Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ το 2005

Η έκθεση με τίτλο «Ετήσια απογραφή αερίων θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα 1990-2005 και έκθεση απογραφής 2007» έχει αποσταλεί στη γραμματεία της «σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, (UNFCCC)», ως επίσημη υποβολή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ο ΕΟΠ ανακοίνωσε τα κύρια προκαταρκτικά μηνύματα της έκθεσης τον Μάιο του 2007 λόγω του δημόσιου και πολιτικού ενδιαφέροντος για το θέμα της αλλαγής του κλίματος. Η τελική έκθεση υποβλήθηκε στην UNFCCC στις 27 Μαΐου 2007.

Τα βασικά σημεία της τελικής έκθεσης είναι τα εξής:

• ΕΕ-15: Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 0,8% (35,2 εκατ. τόνοι ισοδυνάμων CO2) μεταξύ 2004 και 2005, κυρίως λόγω της μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 0,7% (26 εκατ. τόνοι)
• ΕΕ-15: Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 2,0% το 2005 σε σύγκριση με το έτος αναφοράς[1] του Πρωτοκόλλου του Κιότο
• ΕΕ-15: Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 1,5% μεταξύ 1990 και 2005
• ΕΕ-27: Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 0,7% (37,9 εκατ. τόνοι ισοδυνάμων CO2) μεταξύ 2004 και 2005
• ΕΕ-27: Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 7,9% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990

Σε ποιες χώρες της ΕΕ-15 καταγράφονται οι σημαντικότερες μειώσεις στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου;

Οι χώρες που συνέβαλαν περισσότερο στη μείωση των εκπομπών στην ΕΕ-15 σε απόλυτους αριθμούς είναι η Γερμανία, η Φινλανδία και οι Κάτω Χώρες (βλ. πίνακα στις σημειώσεις προς τον συντάκτη). Τη συνολική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στις συγκεκριμένες χώρες επέφερε η μείωση των εκπομπών CO2.

• Στη Γερμανία οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 2,3% ή 23,5 εκατ. τόνους ισοδυνάμων CO2: ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στη μείωση των εκπομπών ήταν η υποκατάσταση του άνθρακα από φυσικό αέριο για τη δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Σημαντικά μειώθηκαν επίσης οι εκπομπές που προέρχονται από τις οδικές μεταφορές, τα νοικοκυριά και τις υπηρεσίες.
• Στη Φινλανδία οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 14,6% ή 11,9 εκατ. τόνους ισοδυνάμων CO2: η μείωση αυτή ήταν κυρίως αποτέλεσμα του σημαντικού περιορισμού στη χρήση ορυκτών καυσίμων για τη δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, λόγω των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η μείωση της χρήσης άνθρακα.
• Στις Κάτω Χώρες οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 2,9% ή 6,3 εκατ. τόνους ισοδυνάμων CO2: λιγότερα ορυκτά καύσιμα χρησιμοποιήθηκαν για τη δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Τα νοικοκυριά και ο τομέας των υπηρεσιών χρησιμοποίησαν επίσης λιγότερα καύσιμα λόγω του ηπιότερου χειμώνα.

Άλλες χώρες της ΕΕ-15 όπου καταγράφηκε μείωση των εκπομπών μεταξύ 2004 και 2005 είναι το Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

---

[1] Το έτος βάσης για τα περισσότερα αέρια θερμοκηπίου σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο είναι το 1990 για την ΕΕ-15, αλλά για τα φθοριούχα αέρια το σύνολο σχεδόν των κρατών μελών χρησιμοποιούν ως έτος βάσης το 1995.

Σε ποιους τομείς οφείλεται κυρίως ο περιορισμός των αερίων θερμοκηπίου;

Σε απόλυτους αριθμούς, οι τομείς που συνεισέφεραν στηη μείωση των εκπομπών μεταξύ 2004 και 2005 στην ΕΕ-15 ήταν η δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, τα νοικοκυριά και οι υπηρεσίες, καθώς και οι οδικές μεταφορές.

Οι εκπομπές CO2 από τη δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας μειώθηκαν κατά 0,9% (9,6 εκατ. τόνοι), κυρίως λόγω του περιορισμού της χρήσης άνθρακα ως πρώτης ύλης.

Οι εκπομπές CO2 από τα νοικοκυριά και τις υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 1,7 % (7,0 εκατ. τόνοι). Σημαντικές μειώσεις των εκπομπών που προέρχονται από τα νοικοκυριά και τις υπηρεσίες αναφέρθηκαν στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Κάτω Χώρες. Ένας από τους γενικούς λόγους που συνέβαλαν στη μείωση ήταν οι καλύτερες καιρικές συνθήκες (ηπιότερος χειμώνας) σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.

Οι εκπομπές CO2 από τις οδικές μεταφορές μειώθηκαν κατά 0,8% (6 εκατ. τόνοι). Αυτό αποδίδεται κυρίως στη Γερμανία και είναι αποτέλεσμα της αύξησης των ντιζελοκίνητων οχημάτων καθώς και των συνεπειών της εφαρμογής του οικολογικού φόρου και της αγοράς καυσίμων εκτός Γερμανίας («τουρισμός καυσίμων»).

Σε ποιες χώρες της ΕΕ-15 καταγράφονται οι σημαντικότερες αυξήσεις στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου;

Σε απόλυτους αριθμούς η σημαντικότερη αύξηση στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μεταξύ 2004 και 2005 σημειώθηκε στην Ισπανία (βλ. πίνακα στις σημειώσεις προς τον συντάκτη).

Στην Ισπανία η αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 3,6% ή 15,4 εκατ. τόνους ισοδυνάμων CO2 προήλθε κυρίως από τη δημόσια παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Αυτό οφείλεται στην αύξηση της παραγωγής ηλεκτρισμού από ορυκτά καύσιμα (17%), με παράλληλη μείωση της παραγωγής των υδροηλεκτρικών μονάδων (33%).

Άλλες χώρες της ΕΕ-15 όπου καταγράφηκε αύξηση των εκπομπών μεταξύ 2004 και 2005 είναι η Αυστρία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Πορτογαλία.

Σύστημα απεικόνισης δεδομένων του ΕΟΠ για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου

Το σύστημα απεικόνισης δεδομένων του ΕΟΠ για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (EEA GHG Data Viewer) είναι ένα διαδραστικό εργαλείο που επιτρέπει εύκολη πρόσβαση μέσω του Διαδικτύου στα στοιχεία της έκθεσης απογραφής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Το εργαλείο αυτό δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να ενημερωθεί και να αναλύσει τις τάσεις εξέλιξης των εκπομπών σε κύριους και επιμέρους τομείς. Διευκολύνει επίσης τη σύγκριση δεδομένων σχετικά με εκπομπές από συγκεκριμένες χώρες και τομείς, ενώ προσφέρει επιπλέον τη δυνατότητα παραγωγής διαγραμμάτων καθώς και τηλεφόρτωσης βασικών στοιχείων που αφορούν εκτιμήσεις περί εκπομπών.

EEA GHG Data Viewer

Σημειώσεις προς τον συντάκτη:

Τι είναι η ετήσια έκθεση απογραφής για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου;

Η έκθεση αυτή είναι το επίσημο έγγραφο υποβολής στοιχείων από την ΕΕ προς την UNFCCC για το σύνολο των εγχώριων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά την περίοδο 1990-2005. Ως εγχώριες εν προκειμένω λογίζονται οι εκπομπές που προέρχονται από τη συνολική επικράτεια της ΕΕ. Η έκθεση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου για τις χώρες ΕΕ-15 και ΕΕ-27. Παρέχει επίσης λεπτομερείς πληροφορίες ως προς τη διαδικασία υπολογισμού των εκπομπών στην ΕΕ καθώς και τους ελέγχους ποιότητας.

Ο ΕΟΠ είναι υπεύθυνος για τη σύνταξη και δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης, με βάση στοιχεία που υποβάλλονται από τις εθνικές κυβερνήσεις σύμφωνα με τον κοινοτικό μηχανισμό παρακολούθησης για τα αέρια του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Πώς σχετίζονται τα στοιχεία της έκθεσης με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ;

Για το 2005 το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) κάλυψε περίπου το 47% του συνόλου των εκπομπών CO2 και περίπου το 39% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ-15. Το EU ETS κάλυψε περίπου το 49% του συνόλου των εκπομπών CO2 και το 41% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ-25. Γενικά οι πληροφορίες του EU ETS χρησιμοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ ως ένα από τα στοιχεία υπολογισμού των συνολικών εκπομπών CO2 από τους τομείς της ενέργειας και των βιομηχανικών δραστηριοτήτων που δηλώθηκαν για την εν λόγω έκθεση. Ωστόσο δεν είναι ακόμα διαθέσιμη, τόσο για την ΕΕ-15 όσο και για την ΕΕ-25, μια ποσοτική απόδοση της συμβολής του EU ETS στο σύνολο των εκπομπών CO2 σε επίπεδο γενικών και επιμέρους τομέων.

Ποια είναι η σημασία της έκθεσης στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο;

Η ΕΕ-15 έχει αναλάβει κοινή δέσμευση βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο για μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 8% σε σχέση με το έτος βάσης. Για την ΕΕ-27 δεν υπάρχει αντίστοιχος κοινός στόχος. Η επίσημη υποβολή στοιχείων σχετικά με τις εκπομπές για σκοπούς συμμόρφωσης με το Πρωτόκολλο του Κιότο δεν θα ξεκινήσει πριν από το 2010, όταν δηλαδή θα δηλωθούν τα στοιχεία για τις εκπομπές του 2008. Στο μεταξύ η έκθεση αυτή συνιστά την πλέον σχετική και ορθή πηγή πληροφοριών σχετικά με τις εκπομπές αερίων φαινομένου του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση των επιδόσεων της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη μείωση των εγχώριων εκπομπών αερίων (εκπομπές προερχόμενες από την επικράτεια της ΕΕ), προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Κιότο. Συμπληρωματικά προς την εγχώρια μείωση οι συμβαλλόμενοι του Πρωτοκόλλου του Κιότο μπορούν να χρησιμοποιούν εστίες απορρόφησης άνθρακα όπως και τους λεγόμενους «ευέλικτους μηχανισμούς» για περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου εκτός των εθνικών τους συνόρων. Επομένως η εγχώρια δράση είναι η πρωταρχική μέθοδος για την επίτευξη των στόχων του Κιότο. Η έκθεση απογραφής υποδηλώνει ότι οι εγχώριες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά περίπου 2,0% σε σχέση με το έτος βάσης του Πρωτοκόλλου του Κιότο.

Πίνακας 1: Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε ισοδύναμα CO2 (εξαιρουμένων των εστιών απορρόφησης άνθρακα) και στόχοι του Πρωτοκόλλου του Κιότο για την περίοδο 2008–2012

(1) Για την ΕΕ-15 έτος βάσης για τα αέρια CO2, CH4 και N2O είναι το 1990. Για τα φθοριούχα αέρια 12 κράτη μέλη έχουν επιλέξει ως έτος βάσης το 1995, ενώ η Αυστρία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν και πάλι το 1990. Καθώς η απογραφή για την ΕΕ-15 προκύπτει από το άθροισμα των απογραφών των κρατών μελών, οι εκτιμήσεις του έτους βάσης για τις εκπομπές φθοριούχων αερίων στην ΕΕ-15 είναι το άθροισμα των εκπομπών του 1995 για τα 12 κράτη μέλη και των εκπομπών του 1990 για την Αυστρία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Στις εκπομπές του έτους βάσης για την ΕΕ-15 περιλαμβάνονται επίσης εκπομπές λόγω αποδάσωσης στις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο («Αρχική έκθεση Ευρωπαϊκής Κοινότητας βάσει Πρωτοκόλλου του Κιότο», ΕΟΠ 2006).

(2) Η Μάλτα δεν υπέβαλε εκτιμήσεις σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου για το 2005, οπότε τα στοιχεία που εμφανίζονται στον πίνακα βασίζονται σε ενδεικτικές τιμές (βλ. κεφάλαιο 1.8.2.).

(3) Η ΕΕ-27 δεν έχει κοινό στόχο βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο.

Σημείωση: Η Μάλτα και η Κύπρος δεν έχουν δικούς τους επιμέρους στόχους στα πλαίσια του Κιότο.

Τι σημαίνει ΕΕ-27;

ΕΕ-27: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακική Δημοκρατία, Ισπανία, Σλοβενία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο.

Τι σημαίνει ΕΕ-15;

ΕΕ-15: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύνδεσμοι:

Για το πλήρες κείμενο της έκθεσης, βλ.Έκθεση

Για συχνά υποβαλλόμενες ερωτήσεις σχετικά με την έκθεση απογραφής αερίων θερμοκηπίου, βλ.Συχνές Ερωτήσεις

Για πρόσβαση στα δεδομένα περί αερίων θερμοκηπίου, βλ.EEA GHG Data Viewer