Πεταλούδες ή επιχειρήσεις - Η Ευρώπη μπορεί να έχει και τα δύο!

Η νέα αξιολόγηση του ΕΟΠ δείχνει ότι οι παγκόσμιες απαιτήσεις για τροφή, ένδυση, στέγαση και μεταφορές των ατόμων επιταχύνονται. Αυτές οι αυξανόμενες απαιτήσεις για το φυσικό κεφάλαιο ασκούν έντονη πίεση στα οικοσυστήματα, τις οικονομίες και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου. Ωστόσο, η SOER2010 επιβεβαιώνει ότι οι καλοσχεδιασμένες περιβαλλοντικές πολιτικές συνεχίζουν να βελτιώνουν το Ευρωπαϊκό περιβάλλον χωρίς να υπονομεύουν το αναπτυξιακό δυναμικό της Ευρώπης.

«Καταναλώνουμε περισσότερους φυσικούς πόρους από όσους απαιτούνται για να διατηρηθεί η οικολογική σταθερότητα. Αυτό ισχύει τόσο για την Ευρώπη όσο και για τον πλανήτη ως σύνολο. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί την πιο ορατή ένδειξη αστάθειας, μέχρι σήμερα, ωστόσο μία σειρά από παγκόσμιες τάσεις υποδηλώνουν μεγαλύτερους συστημικούς κινδύνους για τα οικοσυστήματα στο μέλλον. Η φύση της τρέχουσας χρηματοοικονομικής κρίσης πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε σοβαρά», είπε η καθηγήτρια Jacqueline McGlade, Εκτελεστική Διευθύντρια του ΕΟΠ.

Η πλήρης μεταστροφή προς μία πράσινη οικονομία, που χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους, απαιτεί να ληφθούν πλήρως υπόψη όλοι οι περιβαλλοντικοί πόροι – η βιοποικιλότητα, η γη, ο άνθρακας, οι ποταμοί, οι θάλασσες και ο αέρας που αναπνέουμε - για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν την παραγωγή, την κατανάλωση και το παγκόσμιο εμπόριο.

«Δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις, παρά μόνον το ότι οι ρυθμιστές, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες πρέπει να συνεργαστούν και να βρουν καινοτόμους τρόπους προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τους πόρους πιο αποτελεσματικά. Υπάρχουν οι σπόροι για μελλοντικές δράσεις. Το έργο που μας περιμένει είναι να τους βοηθήσουμε να ριζώσουν και να ευδοκιμήσουν», καταλήγει η McGlade.

Η SOER2010 επισημαίνει επίσης ότι η καλύτερη κατανόηση των σχέσεων που υφίστανται μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της βιοποικιλότητας, της χρήσης των πόρων και της υγείας των ατόμων, καθώς και του τρόπου με τον οποίο εργαλεία όπως ο χωροταξικός σχεδιασμός, η οικολογική φορολογική μεταρρύθμιση, η πρόληψη της ρύπανσης, η προφύλαξη και η λογιστική των πόρων μπορούν να ενισχύσουν την προσέγγιση με βάση το φυσικό κεφάλαιο για την διαχείρισή τους.

Κύρια πορίσματα και συστάσεις

• Κλιματική αλλαγή: Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τον περιορισμό των εκπομπών και την επέκταση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι εκπομπές στην ΕΕ των 27 είναι κατά 17% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990 και, ως εκ τούτου, πολύ κοντά στον στόχο του μπλοκ για περιορισμό των εκπομπών κατά 20% έως το 2020. Ωστόσο, οι τομεακές εξελίξεις δεν είναι όλες θετικές. Οι εκπομπές της ΕΕ των 27 από τις μεταφορές αυξήθηκαν κατά 24% ανάμεσα μεταξύ των ετών 1990 και 2008.

• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: Ακόμη και αν η Ευρώπη επιτύχει όλους τους στόχους για μείωση των εκπομπών και οι ηγέτες του κόσμου συμφωνήσουν στη λήψη θαρραλέων μέτρων κατά την διάρκεια των συζητήσεων για το κλίμα, οι οποίες, κατά την παρούσα περίοδο, λαμβάνουν χώρα στο Κανκούν του Μεξικού, η Ευρώπη θα χρειαστεί να προσαρμοστεί στον συνεχή και αναμενόμενο αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής. Η εξειδικευμένη διαχείριση του φυσικού κεφαλαίου μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση προκλήσεων αυτών.

• Βιοποικιλότητα, οικοσυστήματα και η υγεία των ατόμων: Το δίκτυο προστατευόμενων ζωνών Natura 2000, το οποίο καλύπτει επί του παρόντος περίπου το 18% της χερσαίας έκτασης της ΕΕ, έχει συμβάλει στην προστασία των απειλούμενων ειδών και στη διατήρηση των χώρων πρασίνου για αναψυχή. Η νομοθεσία για την ποιότητα του αέρα και των υδάτων έχει μειώσει την πίεση που ασκείται στην βιοποικιλότητα και στους ανθρώπους. Από την άλλη μεριά, η εντατικοποίηση της χρήσης γης, η απώλεια των οικοτόπων και η υπεραλίευση έχουν απομακρύνει την ΕΕ από την επίτευξη του στόχου για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας έως το 2010.

• Ολοκληρωμένες λύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο: Καταδεικνύοντας την πληθώρα των σχέσεων μεταξύ διαφορετικών προκλήσεων, περιβαλλοντικών και άλλων, η SOER2010 μας ενθαρρύνει να αυξήσουμε τις ολοκληρωμένες δράσεις σε διάφορους τομείς πολιτικής που έρχονται αντιμέτωποι με αυτές τις προκλήσεις, ούτως ώστε να υπάρξουν ταχύτερες βελτιώσεις και να μεγιστοποιηθούν τα παράλληλα οφέλη (π.χ. ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και η βελτίωση της ποιότητας του αέρα ταυτόχρονα).

• Αποδοτικότητα των πόρων: Η ασφάλεια ως προς τη σίτιση, την ενέργεια, τα νερά αποτελούν βασικούς κινητήριους μοχλούς για τη χρήση γης, καθώς συχνά αυξάνονται οι συγκρουόμενες απαιτήσεις (π.χ. για τρόφιμα, ζωοτροφές και καύσιμα). Η λογιστική και η τιμολόγηση που λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις επιπτώσεις της χρήσης των πόρων έχoυv καθoριστική σημασία για την ώθηση των επιχειρήσεων και των καταναλωτών προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της αποδοτικότητας των πόρων.

• Συμμετοχή των πολιτών: Οι πολιτικές απο μόνες τους δεν μπορούν να ανακόψουν ή να αναστρέψουν τις περιβαλλοντικές εξελίξεις. Πρέπει να αυξήσουμε τον αριθμό των πολιτών που αφιερώνουν τις προσπάθειές τους στην μείωση της επίδρασής τους στο περιβάλλον με την συμμετοχή τους στη συλλογή δεδομένων καθώς και μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σημειώσεις προς τον εκδότη

Η SOER είναι η βασική έκθεση του ΕΟΠ, η οποία δημοσιεύεται κάθε πέντε χρόνια με στόχο την παροχή ενημέρωσης για την κατάσταση, τις εξελίξεις και τις προοπτικές του περιβάλλοντος της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των αιτιών, των επιπτώσεων και των δυνητικών αντιδράσεων. Η SOER2010 αποτελείται από τέσσερα βασικά στοιχεία: (i) τις θεματικές αξιολογήσεις πάνω σε καίρια περιβαλλοντικά ζητήματα (κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα, χρήση γης, ατμοσφαιρική ρύπανση, θαλάσσιο περιβάλλον, κατανάλωση κ.λπ.) καθεμία από τις οποίες συνοδεύεται από συναφή στοιχεία και τάσεις, (ii) μία αξιολόγηση των μαζικών τάσεων που συνδέονται με το περιβάλλον της Ευρώπης, (iii) αξιολογήσεις χωρών και (iv) μία ολοκληρωμένη γενική έκθεση.

Μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε όλες τις αξιολογήσεις της SOER σε απευθείας σύνδεση στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.eea.europa.eu/soer.

Σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ)

Ο ΕΟΠ εδρεύει στην Κοπεγχάγη. Στόχος του οργανισμού είναι να συμβάλλει στη σημαντική και μετρήσιμη βελτίωση του περιβάλλοντος στην Ευρώπη παρέχοντας έγκαιρη, στοχευμένη, συναφή και αξιόπιστη ενημέρωση στους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής και στο κοινό.

Χώρες μέλη του ΕΟΠ είναι: η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Εσθονία, η Φιλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Λεττονία, το Λιχνενστάιν, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακική Δημοκρατία, η Σλοβενία, η Ισπανία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συνεργαζόμενες χώρες είναι οι έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων: Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία, Μαυροβούνιο, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και Σερβία.

Στοιχεία επικοινωνίας

Για ερωτήματα των μέσων ενημέρωσης: