Wspólny system informacji o środowisku (SEIS)

Historia: W lutym 2008 r. w komunikacie Komisji Europejskiej (KE) „Wprowadzenie wspólnego systemu informacji o środowisku (SEIS)” zaproponowano rozwiązanie dotyczące europejskiego wyzwania związanego z informacjami o środowisku. Od tego czasu SEIS stał się wspólną inicjatywą KE oraz EEA i 39 państw należących do sieci Eionet (Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska). Wdrażanie SEIS jest jednym z głównych elementów naszej działalności od 2009 r., pozostając u podstaw Wieloletniego programu pracy na lata 2014–2018 oraz naszych codziennych prac.

Cele: Celem SEIS jest stworzenie udoskonalonego systemu informacji o środowisku w Europie. Stanowi on kluczowy czynnik poszerzania naszej bazy wiedzy i obejmuje ogromny zakres informacji z Eionet oraz z innych sieci i od innych partnerów, inicjatywy obywatelskie w dziedzinie nauki, wiedzę społecznościową, jak również nowe inicjatywy gromadzenia informacji o środowisku, na przykład program Copernicus. Realizację powyższych celów wpiera sieć publicznych podmiotów udostępniających swoje dane i informacje o środowisku. SEIS pomaga w uproszczeniu, usprawnieniu i unowocześnieniu ich istniejących systemów i procesów oraz sprawia, że są one dostępne przez internet. Jest to zdecentralizowany lecz zintegrowany systemem zwiększający jakość, ilość, dostępność i zrozumienie informacji o środowisku.

SEIS wiąże się również ze zmianą podejścia, tj. odejściem od przekazywania danych przez pojedyncze państwa lub regiony do określonych organizacji międzynarodowych w kierunku tworzenia przez nie systemów on-line z serwisami udostępniającymi informacje wielu użytkownikom, zarówno osobowym, jak i maszynowym. Zmiana ta zachodzi stopniowo gwarantując, że SEIS nadal sprzyja dostępowi do informacji o środowisku oraz ich uwzględnieniu w gospodarce opartej na wiedzy.

Siedem zasad SEIS: SEIS opiera się na siedmiu „zasadach”. Informacje:

1. powinny być obsługiwane jak najbliżej źródła ich pozyskania;

1. raz pozyskane powinny być przekazywane innym do wielu celów;
2. powinny być dostępne bez trudu w celu łatwego wypełniania obowiązków sprawozdawczych;
3. powinny być łatwo dostępne dla wszystkich użytkowników;
4. powinny być dostępne do porównań w odpowiedniej skali geograficznej oraz przy udziale obywateli;
5. powinny być w pełni dostępne dla ogółu społeczeństwa oraz na poziomie krajowym, w odpowiednich językach krajowych;
6. powinny być obsługiwane w ramach powszechnego, bezpłatnego i otwartego oprogramowania.

Nadrzędnym celem przekrojowym SEIS jest zapewnienie dostępu do informacji o środowisku oraz jak największe i jak najszersze ich wykorzystanie. Dane i informacje mają często jedno określone przeznaczenie, jednak zazwyczaj jest dużo możliwości ich wykorzystania na inne sposoby. Jest to łatwiejsze dzięki zastosowaniu zasad SEIS. Na przykład, choć informacje o powodziach są potrzebne do ograniczania skutków potencjalnych powodzi, są one również ogromnie cenne dla towarzystw ubezpieczeniowych i nabywców domów w kontekście oceny ryzyka związanego z nieruchomościami.

Możliwości techniczne: Oczywiście SEIS musi wykorzystywać i wspierać rozwój nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Dzięki technologiom informacyjno-komunikacyjnym wymiana informacji staje się coraz łatwiejsza, czy to wśród indywidualnych osób, zamkniętych grup czy całych społeczności internetowych. Przykładami takich technologii są między innymi czujniki, satelity, serwisy interaktywnych map, usługi sieciowe i aplikacje mobilne.

ICT są szczególnie cenne w przypadku przekazywania danych w czasie rzeczywistym, które można wykorzystać do podejmowania szybkich decyzji; dotyczy to zarówno krajowych rządów zarządzających sytuacjami nadzwyczajnymi, jak również obywateli planujących swój dzień na podstawie informacji o lokalnych warunkach pogodowych lub drogowych.

Obniżenie kosztów: Dodatkowymi korzyściami SEIS są zmniejszenie obciążeń administracyjnych władz publicznych oraz związane z tym oszczędności wynikające z poprawy efektywności. Na przykład zautomatyzowane systemy elektroniczne zaczynają zastępować znaczną część pracowników zajmujących się obecnie wymianą informacji.

Trzy filary: W ujęciu funkcjonalnym SEIS powinien być skonstruowany wokół trzech filarów: treści, infrastruktury i współpracy. Po pierwsze system musi rozpoznawać rodzaje wymaganych treści (danych) oraz potencjalne ich źródła. Po drugie konieczna jest skuteczna internetowa infrastruktura techniczna w pełni wykorzystująca najbardziej nowatorskie ICT, w tym usługi sieciowe (w ramach których urządzenia komunikują się ze sobą bez konieczności kosztownego lub mniej efektywnego udziału człowieka). Po trzecie konieczna jest struktura współpracy i zarządzania, aby zarządzać zasobami ludzkimi, nakładami i sieciami kontaktów.

Wiele zastosowań: Zastosowanie siedmiu zasad i trzech filarów SEIS staje się coraz bardziej istotne i konieczne w odniesieniu do wszystkich sieci opartych na wymianie informacji, w tym w odniesieniu do prowadzonej przez EEA sieci Eionet.

EEA modernizuje swój system informacji w oparciu o zasady SEIS. EEA zapewnia powiązane dane w ramach usługi systematycznego przekazywania danych, utrzymuje interaktywne i wspólne przeglądarki map oraz ogólnie propaguje internetowe i aktualne informacje o stanie środowiska poprzez swoją stronę internetową.

Do innych inicjatyw związanych z SEIS mających obecnie istotne znaczenie należą:

Copernicus, w ramach którego wdrażane są usługi monitorowania służące wykorzystaniu możliwości danych z obserwacji Ziemi

INSPIRE służący poprawie dostępu do danych o środowisku oraz ich standaryzacji, co ma sprzyjać ich lepszemu wykorzystaniu

ENI, którego celem jest rozszerzenie SEIS w ramach europejskiego sąsiedztwa

GEO/GEOSS, polegający na tworzeniu Globalnej Sieci Systemów Obserwacji Ziemi

UN-GGIM, w ramach którego przekazywane są dane i informacje na potrzeby realizacji celów zrównoważonego rozwoju wyznaczonych przez ONZ