Uitstoot broeikasgassen in EU in 2005 afgenomen

Het rapport, getiteld "Annual European Community Greenhouse gas inventory 1990-2005 and inventory report 2007" (Jaarlijkse inventarisatie broeikasgassen 1990-2005 en inventarisatierapport 2007 van de Europese Gemeenschap), is bij het secretariaat van het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties (UNFCCC) ingediend als de formele bijdrage van de Europese Unie. Het EMA heeft de voornaamste, voorlopige hoofdpunten van het rapport reeds in mei 2007 bekendgemaakt omdat zowel het publiek als de politiek belangstelling toont voor de problematiek van klimaatverandering. De definitieve versie van het rapport is op 27 mei 2007 bij de UNFCCC ingediend.

De hoofdpunten van het definitieve rapport zijn:

• EU-15: De broeikasgasemissies zijn tussen 2004 en 2005 gedaald met 0,8% (35,2 miljoen ton CO₂-equivalenten) - hoofdzakelijk vanwege een afname van de CO₂-uitstoot met 0,7 % (26 miljoen ton).
• EU-15: De broeikasgasemissies zijn in 2005 gedaald met 2,0% in vergelijking met het referentiejaar[1] krachtens het Kyoto-protocol.
• EU-15: De broeikasgasemissies zijn tussen 1990 en 2005 met 1,5% gedaald.
• EU-27: De broeikasgasemissies zijn tussen 2004 en 2005 met 0,7% gedaald (37,9 miljoen ton CO₂-equivalenten).
• EU-27: De broeikasgasemissies zijn met 7,9% gedaald in vergelijking met 1990.

---

[1] Krachtens het Kyoto-protocol is voor de meeste broeikasgassen 1990 het referentiejaar voor de EU-15, maar vrijwel alle lidstaten hanteren 1995 als referentiejaar voor gefluoreerde gassen of ‘F-gassen’.

Welke landen in de EU-15 vertoonden de grootste daling in broeikasgasemissies?

In absolute zin droegen Duitsland, Finland en Nederland het meest bij aan de afname in de EU-15 (zie tabel in Opmerkingen voor de editor). In deze landen lag daling van CO₂-emissies ten grondslag aan de totale afname van broeikasgasemissies.

• Duitsland verminderde de emissies met 2,3%, oftewel 23,5 miljoen ton CO₂-equivalenten: een van de voornaamste oorzaken van de afname van de emissies was een verschuiving van steenkool naar gas bij de opwekking van elektriciteit en warmte door bedrijven. Daarnaast namen de emissies van het wegvervoer en van huishoudens en dienstverlening aanmerkelijk af.
• Finland verminderde de emissies met 14,6%, oftewel 11,9 miljoen ton CO₂-equivalenten: de afname van de emissies werd voornamelijk veroorzaakt door een aanmerkelijke afname in het gebruik van fossiele brandstoffen bij de opwekking van elektriciteit en warmte door bedrijven, hoofdzakelijk als gevolg van de invoer van elektriciteit. Met name het gebruik van steenkool nam af.
• Nederland verminderde de emissies met 2,9%, oftewel 6,3 miljoen ton CO₂-equivalenten: voor de opwekking van elektriciteit en warmte door bedrijven werden minder fossiele brandstoffen gebruikt. Dankzij een zachtere winter verbruikten de sector huishoudens en dienstverlening minder brandstof.

Andere landen binnen de EU-15 die hun emissies tussen 2004 en 2005 zagen afnemen, zijn België, Denemarken, Frankrijk, Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.

Welke sectoren zijn vooral verantwoordelijk voor de verminderde broeikasgasemissies?

In absolute zin zijn de sectoren die het meest bijdragen aan de afname van de emissies tussen 2004 en 2005 in de EU-15 de opwekking van elektriciteit en warmte, huishoudens en dienstverlening en het wegvervoer.

De CO₂-emissies uit de opwekking van elektriciteit en warmte door bedrijven namen af met 0,9% (9,6 miljoen ton), hoofdzakelijk vanwege een verminderde afhankelijkheid van steenkool.

De CO₂-emissies van huishoudens en dienstverlening namen af met 1,7% (7,0 miljoen ton). In Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk werden belangrijke emissiedalingen bij huishoudens en dienstverlening gemeld. Een algemene oorzaak voor de daling is het warmere weer (een zachtere winter) in vergelijking met het voorgaande jaar.

De CO₂-emissies afkomstig van het wegvervoer namen af met 0,8% (6,0 miljoen ton). Deze afname kan voornamelijk worden toegeschreven aan Duitsland en komt voort uit het hogere aantal dieselauto’s, de effecten van de milieubelasting en de aankoop van brandstoffen buiten Duitsland (brandstoftoerisme).

In welke landen in de EU-15 zijn de broeikasgasemissies het sterkst gestegen?

In absolute zin zijn de broeikasgasemissies tussen 2004 en 2005 het sterkst toegenomen in Spanje (zie tabel in Opmerkingen voor de editor).

In Spanje was de stijging van de broeikasgasemissies met 3,6%, oftewel 15,4 miljoen ton CO₂-equivalenten, hoofdzakelijk afkomstig van de opwekking van elektriciteit en warmte door bedrijven. Dit is het gevolg van de toegenomen elektriciteitsopwekking door warmtekrachtcentrales die op fossiele brandstoffen worden gestookt (17%) en de afgenomen elektriciteitsopwekking door waterkrachtcentrales (-33 %).

Andere landen binnen de EU-15 die hun emissies tussen 2004 en 2005 zagen toenemen, zijn Griekenland, Ierland, Italië, Oostenrijk en Portugal.

De broeikasgas-gegevensviewer van het EMA

De broeikasgas-gegevensviewer van het EMA is een interactieve tool waarmee de belangrijkste gegevens uit het Inventarisatierapport broeikasgassen van de EG eenvoudig via internet kunnen worden opgevraagd. Met deze viewer kunnen gebruikers emissieontwikkelingen voor de belangrijkste sectoren en subsectoren bekijken en analyseren. Ook kunnen emissiegegevens van geselecteerde landen en sectoren met behulp van de tool gemakkelijker met elkaar worden vergeleken. Daarnaast kunnen met de gegevensviewer grafieken worden vervaardigd en belangrijke emissieschattingen worden gedownload.

Broeikasgas-gegevensviewer

Opmerkingen voor de editor:

Wat is het jaarlijkse inventarisatierapport over broeikasgassen?

Dit rapport over de totale binnenlandse broeikasgassen voor de periode 1990-2005 is de formele bijdrage van de EU aan het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties (UNFCCC). ‘Binnenlands’ heeft in dit verband betrekking op de emissies op en vanuit het grondgebied van de EU. Het rapport bevat gegevens over broeikasgasemissies voor de EU-15 en de EU-27. Ook wordt in detail verklaard hoe de emissies in de EU worden vastgesteld en de kwaliteit wordt gecontroleerd.

Het EMA is verantwoordelijk voor de jaarlijkse samenstelling en publicatie van dit rapport, op basis van gegevens die nationale overheden aanleveren krachtens het Monitoringmechanisme voor de uitstoot van broeikasgassen van de Europese Gemeenschap.

Wat is het verband tussen dit rapport en het EU-emissiehandelssysteem?

In 2005 dekte het EU-emissiehandelssysteem circa 47% van de totale CO₂-emissies en circa 39% van de totale broeikasgasemissies in de EU-15. In de EU-25 dekte het circa 49% van de totale CO₂-emissies en 41% van de totale broeikasgasemissies. Over het algemeen hebben de lidstaten van de EU gegevens over het EU-emissiehandelssysteem als input gebruikt om de totale CO₂-emissies voor de sectoren Energie en Industriële processen in dit rapport te berekenen. Een concrete kwantificatie van de bijdrage van het EU-emissiehandelssysteem aan de totale CO₂-emissies op sector- en subsectorniveau is voor de EU-15 of de EU-25 echter nog niet voorhanden.

Wat is het belang van dit rapport in het kader van het Kyoto-protocol?

De EU-15 heeft krachtens het Kyoto-protocol een gemeenschappelijke doelstelling om de totale broeikasgasemissies met 8% terug te dringen in vergelijking met het referentiejaar. De EU-27 beschikt niet over een gemeenschappelijke Kyoto-doelstelling. De formele emissierapportage met het oog op de naleving in het kader van het Kyoto-protocol begint pas in 2010; in dat jaar worden de emissies over het jaar 2008 gerapporteerd. Tot die tijd is dit rapport de meest relevante en nauwkeurige bron van gegevens over broeikasgasemissies voor de EU. Het kan worden gebruikt voor het bekijken van de prestaties van de EU waar het gaat om de terugdringing van binnenlandse broeikasgasemissies (d.w.z. binnen haar grondgebied) op weg naar het behalen van de Kyoto-doelstellingen. Het is de partijen bij het Kyoto-protocol toegestaan koolstofdepots in te zetten, evenals de zogenoemde ‘flexibele mechanismen’, om zo de broeikasgasemissies buiten hun nationale grondgebied verder te verlagen bij wijze van aanvulling op binnenlandse verlagingen. Binnenlandse maatregelen vormen derhalve de primaire methode voor het behalen van de Kyoto-doelstellingen. Uit dit inventarisatierapport blijkt dat de binnenlandse broeikasgasemissies met circa 2,0 % zijn gedaald in vergelijking met het referentiejaar krachtens het Kyoto-protocol.

Tabel 1: Broeikasgasemissies in CO₂-equivalenten (exclusief koolstofdepots) en Kyoto-protocoldoelstellingen voor 2008-2012

(1) Voor de EU-15 is 1990 het referentiejaar voor CO₂, CH₄ en N₂O; 12 lidstaten hebben 1995 als referentiejaar voor de gefluoreerde gassen gekozen, terwijl Frankrijk, Italië en Oostenrijk voor 1990 hebben gekozen. Aangezien de inventarisatie voor de EU-15 de som bedraagt van de inventarisaties van de lidstaten, zijn de schattingen voor de gefluoreerde gassen voor het referentiejaar voor de EU-15 de som van de emissies in 1995 voor 12 lidstaten en de emissies in 1990 voor Frankrijk, Italië en Oostenrijk. In de emissies in het referentiejaar voor de EU-15 zijn eveneens emissies begrepen uit ontbossing voor Nederland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk ("The European Community's initial report under the Kyoto Protocol" (Het eerste rapport van de Europese Gemeenschap krachtens het Kyoto-protocol) (EMA, 2006).

(2) Malta heeft voor 2005 geen schattingen voor broeikasgasemissies ingediend; de in deze tabel opgenomen gegevens zijn dan ook verkregen door een zgn. opvullen van leemtes (‘gap filling’- zie onderdeel 1.8.2.).

(3) De EU-27 beschikt niet over een gemeenschappelijke Kyoto-protocoldoelstelling

Nota: N.B.: Malta en Cyprus hebben geen afzonderlijke Kyoto-doelstellingen.

Wat is de EU-27?

EU-27: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië; Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.

Wat is de EU-15?

EU-15: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.

Links:

Om het volledige rapport te lezen, zie: rapport

Voor veel gestelde vragen over het inventarisatierapport over broeikasgassen, zie: FAQ

Voor gegevens over broeikasgassen, zie: EEA GHG data viewer