News

Losun gróðurhúsalofttegunda í löndum ESB dróst saman á síðasta ári, en aukna viðleitni þarf til að ná metnaðarfullum markmiðum fyrir árið 2030

Breyta tungumáli

Þessi vefsíða er með takmarkaða virkni með slökkt á javascript. Vinsamlegast gakktu úr skugga um að javascript sé virk í vafranum þínum.

News Útgefið 22 Dec 2023 Síðast breytt 22 Jan 2024

4 min read

Photo: © Nikolaus Spannbauer, Well with Nature /EEA

Topics: Að draga úr loftlagsbreytingum

Losun gróðurhúsalofttegunda dróst saman um tvö prósent á síðasta ári í Evrópusambandinu, samanborið við gildi 2021 samkvæmt mati í nýjustu skýrslu Umhverfisstofnunar Evrópu (EEA) „Stefnur og spár“ sem birt var í dag. Þrátt fyrir ávinning sem náðst hefur í samdrætti í losun, endurnýjanlegri orku og orkunýtingu, varar skýrslan við því að flýta aðgerðum sé brýn þörf til að uppfylla metnaðarfull loftslags- og orkumarkmið ESB.

Nú þegar er meginhluti loftslags- og orkulöggjafar ESB samkvæmt „Fit for 55“ pakkanum til staðar, og ESB ásamt aðildarríkjum þess að vinna að því að skila markmiðum, samkvæmt skýrslunni Stefnur og spár í Evrópu 2023 sem fjallar um framfarir.

Þar sem losun gróðurhúsalofttegunda fór aftur niður á við eftir 2021 bata frá Covid-19 heimsfaraldrinum, tilkynntu aðildarríkin einnig um meiri metnað fyrir samdrátt árið 2030 og þúsundir stefna og ráðstafana á landsvísu til að ná loftslags- og orkumarkmiðum. Þó að í skýrslunni sé lögð áhersla á nokkur hvetjandi merki um framfarir, leggur hún einnig áherslu á að viðleitni verði að minnsta kosti að tvöfaldast til að ná þeim metnaðarfullu markmiðum sem sett eru fyrir lok þessa áratugar.

Loftslags- og orkumál fram til 2030

ESB hefur dregið úr nettólosun gróðurhúsalofttegunda, þ.m.t. alþjóðaflugi, um 31% samanborið við stöðuna 1990, en hefur samtímis stuðlað að hagvexti. Með hliðsjón af hækkandi verðlagi á jarðgasi varð 2022 vitni að 2% minnkun í losun gróðurhúsalofttegunda, sem knúin var áfram af verulegum samdrætti í byggingar- og iðnaðargeiranum, á meðan losun frá orkuveitu og flutningum jókst.

Til að ná markmiðinu um að draga úr losun árið 2030 verður hraði árlegrar minnkunar í losun gróðurhúsalofttegunda í Evrópu meira en tvöfaldast samanborið við árlegar framfarir síðan 2005, segir í skýrslu EEA. Sérstaklega er þörf á hraðari minnkun á losun frá vegaflutningum, byggingum, landbúnaði, úrgangi og litlum iðnaði, sem allt fellur undir reglugerðina um átakshlutdeild. Lækkun á orkunotkun og vexti endurnýjanlegrar orku verður að hraða enn frekar til að ná markmiðunum fyrir árið 2030 eins og kemur fram í nýlega samþykktum tilskipunum um orkunýtni og endurnýjanlega orku.

Á sama tíma bendir skýrslan til merkjanlegra framfara á tilteknum sviðum. Þó að vind- og sólarorka hafi verið í hófi í raforkugeiranum árið 2005, hefur áætlað hlutdeild þeirra í raforkuframleiðslu farið yfir 20% árið 2022. Nýleg útfærsla á sólarorkunotkun var sérstaklega merkileg þar sem hún jókst um 28% á árinu 2022. Skýrslan bendir einnig á ótrúlega aukningu í sölu á varmadælum á árinu 2022 og vaxandi hlutdeild rafknúinna ökutækja, sem nam 22% af heildarsölu nýrra bíla á síðasta ári.

Í mars 2023 tilkynntu aðildarríkin um meira en 3000 stefnur og ráðstafanir til að ná orku- og loftslagsmarkmiðunum. Gert er ráð fyrir að ráðstafanir sem þegar eru til staðar um alla Evrópu myndu leiða til minnkunar um 43% árið 2030 fyrir heildar nettólosun gróðurhúsalofttegunda, þ.m.t. alþjóðlegt flug, en frekari aðgerðir sem nú eru fyrirhugaðar myndu auka samdráttinn í 48%. Á síðasta ári spáðu aðildarríkin þessari lækkun í einungis 41 %, sem bendir til sameiginlegrar aukningar á metnaði í Evrópu á síðasta ári. Hins vegar mun þetta enn skilja eftir sjö prósentustiga bil að 55% loftslagsmarkmiði ESB 2030.

Eftir árið 2030

Þegar horft er fram yfir árið 2030 er bilið á milli áætlaðra áhrifa stefnu og aðgerða og markmiðanna breiðari, segir í skýrslu EES. Þar er varað við því að tækifærisglugginn til að setja réttar ákvarðanir og tækni sé takmarkaður, sem gerir það að verkum að mikilvægt sé að loftslagshlutleysi sé tekið til greina í stefnu sem fjallar um marga geira. Einkum er lögð áhersla á að brýn þörf sé á að hraða viðleitni í flutningum og landbúnaði til ársins 2050, em hingað til hafa verið á eftir öðrum geirum við að draga úr losun og nefnir það mikilvæga framlag að auka getu til að fjarlægja CO₂ innan landnotkunar, breytinga á landnotkun og skógrækt.

Uppfærsla á landsbundnum orku- og loftslagsáætlunum aðildarríkjanna (NECP), þar sem drög hafa verið lögð fram síðan sumarið 2023, og endanlegar uppfærðar NECP-áætlanir sem vænta má fyrir 30. júní 2024, gefur aðildarríkjum tækifæri til að koma á fót sterkari stefnu og ráðstöfunum og auka metnaðarstigið. Í skýrslunni segir að uppfærsla þessara áætlana, ásamt hraðri framkvæmd ráðstafana sem samþykktar hafa verið á vettvangi ESB, séu lykilefni til að ná markmiðunum.

Stuðningur EEA við framvindu skýrslu ESB um loftslagsmál

EEA er á sama tíma að hleypa af stokkunum stöðuskýrslu sinni yfir tilkynntar innlendar aðlögunaraðgerðir árið 2023 sem kynnir núverandi stöðu innlendrar aðlögunarstefnu. Báðar skýrslurnar eru gefnar út á sama tíma samkvæmt framfaramati ESB um loftslagslög sem skoðar bæði mótvægis- og aðlögunarviðleitni í aðildarríkjum ESB.

Do you want to know more about the EU's progress towards its 2030 climate and energy goals?

Explore our Climate and Energy platform

EEA's climate and energy package

Updated climate and energy indicators:

Datasets:

Permalinks

Permalink to this version: dcd85a9268324db79e6420d251a5bc8b
Permalink to latest version: K60Q5V7W8X

Geographic coverage

Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czechia Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Iceland Ireland Italy Latvia Liechtenstein Lithuania Luxembourg Malta Norway Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden Switzerland The Netherlands Turkey