Het gemeenschappelijk milieu-informatiesysteem (SEIS)

Geschiedenis: In februari 2008 stelde de Europese Commissie (EC) in de Mededeling "Naar een gemeenschappelijk milieu-informatiesysteem (SEIS)" een oplossing voor in het licht van de uitdaging waarvoor Europa zich geplaatst zag op vlak van milieu-informatie. Inmiddels is SEIS uitgegroeid tot een gezamenlijk initiatief van de EC samen met het EMA en de 39 landen van het Europees milieuobservatie- en informatienetwerk (Eionet, European environment information and observation network). De invoering van SEIS staat sinds 2009 centraal in onze werkzaamheden en is nog steeds een speerpunt van ons “meerjarenwerkprogramma 2014–2018” en ons dagelijks werk.

Doelen: SEIS beoogt een verbeterd milieu-informatiesysteem voor Europa in het leven te roepen. Het is een onmisbare drijvende kracht achter de uitbreiding van onze kennisbasis en integreert een schat aan informatie van Eionet, andere netwerken en partners, burgerwetenschap, crowdsourcing en nieuwe initiatieven voor het verzamelen van milieu-informatie zoals Copernicus. Deze doelen worden onderbouwd door een netwerk van publieke informatieverstrekkers die hun milieugegevens en -informatie delen. SEIS helpt hun bestaande systemen en processen te vereenvoudigen, te stroomlijnen en te moderniseren, en maakt het geheel toegankelijk via internet. SEIS is een gedecentraliseerd doch geïntegreerd systeem dat de kwaliteit, beschikbaarheid en toegankelijkheid van en het inzicht in milieu-informatie verbetert.

Bovendien zorgt SEIS voor een nieuwe benadering, waarbij landen of regio's niet langer afzonderlijk gegevens doorgeven aan specifieke internationale organisaties, maar onlinesystemen opzetten met diensten die informatie beschikbaar maken voor uiteenlopende gebruikers — zowel mensen als machines. Een dergelijke verschuiving gebeurt stap voor stap, waarbij SEIS een drijvende kracht blijft voor toegang tot milieu-informatie en de integratie daarvan in de kenniseconomie.

Zeven beginselen van SEIS: SEIS is gebaseerd op zeven 'beginselen'. Informatie moet

1. zo dicht mogelijk bij de bron worden beheerd;
2. één keer worden verzameld en daarna voor verschillende doeleinden met anderen worden gedeeld;
3. gemakkelijk toegankelijk zijn, zodat eenvoudig kan worden voldaan aan rapporteringsverplichtingen;
4. gemakkelijk toegankelijk zijn voor eindgebruikers op alle niveaus;
5. toegankelijk zijn zodat op passend geografisch niveau vergelijkingen kunnen worden gemaakt en burgers de mogelijkheid hebben om deel te nemen;
6. op nationaal niveau in de nationale taal of talen volledig beschikbaar zijn voor het grote publiek;
7. met behulp van gemeenschappelijke gratis verkrijgbare open source software worden ondersteund.

Een algemeen kerndoel van SEIS is om toegang te bieden tot milieu-informatie en het gebruik ervan te maximaliseren en te verbreden. Informatie wordt dikwijls gecreëerd voor één bepaald doel, maar er is doorgaans veel potentieel voor andere toepassingen. Door de beginselen van SEIS in acht te nemen, wordt dit gemakkelijker. Zo is informatie over overstromingen niet alleen nodig om de mogelijke gevolgen van overstromingen te beperken, maar ook van onschatbare waarde voor verzekeraars en huizenkopers om de risico's voor eigendommen in te schatten.

Technologische mogelijkheden: Het spreekt vanzelf dat SEIS moet profiteren van en bijdragen aan de ontwikkeling van moderne informatie- en communicatietechnologieën (ICT's). ICT's maken het steeds eenvoudiger om informatie te delen, zowel tussen personen als tussen besloten groepen of hele webcommunities. Voorbeelden van ICT's zijn sensoren, satellieten, interactieve kaartdiensten, webdiensten en mobiele toepassingen.

ICT's zijn vooral van waarde voor het verstrekken van realtimegegevens die gebruikt kunnen worden voor snelle beslissingen – van nationale regeringen die noodsituaties beheren tot burgers die hun dag plannen op basis van informatie over plaatselijke weers- en verkeersomstandigheden.

Lagere kosten: Bijkomende voordelen van SEIS zijn lagere administratieve lasten voor overheden en de daarmee gepaard gaande kostenbesparingen door meer doeltreffendheid. Zo komen geautomatiseerde elektronische systemen steeds meer in de plaats van personeel die tot nu toe voor de uitwisseling van informatie werden ingezet.

Drie pijlers: Een functioneel SEIS moet worden opgebouwd op basis van drie pijlers: inhoud, infrastructuur en samenwerking. Het systeem moet eerst vaststellen welke typen inhoud (gegevens) er nodig zijn, alsmede de mogelijke bronnen. Vervolgens is er een doelmatige, technische webinfrastructuur nodig die de meest geavanceerde ICT's, waaronder webdiensten (waarbij machines met elkaar communiceren zonder dat er kostbare of minder doeltreffende, menselijke betrokkenheid aan te pas komt) ten volle benut. Ten derde is een samenwerkings- en bestuursstructuur nodig voor het beheer van de personeelsinzet, input en netwerken.

Veel toepassingen: De toepassing van de zeven beginselen en de drie pijlers van SEIS wordt steeds relevanter en onontbeerlijker voor elk netwerk dat gebaseerd is op informatie-uitwisseling, waaronder ook ons eigen Eionet.

Het EMA moderniseert zijn eigen informatiesysteem op basis van de beginselen van SEIS. Via zijn website verstrekt het EMA gekoppelde gegevens als onderdeel van een betekenisvolle gegevensdienst, onderhoudt het interactieve en op samenwerking gebaseerde kaartviewers en bevordert het in het algemeen actuele online-informatie over de staat van het milieu.

Andere momenteel relevante, aan SEIS gerelateerde initiatieven zijn:

Copernicus - de invoering van monitoringdiensten die de mogelijkheden van aardobservatiegegevens aanbieden

Inspire - verbetering van de toegang en harmonisering van milieugegevens voor betere integratie

ENI – uitbreiding van SEIS naar de Europese buurlande 

GEO/GEOSS - opbouw van een wereldwijd systeem van systemen voor aardobservatie

UN-GGIM – gegevens en informatie leveren ten dienste van duurzame-ontwikkelingsdoelen van de VN