Κατανάλωση των νοικοκυριών

Αλλαγή γλώσσας

Αυτή η ιστοσελίδα έχει περιορισμένη λειτουργικότητα με απενεργοποιημένο javascript . Παρακαλώ βεβαιωθείτε ότι είναι ενεργοποιημένο το javascript στο browser .

Σελίδα Τελευταία τροποποίηση : 07/05/2021

Topics: Αποδοτική χρήση των πόρων και απόβλητα

This page was archived on 01/09/2016 with reason: No more updates will be done

Η κατανόηση των καταναλωτικών συνηθειών των νοικοκυριών οδηγεί στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι καταναλωτικές συνήθειες στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες πριν από 50 χρόνια. Σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κατανάλωσή μας περιλαμβάνουν την αύξηση των εισοδημάτων, την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, τις τεχνολογικές καινοτομίες (όπως το Διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα), τη μείωση των μεγεθών των νοικοκυριών, τη γήρανση του πληθυσμού, τις συνήθειες και τους πολιτισμούς.

Κατανάλωση των νοικοκυριών

Menu

Κατανάλωση των νοικοκυριών

Η κατανάλωση των αγαθών και υπηρεσιών σε χώρες μέλη του ΕΟΠ αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας χρήσης πόρων — και έχει τις αντίστοιχες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η ευρωπαϊκή κατανάλωση (τρόφιμα και ποτά, στέγαση, κινητικότητα και τουρισμός), έχει ως αποτέλεσμα ένα ολοένα μεγαλύτερο μερίδιο περιβαλλοντικών πιέσεων και επιπτώσεων σε όλον τον κόσμο λόγω της έκρηξης του παγκόσμιου εμπορίου. Η επίτευξη σημαντικών μειώσεων σε αυτές τις επιπτώσεις απαιτεί αλλαγή σε ιδιωτικές και δημόσιες καταναλωτικές συνήθειες για τη συμπλήρωση των οφελών από τις βελτιωμένες τεχνολογικές και παραγωγικές διαδικασίες.

Κατά την περίοδο 1990-2010 στην ΕΕ-27, οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 33%. Στις χώρες των δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία παρατηρήθηκε πιο απότομη αύξηση — κατά 120% και 63% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο. Τα νοικοκυριά ξοδεύουν δύο έως έξι φορές περισσότερο από τον δημόσιο τομέα. Οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αγαθών που καταναλώνονται στην Ευρώπη είναι παγκόσμιες — η άντληση πόρων, η παραγωγή, η επεξεργασία και οι μεταφορές έχουν επιπτώσεις σε άλλες περιοχές.

Οι συνήθειές μας σχετικά με το φαγητό και το ποτό οδηγούν σε σημαντικές περιβαλλοντικές πιέσεις: τις προκαλούμε άμεσα με τις μετακινήσεις μας στα καταστήματα, την αποθήκευση, το μαγείρεμα και τη δημιουργία αποβλήτων, και έμμεσα — και ακόμη πιο σημαντικά — με την παραγωγή, την επεξεργασία και τη μεταφορά τροφίμων.

Αγοράζουμε ολοένα περισσότερα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά προϊόντα (όπως τηλεοράσεις, υπολογιστές, φορητούς υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα και συσκευές κουζίνας), και επίσης τις αντικαθιστούμε πιο συχνά από ό,τι προηγουμένως. Η οικιακή κατανάλωση ηλεκτρισμού βρίσκεται σε άνοδο. Τα σπίτια μας γίνονται όλο και πιο ενεργειακά αποδοτικά, αλλά καθώς χτίζουμε επίσης μεγαλύτερα σπίτια για λιγότερους ανθρώπους, η κατανάλωση ενέργειας για τη θέρμανση παρουσιάζει μόνο ελαφρά μείωση. Κάθε Ευρωπαίος πολίτης πέταξε περίπου 445 κιλά οικιακών αποβλήτων το 2008.

Οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο και αεροπορικώς αυξάνονται, αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η αυξημένη κυκλοφορία των αυτοκινήτων αποτελεί σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης και προκαλεί επίσης προβλήματα θορύβου στις πόλεις. Η σημερινή τάση για ζωή σε χαμηλής πυκνότητας αστικές περιοχές έχει ως αποτέλεσμα την άναρχη δόμηση, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στην αύξηση της κατανάλωση ενέργειας, της χρήσης πόρων, μεταφορών και γης.

Ο τουρισμός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, και τα ταξίδια προς και από τους προορισμούς μας είναι πιο συχνά με το αυτοκίνητο ή το αεροπλάνο. Σε τουριστικούς προορισμούς, η κατανάλωση νερού και ενέργειας, η χρήση γης και η δημιουργία αποβλήτων/λυμάτων έχουν συχνά σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Πολιτικές της ΕΕ

Η ευρωπαϊκή πολιτική μόλις πρόσφατα άρχισε να αντιμετωπίζει την πρόκληση των μη βιώσιμων μορφών κατανάλωσης. Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως η ολοκληρωμένη πολιτική προϊόντων και η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό (2009/125/ΕΚ) είχαν ως στόχο να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής κατανάλωσής τους καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Επιπλέον, οι πολιτικές της ΕΕ προάγουν επίσης αγορές φιλικές προς την καινοτομία με την πρωτοβουλία για πρωτοπόρους αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική του 2008 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο πρόκειται να αναθεωρηθεί το 2012, ενισχύει προσεγγίσεις κύκλου ζωής, ενδυναμώνει τις οικολογικές δημόσιες συμβάσεις και ενεργοποιεί κάποιες δράσεις για την αντιμετώπιση της συμπεριφοράς των καταναλωτών. Ωστόσο, οι τρέχουσες πολιτικές, που συχνά βασίζονται σε εθελοντικά μέσα, δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει επαρκώς τα βαθύτερα αίτια της μη βιώσιμης κατανάλωσης· τείνουν να επικεντρώνονται στη μείωση των επιπτώσεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τον Σεπτέμβριο του 2011 έναν Χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη. Περιλαμβάνει προτάσεις για την ενίσχυση των οικολογικών δημόσιων συμβάσεων και την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των προϊόντων. Αποσκοπεί να καθορίσει μια κοινή μεθοδολογία για την αξιολόγηση, την παρουσίαση και τη συγκριτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων προϊόντων, υπηρεσιών και επιχειρήσεων, και να εξασφαλίσει την καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των καταναλωτών. Συνιστά, επίσης, μέτρα για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στους τομείς της κατανάλωσης τροφίμων, της στέγασης και της κινητικότητας.

Η βιώσιμη κατανάλωση είναι το βασικό στοιχείο στο σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη, το πρόγραμμα δράσης «21ος αιώνας», που εγκρίθηκε κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη (UNCED) στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992. Στη Διάσκεψη του 2012 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Ρίο +20), ο στόχος είναι να συμφωνηθεί ένα παγκόσμιο πλαίσιο των προγραμμάτων για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή. Αναλαμβάνονται επίσης πολλές πρωτοβουλίες και δράσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για παράδειγμα, στο πλαίσιο περιφερειακών στρατηγικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και ως μέρος των διαδικασιών του προγράμματος δράσης «21ος αιώνας».

Η βιώσιμη κατανάλωση αποτελεί κοινή πρόκληση, όπου όλοι οι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων αρχών, επιχειρήσεων και καταναλωτών, πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη.

Δραστηριότητες του ΕΟΠ

Το έργο του ΕΟΠ σχετικά με την κατανάλωση περιλαμβάνει:

Δείκτες: Έχει καταρτιστεί ένα πλαίσιο δεικτών για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και μια σειρά δεικτών αναφορτώνονται σταδιακά στον δικτυακό τόπο του ΕΟΠ το 2012.
Ανάλυση και αξιολογήσεις: Ανάλυση της κατανάλωσης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεών της εντός και εκτός Ευρώπης με τη χρήση εργαλείων εισόδου-εξόδου, αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της κατανάλωσης (π.χ. Έκθεση για την κατάσταση του περιβάλλοντος (SOER) 2010, θεματική αξιολόγηση σχετικά με την κατανάλωση και το περιβάλλον και το κεφάλαιο για τους φυσικούς πόρους και τα απόβλητα στη σύνθεση της έκθεσης SOER 2010).
Ανάλυση πολιτικής: Διοργάνωση συνεδρίων και ημερίδων (π.χ. η κοινή ημερίδα για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ΕΟΠ και του Παγκόσμιου Συμβουλίου Επιχειρήσεων από την οποία προέκυψε ένα όραμα για βιώσιμους τρόπους ζωής).
Συλλογή πληροφοριών και ανάλυση των εθνικών πολιτικών των χωρών μελών του ΕΟΠ (π.χ. τα ενημερωτικά δελτία χωρών για πολιτικές βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής, 31 προφίλ χωρών σχετικά με πολιτικές για την αποτελεσματική χρήση των πόρων και μια αναλυτική έκθεση σχετικά με πολιτικές για την αποτελεσματική χρήση των πόρων).

Το έργο του ΕΟΠ στον τομέα αυτό υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό θεματικό κέντρο για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή (ETC/SCP).

Προοπτικές

Το 2012, ο ΕΟΠ θα υποστηρίξει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς και τις χώρες μέλη του και τις συνεργαζόμενες με αυτόν χώρες στην ηλεκτρονική έκδοση ενός συνόλου δεικτών για τη μέτρηση της προόδου προς την κατεύθυνση της βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής, καθώς και μια επικαιροποίηση της αξιολόγησης του 2010 σχετικά με την κατανάλωση και το περιβάλλον. Επιπλέον, ο ΕΟΠ στηρίζει τη Διάσκεψη για τη Γη Ρίο+20 για τη βιώσιμη ανάπτυξη με διάφορες δραστηριότητες για τη βιώσιμη διαβίωση, τα βιώσιμα επιχειρηματικά πρότυπα και άλλα.