Kentsel yerleşimin kırsal alanlara doğru yayılımı – Avrupa’da ihmale uğramış bir çevre sorunu

Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) tarafından Kopenhag’ta bugün açıklanan yeni bir rapora göre kentlerden kırsal alanlara doğru görülen sürekli ve hızlı yayılma Avrupa’da çevreyi, sosyal ve ekonomik dengeleri tehdit ediyor.

‘Avrupa’da kentsel yerleşimin kırsal alanlara doğru yayılımı– ihmal edilen sorun’ adını taşıyan rapor, Avrupa’daki birçok çevre sorununun hızla yayılma gösteren kentsel alanlardan kaynaklandığını gösteriyor.  Küresel ekonomi, sınır ötesi nakliye ağları, büyük çaplı sosyal, ekonomik ve demografik değişiklikler ve ulusal planlama yasalarındaki farklılıklar, kentsel çevrede görülen değişikliklerin en önemli itici güçleri arasında yer alıyor.   Rapora göre planlamayı koordine ve kontrol edecek AB politikaları gerekiyor.

Kırsal alanlara kentsel yayılma, arazi kullanımı dönüşüm oranının nüfus artış hızını geçmesi durumunda söz konusu oluyor.  Rapora göre Avrupa Birliği topraklarının dörtte birinden fazlası hali hazırda kentleşmiş durumda.   Avrupalılar daha uzun yaşıyor ve her geçen gün daha fazla sayıda insanımız yalnız yaşıyor ve dolayısıyla yaşam alanlarına olan gereksinim büyük ölçüde artıyor.  Daha fazla seyahat ediyor ve daha fazla tüketiyoruz. 1990 ile 2000 arasında, Avrupa’da 800.000 hektardan daha fazla bir arazide yapılaşma yaşandı.  Bu, Lüksemburg’un 3 katı büyüklüğünde bir toprak parçası demek oluyor.  Şayet bu eğilim devam ederse, kentsel alanlar sadece 100 yıllık bir dönemde ikiye katlanmış olacak.

Büyüyen şehirler daha fazla enerjiye gereksinim duyuyor, daha fazla ulaşım altyapısı istiyor ve daha büyük miktarda arazi tüketiyor. Bu da doğal çevreye zarar vererek sera gazı emisyonlarını arttırmaktadır.. Sonuç olarak hem iklim değişikliklerine hem de artan hava ve gürültü kirliliğine neden olmaktadır..  Sonuçta kentsel yayılım, şehirlerde ve şehir çevrelerinde yaşayan insanların yaşam kalitesine doğrudan etki ediyor.

Konu hakkında AÇA İdari Direktörü Prof. Jacqueline McGlade şunları söylüyor: “Kentsel yayılım, artan nüfustan çok, değişen yaşam tarzı ve tüketim kalıplarının bir yansıması.  Artan konut, gıda, ulaşım ve turizm gereksinimlerinin tümü araziye gereksinim duyuyor.  Şehirleri çevreleyen tarım arazilerinin fiyatları çoğunlukla göreceli olarak düşük ve bu gerçek yukarıda sıraladığımız baskılar altında kentsel yayılmayı kolaylaştıran bir unsur.”

Prof. McGlade konuşmasına şu şekilde devam ediyor : “Avrupa sosyal toplumlarını etkileyen en önemli lokomotiflerden olan AB Uyum ve Yapısal Fonları da Avrupa’da görülen kentsel yayılmanın başlıca nedenlerinden.  Fonların etkisi özellikle kayda değer çünkü AB ve Üye Ülkeler sürekli olarak bir sonraki AB bütçesini nasıl harcayacaklarını konusunda plan yapmaktalar. Özellikle yeni Üye Ülkelerde dramatik değişiklikler olacak.  Bu ülkelere izlenecek politikalar konusunda yönergeler temin edilmeli ve ani fon takviyelerinin cesaretlendirebileceği çevresel bozulmalardan kaçınmalarına yardımcı olunmalıdır.”

Raporda, Avrupa’dan yedi şehirde tespit olunan ve geçtiğimiz 50 yılda kentsel planlama yaklaşımlarına hem iyi hem de kötü örnekleri gösteren örnek olaylar da veriliyor.  Raporda ısrarla üzerinde durulan bir konu da kentsel yayılımın belli bir bölgeye ait bir fenomen olmadığı ve hemen hemen tüm Avrupa kentlerini etkilemekte olduğudur.  Raporda, süregelen kentsel yayılımın kontrol altına alınabilmesi için öneri olarak gelecekte izlenmesi gereken politikalar ile yapılması gereken eylemler de yer alıyor.

Editöre Notlar:

Rapor ile ilgili önbilgi
Bu rapor AÇA ve Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi (OAM) tarafından hazırlanmıştır.

Rapora erişmek için lütfen şu linki izleyin: Urban sprawl in Europe - the ignored challenge

EEA Briefing 4/2006 - Avrupa’da kentsel yerleşimin kırsal alanlara doğru yayılımı

Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) Hakkında:

AÇA’nın merkezi Kopenhag’tadır. Ajans, politika belirleyicilere ve kamuya zamanlı, yerinde, uygun ve güvenilir bilgi tedarik etme yoluyla Avrupa’nın çevre konusunda önemli ve ölçülebilir iyileşme kaydetmesine yardımcı olmayı hedefler.

İletişim Bilgileri

Brendan Killeen
Basın İrtibat Memuru
Telefon: +45 33 36 72 69
Mobil: +45 23 68 36 71
E-posta: brendan.killeen@eea.europa.eu

Marion Hannerup
İrtibat  ve Kurumsal İlişkiler Başkanı
Telefon: +45 33 36 71 60
Mobil: +45 51 33 22 43
E-posta: marion.hannerup@eea.europa.eu