Środowisko, zdrowie i gospodarka w jednym

Z przeprowadzonych niedawno ocen wynika, że sposób i szybkość wykorzystania przez nas zasobów naturalnych są sprzeczne z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zużywamy więcej zasobów naturalnych niż nasza planeta jest w stanie wytworzyć, a także emitujemy zanieczyszczenia w ilościach znacznie przekraczających zrównoważone poziomy dobrej jakości ekosystemów. Łączny wpływ naszej działalności szkodzi naszemu zdrowiu, zdrowiu naszej planety oraz jej zdolności do zaspokajania naszych potrzeb. Wyzwaniom tym można stawić czoła jedynie przez długoterminowe planowanie i spójne działanie.

Unia Europejska niedawno zatwierdziła swój siódmy program działań w zakresie środowiska (7 EAP). W 7 EAP określono priorytetowe cele europejskiej polityki ochrony środowiska do 2020 r. oraz przedstawiono długoterminową wizję rozwiązania podstawowych problemów w okresie do 2050 r. Opiera się on na zrozumieniu, że koniunktura gospodarcza i dobrobyt Europejczyków zależą od stanu zdrowia ich kapitału naturalnego.

Program 7 EAP jest ściśle powiązany z innymi europejskimi politykami ramowymi, takimi jak strategia „Europa 2020”, pakiet klimatyczno-energetyczny UE, unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r., Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy i Plan działania prowadzący do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.

Jak zdefiniować „dobre życie”

Już w swoim tytule „Dobrze żyć w granicach naszej planety” 7 EAP określa stojące przed nami wyzwanie, a także długoterminowy cel. Pod względem ekonomicznym dobre życie oznacza posiadanie przyzwoitej pracy zapewniającej wystarczający dochód, ale też posiadanie dostępu do towarów i usług. Pod względem fizycznym oznacza zdrowe życie wolne od chorób, stresu i hałasu oraz dostęp do czystego powietrza i wody. Dobre życie oznacza jednak również, że dokonujemy wyborów, które ostatecznie decydują o tym, co produkujemy i co konsumujemy.

Próby rozwiązania problemu naszej niezrównoważonej konsumpcji przez pakiety legislacyjne i kampanie informujące o wpływie naszych decyzji na środowisko mogą wydawać się niektórym nieskuteczne, powolne i nierealistyczne. Ale można tę kwestię także odwrócić i zapytać, czy realistyczne jest oczekiwanie, że możemy podążać tą drogą w nieskończoność. Nasze dane i wskaźniki pokazują, że nie możemy.

Działanie już realizowane

Wprowadzono już w życie szereg przepisów UE mających doprowadzić do osiągnięcia priorytetowych celów określonych w 7 EAP, w tym dyrektywy siedliskową i ptasią, dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej, dyrektywy w sprawie jakości powietrza, ramową dyrektywę wodną oraz inne środki dotyczące zmiany klimatu, chemikaliów, gospodarowania odpadami itp.

W budżecie UE przeznaczono znaczne kwoty na wsparcie celów związanych z 7 EAP w latach 2014–2020. Ale to państwa członkowskie UE odgrywają główną rolę we wdrażaniu i usprawnianiu realizacji tych dyrektyw i środków. Wspomniane priorytetowe cele muszą znaleźć odzwierciedlenie w konkretnych projektach na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim.

Bliższe spojrzenie na miasta

W 7 EAP definicja środowiska nie ogranicza się do dziewiczych lasów i krystalicznie czystych jezior daleko stąd. Środowisko to także podstawa naszych społeczeństw: miasta, w których mieszka 80% Europejczyków.

7 EAP dąży do zapewnienia większej ilości zielonych przestrzeni i zbiorników wodnych na obszarach miejskich lub w ich okolicy. W szerszym ujęciu politycznym program ten przewiduje poprawę mobilności i jakości powietrza w miastach, efektywności energetycznej budynków, oczyszczania ścieków itd. w ramach wyraźnie zintegrowanej i połączonej wizji cech ekosystemów (miejskich).

7 EAP to ważny, podjęty we właściwym czasie i ambitny krok w kierunku realizacji wizji UE na 2050 r., zwłaszcza biorąc pod uwagę, że podjęto go w kontekście długotrwałego kryzysu gospodarczego. Osiągnięcie jego celów poskutkuje poprawą nie tylko zdrowia środowiska, ale też zdrowia naszej gospodarki, rodzin i przyjaciół. Z niecierpliwością czekam na etap jego realizacji.

Wesołych Świąt i wszystkiego najlepszego w Nowym Roku.

Hans BRUYNINCKX

Dyrektor wykonawczy

Artykuł redakcyjny opublikowany w numerze 2013/2 biuletynu EEA, grudzień 2013 r.