Merkurju: theddida persistenti għall-ambjent u għas-saħħa tal-bniedem

Il-merkurju jinstab b'mod naturali fl-ambjent iżda ġeneralment jinstab b'mod sigur fil-minerali u ma joffri ebda riskju sinifikanti. Il-problema tinħoloq minħabba attivitajiet tal-bniedem, li jirriżultaw f'ammonti kbar ta’ merkurju li jinħelsu fl-ambjent, u dan il-merkurju jista' mbagħad jibqa’ jiċċirkola b’mod ħieles għal eluf ta' snin. Il-merkurju fl-ilma u fis-sedimenti huwa t-tħassib ewlieni, minħabba li huwa f'forma tossika ħafna u jista’ faċilment jittieħed mill-annimali, u b'hekk jispiċċa fil-katina alimentari tal-bniedem. L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa identifikat 10 sustanzi kimiċi ta’ tħassib ewlieni għas-saħħa pubblika u erba' minn dawn huma metalli tqal: kadmju, merkurju, ċomb u arseniku.

L-effett tal-użu tal-merkurju mill-bniedem wassal biex mijiet ta' eluf ta’ tunnellati ta' merkurju jiġu rilaxxati fl-ambjent. Il-livelli tal-merkurju fl-atmosfera bħalissa huma sa 500% ogħla mil-livelli naturali. Fl-oċeani, il-konċentrazzjonijiet tal-merkurju huma ta’ madwar 200% ogħla mil-livelli naturali.

L-użu attwali tal-merkurju jvarja madwar id-dinja. Fl-Ewropa, l-użu tal-merkurju huwa limitat ħafna u fis-snin li ġejjin, l-użu prinċipali se jkun fil-mili tas-snien minħabba li l-użu industrijali tal-merkurju ġie ipprojbit. F'partijiet oħra tad-dinja, għad hemm użu ogħla ta’ merkurju f'attivitajiet industrijali u fit-tħaffir għad-deheb fuq skala żgħira.

Wieħed mill-akbar sorsi ta’ tniġġis tal-merkurju fl-Ewropa u bnadi oħra huwa l-ħruq ta' karburanti solidi - bħal faħam, linjite, pit u injam - kemm fil-livell industrijali kif ukoll f’dak domestiku. Dawn il-karburanti fihom ammonti żgħar ta’ merkurju li meta jinħarqu jiġi rilaxxat fl-ambjent. Dan ir-rilaxx huwa s-sors ewlieni tal-emissjonijiet tal-merkurju fl-Ewropa u jinkludi attivitajiet bħall-ġenerazzjoni tal-enerġija, il-manifattura tas-siment u l-produzzjoni tal-metalli.

L-aktar rotta importanti għall-esponiment tal-bniedem għall-merkurju hija permezz tal-frott tal-baħar. Meta l-annimali tal-baħar jiġu esposti għall-merkurju, il-merkurju għandu t-tendenza li jibqa’ f’ġisimhom u jakkumula matul iż-żmien. Ħut predatorju akbar għandhom it-tendenza li jkollhom konċentrazzjoni ogħla ta’ merkurju minħabba li jikkunsmaw annimali iżgħar li fihom jkun diġà jeżisti xi merkurju. Għalhekk, meta jittiekel ħut predatorju akbar, bħal tonn jew pixxispad, normalment jirriżulta f'aktar konsum ta’ merkurju meta mqabbel ma' meta jittiekel ħut iżgħar, li huwa aktar baxx fil-katina alimentari.

L-impatti fuq is-saħħa huma relatati mad-doża iżda t-tħassib ewleni huwa l-impatt tal-merkurju fuq il-feti u t-tfal iż-żgħar. L-esponiment tal-merkurju jista’ jseħħ fil-ġuf, minħabba l-konsum ta' frott tal-baħar mill-omm. Dan jista’ jkollu impatti sinifikanti u tul il-ħajja fuq il-moħħ li qed jiżviluppa u fuq is-sistema nervuża tat-tarbija, li jaffettwa l-memorja, il-lingwa, l-attenzjoni u ħiliet oħra. Fl-Ewropa biss, huwa stmat li kull sena aktar minn 1.8 miljun tifel u tifla jitwieldu b'livelli ta’ merkurju ogħla mil-limiti sikuri rrakkomandati.

Storikament l-Ewropa kienet utent u emittent kbir tal-merkurju iżda permezz tal-isforzi leġiżlattivi sinifikanti matul l-aħħar 40 sena l-użu u r-rilaxx fl-ambjent naqsu sostanzjalment. Fil-bqija tad-dinja, l-użu u l-emissjonijiet tal-merkurju żdiedu maż-żmien, relatati mal-iżvilupp ekonomiku kontinwu u l-industrijalizzazzjoni, b'sorsi ewlenin li jinkludu ħruq tal-faħam u wkoll tħaffir għad-deheb artiġjanali fuq skala żgħira.

F'Ottubru 2013, l-ewwel ftehim internazzjonali globali, il-Konvenzjoni ta' Minamata, ġie adottat biex tiġi indirizzata l-problema tal-merkurju. Il-konvenzjoni ġiet ratifikata minn 98 parti u daħlet fis-seħħ fl-2017. Huwa kmieni wisq biex jiġi vvalutat l-impatt tal-Konvenzjoni, iżda huwa pass importanti ferm biex jiġi żgurat li jkun hemm azzjonijiet globali miftiehma biex jitnaqqas it-tniġġis bil-merkurju.

M'għadx hemm aktar tħaffir għall-merkurju fl-Ewropa, u d-domanda fl-Ewropa se tkompli tonqos fis-snin li ġejjin. L-emissjonijiet tal-merkurju fl-Ewropa se jkunu ddominati mill-emissjonijiet tal-kombustjoni, prinċipalment minn ħruq ta’ karburanti solidi bħall-faħam, il-pit, il-linjite u l-injam.

L-akbar sors globali ta’ merkurju huwa mit-tħaffir għad-deheb fuq skala żgħira. Dan jitwettaq minn individwi jew minn gruppi żgħar, li jħaffru għad-deheb b'mod relattivament sempliċi u bi prezz baxx, ġeneralment f'ambjent mhux regolat. Huwa stmat li aktar minn terz tal-emissjonijiet globali jirrelataw ma’ dan is-sors, u għalhekk billi nintroduċu teknoloġiji alternattivi aktar sikuri, dan il-qasam jista’ jiġi indirizzat u jista' jwassal għat-tnaqqis sostanzjali fl-użu u fl-emissjonijiet globali.

Minkejja t-tnaqqis fl-użu u fl-emissjonijiet tal-merkurju tal-passat, f'reġjuni bħall-Ewropa u l-Amerika ta’ Fuq, il-livelli fl-ambjent tagħna x'aktarx jibqgħu għoljin għal żmien twil, minħabba l-ħajja twila tal-merkurju fl-ambjent u wkoll minħabba l-fatt li l-emissjonijiet tal-merkurju qed jiżdiedu f'reġjuni globali oħra. Dawn l-emissjonijiet jivvjaġġaw ukoll distanzi twal. Fil-fatt, madwar nofs il-merkurju li jiġi ddepożitat fl-Ewropa ġej minn barra l-kontinent.

Aħna niġbru informazzjoni dwar l-emissjonijiet tal-merkurju fl-arja u fl-ilma minn attivitajiet industrijali permezz tar-Reġistru Ewropew dwar ir-Rilaxx u Trasferiment ta’ Inkwinanti (PRTR Ewropew) u stimi tal-emissjonijiet fl-arja minn firxa usa' ta’ sorsi, kemm taħt leġiżlazzjoni tal-UE kif ukoll minn ftehimiet internazzjonali.

L-EEA tiġbor ukoll id-data dwar il-livelli ta’ sustanzi niġġiesa fil-korpi tal-ilma skont id-Direttiva Qafas dwar l-Ilma. L-aħħar data disponibbli li l-EEA ppubblikat bħala parti mir-rapport dwar "l-istat tal-ilma" tindika li kważi 46,000 korpi tal-ilma tal-wiċċ fl-Ewropa mhumiex qed jissodisfaw il-limiti għall-merkurju speċifikati skont id-Direttiva.

L-EEA hija wkoll sieħba fil-proġett ta’ Bijomonitoraġġ tal-Bniedem għall-UE, li għandu l-għan li jiżviluppa evidenza aħjar tal-esponiment attwali taċ-ċittadini għal sustanzi kimiċi, inkluż il-merkurju u l-effetti possibbli tagħhom fuq is-saħħa.

Din l-informazzjoni kollha tgħinna biex nagħmlu monitoraġġ tal-kisbiet tal-politiki Ewropej eżistenti u tinforma wkoll l-iżvilupp ta’ politiki ġodda f'oqsma bħar-regolazzjoni industrijali u s-sustanzi kimiċi, kif ukoll tappoġġa l-għanijiet tal-Konvenzjoni ta' Minamata.

Din id-data hija ppreżentata f'rapport ġdid li l-EEA ppubblikat, "Merkurju fl-ambjent", li jagħti ħarsa sħiħa lejn dawn il-kwistjonijiet kollha tas-saħħa u ambjentali kif ukoll politiki relatati mal-merkurju.

Aħna lkoll nistgħu nieħdu azzjonijiet biex innaqqsu l-esponiment tagħna stess għall-merkurju, kif ukoll biex nipprevjenu rilaxxi tal-merkurju fl-ambjent. Pereżempju, l-awtoritajiet nazzjonali tas-sikurezza tal-ikel spiss jagħtu pariri speċifiċi dwar kif iċ-ċittadini jistgħu jiksbu kemm jista’ jkun il-benefiċċji għas-saħħa li jġib miegħu l-ikel tal-ħut filwaqt li jillimitaw l-esponiment għall-merkurju. Dan jinkludi gwida dwar il-konsum tal-ħut għal nisa tqal u tfal żgħar.

In-nies jistgħu wkoll jiltaqgħu ma’ tagħmir li fih il-merkurju, bħal batteriji, lampi u tagħmir tal-elettriku. Għandna niżguraw li nimmaniġġjaw u narmu dawn il-materjali kif suppost sabiex il-merkurju li fihom ikun jista’ jiġi rkuprat b'mod sikur u ma jispiċċax fl-ambjent. Nistgħu wkoll innaqqsu l-emissjonijiet tal-merkurju billi ma naħarqux karburanti solidi għat-tisħin tad-djar, fejn alternattivi oħra huma disponibbli. Mili mingħajr merkurju huma wkoll disponibbli għal trattamenti dentali u jekk nagħżlu li nużaw dan il-mili se nnaqqsu aktar l-użu tal-merkurju.