimy, że jeżeli musimy korzystać z samochodu, samochód elektryczny jest lepszym wyborem dla środowiska. Korzystanie z transportu publicznego lub po prostu chodzenie pieszo lub jeżdżenie rowerem do pracy będzie jednak zawsze korzystniejsze dla środowiska. Samochód pozostaje samochodem, zmiana jego rodzaju nie rozwiąże problemów transportowych, takich jak zatory komunikacyjne.

Silniki elektryczne są po prostu bardziej wydajne niż silniki spalinowe, więc więcej energii mieszczącej się w akumulatorze wykorzystywanej jest do prowadzenia samochodu. Pojazdy elektryczne marnują mniej energii, szczególnie podczas jazdy w mieście. Ponadto nie dochodzi zwyczajnie do żadnych emisji zanieczyszczeń powietrza, takich jak tlenki azotu i cząstki stałe, z rury wydechowej. Nadal powstają cząstki stałe z hamowania i ze zużycia opon, ale jest ich ogólnie mniej niż w przypadku samochodów z silnikiem benzynowym lub wysokoprężnym. Ponadto w pojazdach elektrycznych hałas jest mniejszy - w szczególności przy mniejszych prędkościach są one mniej hałaśliwe niż samochody konwencjonalne.

Jeżeli chodzi o ochronę zdrowia, główna korzyść jest związana z jakością powietrza. Nie pozbędziemy się całkiem zanieczyszczenia powietrza związanego z energią elektryczną niezbędną dla funkcjonowania samochodów elektrycznych, ale pochodzi ono zazwyczaj z elektrowni, które mogą dysponować lepszymi środkami kontroli zanieczyszczeń niż te, które możemy wdrożyć w samochodach konwencjonalnych, i które są zwykle zlokalizowane w większej odległości od gęsto zaludnionych obszarów.

Wiele państw europejskich w rzeczywistości dość aktywnie promuje ich stosowanie, zwłaszcza Norwegia, która wdrożyła ambitne polityki służące osiągnięciu większego udziału samochodów elektrycznych, a także odpowiednią infrastrukturę do ładowania pojazdów. Holandia, a także Wielka Brytania i Francja mają duże osiągnięcia w tym zakresie. Unia Europejska jest jednym z głównych światowych graczy obok Stanów Zjednoczonych i Chin. Wszystkie trzy dokonują znacznych inwestycji w elektromobilność.

Klienci mają wiele obaw dotyczących tego, czy liczba punktów ładowania przy autostradach lub parkingach jest wystarczająca, a także odnośnie obciążenia naszej sieci energetycznej oraz kosztów energii elektrycznej. Obecnie na drogach jeździ bardzo niewiele samochodów elektrycznych. W niektórych miastach jest ich więcej niż w innych, ale w sumie około 1,5 % nowych samochodów sprzedanych w Europie w ostatnim roku stanowiły samochody elektryczne (o napędzie elektrycznym z akumulatora i pojazdy hybrydowe ładowane z gniazdka). W związku z tym infrastruktura musi rozwijać się wraz ze zwiększaniem się liczby samochodów elektrycznych na drogach. W niektórych większych miastach infrastruktura jest już dobrze rozwinięta, a liczba ogólnodostępnych stacji ładowania w ostatnich latach szybko wzrasta.

Tak, rachunki za energię będą większe, ale eksploatacja samochodu elektrycznego kosztuje mniej niż eksploatacja zwykłego samochodu napędzanego silnikiem benzynowym lub wysokoprężnym. Pomaga to z czasem zrównoważyć wysoką cenę zakupu samochodów elektrycznych.

W nocie informacyjnej EEA z 2016 r. „Pojazdy elektryczne i sektor energetyczny – wpływ na przyszłe emisje w Europie” zwrócono uwagę na oddziaływanie na nasze sieci energetyczne. Gdyby w 2050 r. 80 % samochodów było samochodami elektrycznymi, zużycie energii elektrycznej w UE wzrosłoby prawdopodobnie o około 10 %. Większość zapotrzebowania na energię elektryczną nadal pochodziłaby z przemysłu i prywatnych gospodarstw domowych. Podobnie jak w przypadku infrastruktury umożliwiającej ładowanie, sieć energetyczna będzie musiała rozwinąć się w miarę pojawiania się większej liczby samochodów elektrycznych na drogach. Stanowi to wyzwanie, ale UE prowadzi już podobne działania na rzecz integracji odnawialnych źródeł energii z siecią. 

W ciągu ostatniej dekady Unia Europejska jako całość przeznaczyła miliardy euro na odpowiednie badania, a obecnie kładzie nacisk na szybką ekspansję infrastruktury umożliwiającej ładowanie. UE także inwestuje znaczne środki i promuje infrastrukturę paliw alternatywnych obejmującą ładowarki pojazdów elektrycznych, w szczególności w głównych europejskich korytarzach tranzytowych.

Ponadto UE naciska na rozwój produkcji akumulatorów w Europie, ponieważ obecnie akumulatory samochodów elektrycznych są produkowane w Japonii, Chinach i Korei Południowej. Ponadto UE opracowuje wspólne zasady i normy dla pojazdów elektrycznych i infrastruktury umożliwiającej ładowanie, aby możliwe było swobodne przemieszczanie się po Europie.