Συνέντευξη — Εκτίμηση και αντιμετώπιση των κλιματικών κινδύνων της Ευρώπης

Τι είναι η έκθεση EUCRA;

Marianne: Η EUCRA είναι η πρώτη πανευρωπαϊκή αξιολόγηση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής που πλήττουν την Ευρώπη. Η έκθεση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις υφιστάμενες επιστημονικές γνώσεις, συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων αξιολόγησης της διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (IPCC), καθώς και στις σχετικές γνώσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών και της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής του προγράμματος Copernicus.

Τι είναι νέο και μοναδικό στην έκθεση;

Julie: Σε σύγκριση με άλλες εκθέσεις, η EUCRA παρουσιάζει αρκετά νέα χαρακτηριστικά, όπως η συστηματική εκτίμηση του μεγάλου αριθμού κλιματικών κινδύνων για την Ευρώπη από μια ανεξάρτητη ομάδα εκτίμησης κινδύνων καθώς και η μεγαλύτερη έμφαση στους σύνθετους, διαδοχικούς, διατομεακούς και διασυνοριακούς κινδύνους και στους μη κλιματικούς παράγοντες κινδύνου.

Εξετάζει, επίσης, την αρχή της διανεμητικής δικαιοσύνης που σχετίζεται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή. Για καθέναν από τους 36 μείζονες κλιματικούς κινδύνους που αξιολογήθηκαν στην EUCRA, επιδιώξαμε επίσης να προσδιορίσουμε την «κυριότητα» του κινδύνου και τον επείγοντα χαρακτήρα ανάληψης δράσης. Επίσης, πραγματοποιήσαμε διαβουλεύσεις με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένης της ειδικής ομάδας εργασίας της Επιτροπής που εκπροσωπούσε περισσότερες από 20 γενικές διευθύνσεις.

Ποιος ήταν ο ρόλος σας στο έργο;

Julie: Η σταδιοδρομία μου στον ΕΟΠ ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2022, λίγους μήνες μετά την έναρξη του έργου EUCRA. Ήμουν μέλος της βασικής ομάδας για τον συντονισμό του έργου. Είναι δύσκολο να βρω τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψω πόσο δύσκολος ήταν ο συντονισμός του έργου αυτού. Στο έργο συμμετείχαν περίπου εκατό συντάκτες από το ευρωπαϊκό θεματικό κέντρο (ETC) για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τις δραστηριότητες LULUCF, από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και από άλλους οργανισμούς, και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών ήταν πολλές.

Hans-Martin: Συμμετέχω στην εκπόνηση της EUCRA από τις πρώτες επαφές του Οργανισμού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του 2022. Η αρχική ιδέα για την EUCRA ήταν ένα ακαδημαϊκό βιβλίο γραμμένο από τεχνικούς εμπειρογνώμονες. Από την αρχή, πρότεινα μια προσέγγιση με πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, ώστε η έκθεση να είναι κατάλληλη και χρήσιμη για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Από τότε, ήμουν μαζί στις καλές και κακές στιγμές για την ολοκλήρωση του έργου. Ωστόσο, η ευρεία ανταπόκριση των μέσων ενημέρωσης και των πολιτικών φορέων σε ανώτατο επίπεδο στη δημοσίευση της έκθεσης αποδεικνύει ότι οι προσπάθειές μας άξιζαν τον κόπο. 

Marianne: Είμαι επίσης πολύ ευτυχής που υπήρξα μέλος της βασικής ομάδας της EUCRA σχεδόν από την αρχή. Ο ρόλος μου ήταν να σχεδιάζω τις δραστηριότητες επικοινωνίας για την EUCRA, που περιλάμβαναν τον συντονισμό με τους εξωτερικούς εταίρους μας, καθώς και τη συνεργασία με τους συναδέλφους του ΕΟΠ, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για διάφορες πτυχές της συνολικής επικοινωνίας καθώς και για την εκπόνηση της έκθεσης. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε επίσης την πολύτιμη συνεργασία που αναπτύξαμε με την ομάδα του ΕΟΠ στις Βρυξέλλες.

Ποια ήταν τα σημαντικά στοιχεία στον επικοινωνιακό σχεδιασμό για την εκπόνηση της EUCRA;

Marianne: Μία από τις πιο σημαντικές πτυχές ήταν η επαφή με τους ενδιαφερόμενους φορείς μας - τόσο εκείνους που συμμετείχαν στην αξιολόγηση όσο και εκείνους που ελπίζουμε ότι θα χρησιμοποιήσουν την έκθεση. Ένας άλλος τομέας στον οποίο δώσαμε μεγάλη έμφαση είναι η συγγραφή και η εικονογράφηση, και οι συνάδελφοί μας έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά για να είναι το περιεχόμενο ελκυστικό και σαφές.

Λίγο πριν από την ημέρα δημοσίευσης, η εστίαση μετατοπίζεται φυσικά στην εξωτερική προβολή και στη διασφάλιση ότι η έκθεση θα τύχει ευνοϊκής υποδοχής από τα μέσα ενημέρωσης και άλλα, ευρύτερα ακροατήρια. Συνολικά, ήταν μια συναρπαστική δουλειά και χαιρόμαστε που βλέπουμε τώρα πόση προσοχή λαμβάνει η έκθεση.

Ποια ήταν η αντίδραση των ενδιαφερόμενων μερών για την έκθεση;

Hans-Martin: Οι εκθέσεις EUCRA υπενθυμίζουν στους φορείς λήψης αποφάσεων σε διάφορα επίπεδα ότι η προληπτική προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν είναι σημαντική μόνο για τις απομακρυσμένες περιφέρειες, αλλά αποτελεί επίσης αναγκαιότητα για όλη την Ευρώπη. Τα νέα ρεκόρ θερμοκρασίας που καταγράφονται συνεχώς και τα καταστροφικά ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έχουν προετοιμάσει το έδαφος για τη λήψη αυτού του μηνύματος. Το έντονο ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης σε πολλές χώρες έχει επίσης καταστήσει το θέμα των κλιματικών κινδύνων και της προσαρμογής γνωστό στους ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι σύντομα θα ψηφίσουν ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Έχουμε ήδη λάβει πολλές προσκλήσεις για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της EUCRA, από υπουργικές συνόδους κορυφής έως ομάδες εργασίας του Συμβουλίου και από κεντρικές τράπεζες έως εθνικές περιβαλλοντικές υπηρεσίες και κέντρα αξιολόγησης κινδύνων. Αυτό θα μας επιτρέψει να παρουσιάσουμε σχετικές γνώσεις που συνδέονται με την έκθεση EUCRA, όπως πληροφορίες από άλλες εκθέσεις του ΕΟΠ, της ευρωπαϊκής πλατφόρμας προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (Climate-ADAPT) και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Κλίματος και Υγείας.

Ποιο ελπίζετε ότι θα είναι το αποτέλεσμα του έργου αυτού;

Julie: Ελπίζω ότι τόσο η έκθεση του EUCRA όσο και η διαδικασία που οδήγησε σε αυτήν θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης έναντι των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή, καθώς και στην επίτευξη και των άλλων στόχων περιβαλλοντικής και κοινωνικής πολιτικής.

Hans-Martin: Ελπίζω επίσης ότι τα πορίσματα της EUCRA μπορούν να ενισχύσουν τις δράσεις προσαρμογής της νέας Επιτροπής και ότι είναι χρήσιμα για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων, τόσο όσον αφορά τους τομείς και τα συστήματα που κινδυνεύουν όσο και τις γεωγραφικές περιοχές. Το πρώτο βήμα έγινε όταν η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τους κλιματικούς κινδύνους και την ανθεκτικότητα και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματοποίησε συζήτηση στην ολομέλεια για την EUCRA, αμφότερα μόλις μία ημέρα μετά τη δημοσίευση της EUCRA.

Ποιες άλλες δραστηριότητες προβλέπει ο ΕΟΠ για το θέμα αυτό στο άμεσο μέλλον;

Hans-Martin: Ο ΕΟΠ θα δημοσιεύσει νέες σημαντικές εκθέσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή τον επόμενο μήνα, μεταξύ άλλων για την προσαρμογή των πόλεων και για την κλιματική αλλαγή και την υγεία, με έμφαση στο νερό. Φυσικά, εξετάζουμε επίσης το ενδεχόμενο μιας δεύτερης έκδοσης EUCRA. Ωστόσο, τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, θα επικεντρωθούμε στη διάδοση των πορισμάτων της έκθεσης EUCRA σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων.