Haberler

Kirlilik, aşırı kullanım ve iklim değişikliği Avrupa’da su direncini tehdit ediyor

Dili değiştir

Javascript kapatıldığında bu web sitesinin işlevselliği sınırlanmaktadır. Javascript'in tarayıcınızda etkin olduğundan emin olun.

Haberler Yayınlandı 18.11.2024 Son değiştirilme 18.11.2024

4 min read

Photo: © Stefano Scagliarini, My City /EEA

Topics: Su ve deniz ortamı

Kirlilik, habitatın tahrip edilmesi, iklim değişikliğinin etkileri ve tatlı su kaynaklarının aşırı kullanımı; Avrupa’nın gölleri, nehirleri, kıyı suları ve yer altı suları üzerinde daha önce hiç olmadığı kadar baskı yaratıyor. Avrupa’daki su kaynaklarının sağlığıyla ilgili olarak Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) tarafından bugün yayınlanan en büyük değerlendirmeye göre Avrupa, AB kuralları çerçevesinde suların sağlığını iyileştirme hedeflerine ulaşma yolunda beklendiği gibi ilerlemiyor. Su direncini arttırmak, su üzerindeki baskıları hafifletmek ve Avrupa’da vatandaşların, doğanın ve endüstrinin kaliteli suya yeterli miktarda sahip olmasını sağlamak için daha iyi su yönetimi kilit öneme sahiptir.

This product has been translated for convenience purposes only using the services of the Centre of Translation for the bodies of the EU. While every effort has been made to ensure accuracy and completeness, we cannot guarantee it. Therefore, it should not be relied upon for legal or official purposes. The original English text should be considered the official version.

AÇA’nın “Avrupa'nın Su Durumu 2024: Su Direncini Artırma İhtiyacı” raporuna göre tarım, hem yüzey hem de yer altı sularını etkileyen en önemli baskı unsurudur. Üye Devletlerin kendini izleme süreçlerine göre bunun nedeni, su kullanımının yanı sıra besin maddelerinin ve pestisitlerin yoğun kullanımından kaynaklanan kirliliktir. Tarım, Avrupa’da açık ara en yüksek net su tüketilen faaliyettir. Uygulamalarda değişiklik yapılmadığı takdirde sulu tarımdan gelen talebin iklim değişikliğiyle birlikte artması muhtemeldir.

AÇA’nın raporu, bazı ilerlemelere rağmen Avrupa’daki suların ve su ekosistemlerinin hâlâ kimyasallardan ciddi şekilde etkilendiğini gösteriyor. Kömürle çalışan enerji üretiminin yol açtığı hava kirliliği ve tarım kaynaklı besin maddeleri ve pestisitlerin neden olduğu yaygın kirlilik bunların başında geliyor. Habitatın tahrip edilmesi de yaygın olarak görülüyor. Hava modellerini bozan, su kaynakları ve su yönetimi üzerindeki baskıları daha da artıran iklim değişikliği, su ekosistemlerini koruma zorluğunu pekiştiriyor.

AB Üye Devletleri tarafından bildirilen verilere göre, 2015-2021 döneminde Avrupa’daki yüzey su kütlelerinin sadece %37’si AB’nin Su Çerçeve Direktifi uyarınca su ekosistemi sağlığının ölçüsü olan “iyi” veya “yüksek” ekolojik duruma, sadece %29’u ise “iyi” kimyasal duruma ulaştı.

Avrupa’daki suların sağlığı iyi değil. Sularımız, Avrupa’daki su güvenliğini tehdit eden ve daha önce benzeri görülmeyen çeşitli zorluklarla karşı karşıya. Değerli nehirlerimizin, göllerimizin, kıyı sularımızın ve diğer su kütlelerimizin sağlığını yeniden tesis etmek ve bu hayati kaynağı gelecek nesiller için dirençli ve güvenli hâle getirmek için çabalarımızı iki katına çıkarmamız gerekiyor.

Leena Ylä-Mononen
AÇA İcra Direktörü

Bugüne kadar kaydedilen ilerleme sınırlı

Üye Devletler tarafından alınan önlemler, kimyasal kirliliğin bir kısmını ele alarak ve midye ve kabuklular gibi bazı türlere yönelik beklentileri artırarak AB’deki suların durumunun daha da kötüleşmesini önlemeyi başarsa da son izleme döngüsünden bu yana genel bir iyileşme tespit edilmedi.

Avrupa’daki yer altı suları yüzey sularından çok daha iyi vaziyette. Yer altı sularının %77’sinin iyi kimyasal durumda ve %91’inin arz açısından iyi nicel durumda olduğu bildiriliyor. Ancak pestisitlerin ve besin maddelerinin neden olduğu kirlilik açısından sorunlar devam ediyor. İçme suyumuzun önemli bir kaynağı olan yer altı suyuna çevre, tarım ve endüstri de ihtiyaç duyuyor.

Yüzey ve yer altı sularının iyi duruma ulaşması için AB’nin Su Çerçeve Direktifi (SÇD) ile belirlenen süre 2015’e ve en geç 2027’ye kadardı. Mevcut ilerleme hızıyla bu hedefe ulaşılamayacak.

Önümüzdeki dönem

Avrupa'nın su direnci iyileştirilebilir. Su kullanımının azaltılması ve verimliliğin artırılması tarımda, sanayide ve evde su üzerindeki baskıyla mücadele etmek için kilit öneme sahip. Su tasarrufuna veya talebin azaltılmasına odaklanarak hedefler belirlenmesi, bu doğrultudaki eylemlerin teşvik edilmesine yardımcı olabilir ve su direncine yönelik ilerlemenin izlenmesini kolaylaştırabilir. Su yönetiminin iyileştirilmesi için su miktarı ve kalitesine ilişkin güncel ve yerinde bilgilere de ihtiyaç var.

Baskıların azaltılması gerekiyor. AB sıfır kirlilik eylem planının hedefleri doğrultusunda kirlilik önlenmeli. Kısa vadede zararlı maddelerin ve besin maddelerinin kullanımı azaltılmalı ve bunların suya salınımı engellenmeli.

Doğa restorasyonu (nehirleri ve taşkın yataklarını yeniden birbirine bağlamak, sulak alanları ve turbalıkları restore etmek) ile biyolojik çeşitliliğe sahip ve daha sağlıklı tatlı su ekosistemleri oluşturulabilir. Bu da kaliteli su sağlarken aynı zamanda karbon depolayabilir ve aşırı hava olaylarının etkisini azaltabilir.

Rapor hakkında

AB ve Norveç genelinde 120.000'den fazla yüzey suyu kütlesi ve 3,8 milyon km’lik yer altı suyu kütlesi alanını kapsayan AÇA raporu, Avrupa’daki su kütlelerinin sağlığına ilişkin en büyük değerlendirmedir. Rapor, 19 AB Üye Devleti tarafından bildirilen verilere dayalıdır. AB-27’deki yüzey suyu kütlelerinin %85’ini ve yer altı suyu kütle alanının %87’sini temsil etmektedir.

AB Üye Devletlerine ve Norveç’e ilişkin tüm temel sonuçlar ve raporlanan veriler WISE Tatlı Su Bilgi Sistemi’nde yer almaktadır.

Aynı zamanda AÇA raporu, AB’de Su Çerçeve Direktifi ve Taşkın Direktifi’nin uygulanma durumunu ele alacak olan 3. Nehir Havzası Yönetim Planları ve 2. Taşkın Riski Yönetim Planları ile ilgili olarak yakın zamanda gerçekleştirilecek Avrupa Komisyonu değerlendirmesini de tamamlayıcı nitelikte.