2020 iklim ve enerji hedeflerine ulaşma konusunda Avrupa'nın ilerlemesini izleme

AÇA neden bir "Eğilimler ve projeksiyonlar" raporu hazırlıyor ve bunun konuyla ilişkisi nedir?

Yıllık Eğilimler ve projeksiyonlar raporumuz devam ettirmekte olduğumuz veri izleme ve raporlamanın önemli bir parçasıdır. Üye Devletlerin ve AB'nin belirlemiş oldukları iklim ve enerji hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarını değerlendiriyoruz. Bunlar; 2020 yılı için, sera gazlarının % 20 azaltılması, brüt nihai enerji tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının % 20 paya sahip olması ve % 20 oranında enerji verimliliği hedefine ulaşmaktır.

Değerlendirmenin amacı, AB'nin bir bütün olarak ve bireysel üye devletlerin hedeflerine ulaşmasında en güncel ilerleme durumlarını gösterebilmektir. Bu alıştırma 2020'deki hedeflere ve 2030 ve sonrasında (2050) belirlenen daha uzun vadeli hedeflere ulaşmak için daha fazla çabaya gerek olup olmadığını görmemizi sağlamaktadır. Raporda, tek bir AB değerlendirmesi ile hedeflerle ilgili tüm veri ve bilgiler ilerleme ile ilgili olarak ayrıntılı bir şekilde derlenmekte ve analiz edilmektedir. Sadece AB ve ulusal düzeydeki politika yapıcılar için değil, aynı zamanda ilerlemeyi izlemek ve farklı eğilimleri anlamak istediklerinde STK'lara, araştırmacılara ve halka değerli bir hizmet sunmaktadır. Verilerin ülkeler tarafından bizzat rapor ediliyor (ve ayrıca AÇA tarafından kontrol ediliyor) olması, doğrudan kendi hedeflerine uymadıklarını bildiren ülkeleri tespit etmemize yardımcı olmaktadır.

Bu yılki Eğilimler ve Projeksiyonlar raporunun ana unsurları nelerdir?

Bu yılki raporun en önemli sonuçları, AB'nin bir bütün olarak, üç alanda da 2020 hedeflerini gerçekleştirmek için hala doğru yolda olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, bu durum Üye Devletlerde farklılık göstermektedir. Ve ayrıca, daha iddialı uzun vadeli hedeflere bakarsak, rapor bu alanlarda çabalarımızı artırmamız gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Sera gazı emisyonlarının azaltılması açısından bakılacak olursa; AB, 2015'te zaten % 20 hedefin altına düşmüş ve 2016'da da emisyonlarını daha da azaltmıştır. Bu yıllar boyunca, 1990'a kıyasla sırasıyla % 22 ve % 23'lük bir düşüşe şahit olduk.

Yenilenebilir enerji konusunda, 2015 ve 2016'da, nihai enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin payının % 20 olması amacına yönelik gidişat göstergesinde yeterli ilerleme kaydettik. AB'nin enerji karışımında yenilenebilir enerji kaynaklarının istikrarlı bir şekilde dağılımı devam etmekte olup, bu oran AB'nin tamamında yaklaşık % 17 düzeyindedir. Mevcut yenilenebilir enerji yayılma hızı devam ederse, AB enerji kullanımında 2030 hedefi olan % 27 oranında karşılayabilecek; ancak, yenilenebilir enerji dağıtımının, 2005 yıında kaydedilen ortalama hızla karşılaştırıldığında 2015 ve 2016'da hafif bir şekilde yavaşladığına dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. Bu konuda açık ulusal politikalar olmadığı sürece, 2020'den sonra bu hız daha da yavaşlayabilir.

Enerji verimliliği açısından bu sene durum biraz daha farklı. 2005 ile 2014 yılları arasında enerji tüketiminde genel olarak düşüş eğilimi gördük. 2015 ve 2016'da, enerji tüketimi biraz arttı; bu, uzun vadeli eğilimi değiştirdiğimiz anlamına gelmemekle beraber, bu gelişmeyi dikkatle gözlemlemeliyiz. AB'nin devam etmesini sağlamak için ekstra tedbirlerin alınması önemlidir. Üye Devletlerin, özellikle mevcut ekonomik büyümenin devam etmesi durumunda, enerji tüketimini kontrol altında tutma çabalarını güçlendirmeleri gerekmektedir. Bu aynı zamanda bu konuda isteklilik seviyesiyle ilgili bir sorundur. Üye ülkeler kendi ulusal hedeflerini belirlemekte serbesttir, ancak ulusal hedefler AB düzeyinde benimsenen hedeften daha az iddialıdır. Başka bir deyişle, ülkelerin toplam isteklilik seviyesi halen AB hedefini gerçekleştirmek için yeterli değildir.

Hedefleri karşılama açısından özellikle zor olan alanlar nelerdir?

Emisyonların azaltılması söz konusu olduğunda, kesinlikle Üye Devletler için sorun teşkil eden alanlar; ulaşım, binalar ve tarım gibi ticaret dışı sektörler denen alanlardır. Bunlar emisyonları AB Emisyon Ticaret Sistemi kapsamına girmeyen sektörlerdir. Üye Devletlerin, Efor Paylaşımı Kararı (ESD) uyarınca belirlendiği üzere bu sektörleri kapsayan ulusal sera gazı emisyon azaltma hedefleri bulunmaktadır. Ticaret dışı sektörlerdeki genel düşüş eğilimine rağmen, ulaşım sektöründeki emisyonlar son yıllarda tekrar yükselişe geçmiştir. Dahası, Üye Devletler halihazırda 2030'a kadar ESD emisyonlarında sadece sınırlı düşüşler öngörmektedir. En yüksek oranda düşüşlerin bina sektöründe olması beklenmektedir.

"Eğilimler ve Projeksiyonlar" raporunun temelini ne oluşturmaktadır? 2020 hedefleri alanında AÇA başka hangi konularda çalışmalar yürütmektedir?

AÇA'da, çoğunlukla Avrupa Komisyonu ile yakın koordinasyon içinde, kalite kontrolleri ve ilerlemenin izlenmesi gibi çok sayıda veri analizi yapıyoruz. Değerlendirmeleri tamamlayan göstergeler yayınlıyoruz. Ülkelere göre karşılaştırma yapan grafiklerle iklim ve enerji bakımında ülke profilleri de üretiyoruz ve ulusal hedeflerin karşılanması için ilerlemeleri kaydediyoruz. Kullanılan verilerin çoğu Üye Devletler tarafından AB raporlama mekanizmaları kapsamında raporlanmaktadır.

Efor Paylaşımı Kararı (üye devletlerin 2013-2020 yılları arasında her yıl için emisyon hedefleri belirlemiş oldukları karar) kapsamında sera gazı emisyonlarının yıllık olarak gözden geçirilmesine de katılıyoruz. AB, Üye Devletlerin uygunluğunu her yıl denetlemektedir. AÇA bu süreçte önemli bir role sahiptir: söz konusu yıllık inceleme alıştırmasını biz koordine ediyoruz. Uyum çalışmalarını yapmıyoruz, ancak verileri hazırlıyor, doğruluyor ve tutarlı ve karşılaştırılabilir olduklarından emin oluyoruz. Ocak ve Haziran ayları arasında farklı Üye Devletlerden yaklaşık 22 gözden geçiren ile birlikte gerçekleştirdiğimiz oldukça büyük bir uygulama.

Ajans ayrıca diğer ilgili raporlar için de çalışmalar yürütmektedir. Yakında, yenilenebilir enerji hakkında yeni bir raporumuz yayınlanacak. Bu çeşitli analizler, 2020 yılına kadar yayınlanacak olan "Çevrenin Durumu" isimli raporumuza da yansıyacak.

Melanie Sporer

AÇA iklim değişikliği azaltımı ve enerji uzmanı

15 Aralık 2017 Cumartesi tarihli 2017/4 sayılı AÇA Bülteninde yayınlanan röportaj