Internationale samenwerking

In de verordening tot de oprichting van het EEA en Eionet wordt gesteld dat het EEA bij de uitvoering van zijn kernactiviteiten actief op internationaal niveau moet samenwerken. Tot de taken van het EEA behoren onder andere het bevorderen van de integratie van Europese milieu-informatie in internationale milieutoezichtsprogramma's, het samenwerken met regionale en internationale instanties en programma's, zoals de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het VN-Milieuprogramma (UNEP), en samenwerken met instellingen in landen buiten de EU.

De internationale verbintenissen van het EEA kunnen in vier clusters worden onderverdeeld:

1. Internationale samenwerking en Eionet
2. Regionale betrekkingen met de buurlanden van de EU
3. Betrekkingen met internationale organisaties, VN-organen en mondiale verdragen
4. Samenwerking met landen en regio's buiten Europa

1. Internationale samenwerking en Eionet

Hoewel Eionet zich voornamelijk op de EEA-lidstaten richt, is er in de EEA-verordening een bepaling opgenomen waarin wordt gesproken over eventuele samenwerking met '... instellingen in landen die geen lid zijn van de Gemeenschap, maar die gegevens, informatie en deskundigheid ter beschikking kunnen stellen...'. Dankzij deze bepaling kunnen landen van buiten de EU deelnemen aan activiteiten van het Eionet en vervolgens lid worden van het EEA.

Eionet omvat strikt genomen uitsluitend de lidstaten van het EEA. In de praktijk wordt er bij het uitvoeren van de activiteiten in het kader van het Eionet echter al geruime tijd ook nauw samengewerkt met de landen van de Westelijke Balkan (samenwerkende landen van het EEA).

2. Regionale betrekkingen met de buurlanden van de EU

Het EEA heeft een lange staat van dienst op het gebied van thematische en transversale samenwerking, ook met landen die geen deel uitmaken van het Eionet. Het agentschap werkt samen met verschillende regionale processen en organen die geografische gebieden bestrijken met nauwe of grensoverschrijdende geografische of geopolitieke banden met de EU, en waar een duidelijk omlijnd EU-beleid van kracht is.

Bij de met begrotingsmiddelen gefinancierde werkzaamheden van het EEA in een regionale Europese context ligt de nadruk op het leveren van een bijdrage aan milieu-informatie en beoordelingsactiviteiten in het kader van verschillende verdragen en andere processen. Afhankelijk van de behoeften varieert de bijdrage van het EEA van het delen van gegevens en informatie tot beoordelingsgerelateerde inbreng en het bevorderen van netwerken en informatiepartnerschappen.

3. Betrekkingen met internationale organisaties

Het EEA kent een lange traditie van samenwerking met internationale organisaties en VN-organen, met name met die organisaties en organen die zich richten op milieuproblemen en aanverwante aspecten, zoals de milieuorganisatie van de VN op mondiaal niveau en de Economische Commissie voor Europa van de VN op pan-Europees niveau. Deze samenwerking is zowel thematisch (bijv. klimaatverandering en biodiversiteit) als transversaal van aard. Op thematisch gebied stelt het EEA gegevens en deskundigheid ter beschikking om de lidstaten en samenwerkende landen van de EU en het EEA te ondersteunen bij hun betrokkenheid bij internationale verdragen en de onlangs opgerichte VN-platformen voor wereldwijde evaluatie. De transversale activiteiten van het EEA zijn erop gericht kennis te delen en de beginselen van het SEIS te promoten, om zo de raakvlakken tussen kennis en beleid te versterken.

Bij zowel de thematische als de transversale activiteiten treedt het EEA op als directe partner van deze organen, waarbij het niet alleen zijn deskundigheid inbrengt bij lopende processen, maar ook de lidstaten en samenwerkende landen van de EU en het EEA ondersteunt om aan hun rapportageverplichtingen te voldoen door beoordelingen uit te voeren en EU-standpunten (mede) te ontwikkelen. De werkzaamheden ter ondersteuning van de lidstaten en samenwerkende landen van de EU en het EEA worden uitgevoerd in het kader van omvangrijke politieke processen. Een voorbeeld van een dergelijk proces is het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC), waarin het EEA een actieve rol speelt ter ondersteuning van de monitoring, rapportage en verificatie van de uitstoot van broeikasgassen.

Na de vaststelling van de agenda voor duurzame ontwikkeling voor 2030, met inbegrip van de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling, moet het kader voor de opvolging en evaluatie van de agenda voor 2030 concreter worden toegespitst op nationaal, regionaal en mondiaal niveau. Met name op regionaal niveau levert het EEA een bijzondere bijdrage aan de monitoring- en beoordelingswerkzaamheden. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Europese Commissie en de EU-lidstaten.

Het EEA is bovendien nog steeds betrokken bij het wereldwijde aardobservatiesysteem van systemen (GEOSS) van de Groep voor aardobservatie (GEO) en bij het VN-initiatief inzake het mondiaal beheer van geospatiale informatie.

4. Samenwerking met landen en regio's buiten Europa

Het EEA deelt zijn deskundigheid, kennis en benaderingen met diverse nationale en regionale organen buiten Europa. Al bijna twintig jaar wordt een regelmatige dialoog gevoerd met het Bureau voor milieubescherming van de Verenigde Staten (US Environmental Protection Agency) en de laatste vijftien jaar wordt informatie uitgewisseld met Centraal-Aziatische landen. Daarnaast onderhoudt het EEA contacten en informatie-uitwisselingen met instellingen en organen in bijvoorbeeld Australië, Canada, China, India en Zuid-Korea, en op regionaal niveau met organen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.