All official European Union website addresses are in the europa.eu domain.
See all EU institutions and bodiesΚάντε κάτι για τον πλανήτη μας, τυπώστε αυτή τη σελίδα μόνο εάν είναι απαραίτητο. Ακόμη και μια μικρή δράση μπορεί να κάνει μια τεράστια διαφορά όταν την κάνουν εκατομμύρια άνθρωποι !
Οι γεωργικές εκτάσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα πρότυπα χρήσης της γης σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι λειμώνες και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις καλύπτουν συνολικά το 39 % της γης στην Ευρώπη (ΕΟΠ, 2017α). Ο γεωργικός τομέας χρησιμοποιεί μεγάλο μέρος των φυσικών πόρων και έχει πολύπλοκη σχέση με το περιβάλλον (ΟΟΣΑ, 2017). Τα ακόλουθα δεδομένα αποτυπώνουν τις επιδόσεις και τον αντίκτυπο του γεωργικού τομέα στην ΕΕ:
Δύο από τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γεωργία στην Ευρώπη είναι η κλιματική αλλαγή (ΕΟΠ, 2017γ) και η δέσμευση γης, δηλαδή η μετατροπή εκτάσεων, για παράδειγμα, σε οικισμούς και υποδομές (ΕΟΠ, 2017α). Η κλιματική αλλαγή απαιτεί την προσαρμογή των καλλιεργούμενων ποικιλιών και προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, βλ. τις εργασίες του ΕΟΠ σε αυτόν τον τομέα ή την πλατφόρμα Climate-ADAPT) και, ως εκ τούτου, απαιτεί ουσιαστική διαχείριση κινδύνου. Η δέσμευση γης οδηγεί στη μείωση των γεωργικών εκτάσεων σε πολλές περιοχές.
Παρότι η ανάπτυξη του γεωργικού τομέα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και παρά τις περιφερειακές αποκλίσεις στον συγκεκριμένο τομέα, μπορούν να παρατηρηθούν ορισμένες βασικές τάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ποσοστό των συνολικών εκτάσεων που καταλαμβάνονται από τη γεωργία συρρικνώνεται, ενώ ο τομέας πλήττεται και από τη δέσμευση γης, δηλαδή τη μετατροπή της σε τεχνητή γη. Ανεξάρτητα από αυτό, ο αριθμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μειώνεται, ενώ το μέσο μέγεθός τους αυξάνεται.
Και οι τρεις αυτοί παράγοντες – η δέσμευση γης, η εντατικοποίηση και η εκτατικοποίηση – οδηγούν σε απώλεια γεωργικών εκτάσεων υψηλής φυσικής αξίας και σε μείωση του πληθυσμού των πτηνών που ζουν σε γεωργικές εκτάσεις.
Τα τελευταία χρόνια, ο γεωργικός τομέας πλήττεται ολοένα και περισσότερο από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Το χαλάζι, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή έχουν οδηγήσει στη μείωση της σοδειάς (ΕΟΠ, 2017γ).
Η ανάπτυξη του γεωργικού τομέα επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) της ΕΕ (βλ. Köster, 2010). Από τότε που δημιουργήθηκε, στα μέσα του 20ού αιώνα, η γεωργική πολιτική της ΕΕ έχει αποκτήσει ισχυρή οικονομική διάσταση. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών σημειώθηκε αλλαγή στο είδος των παρεχόμενων επιδοτήσεων και μετάβαση από μια πολιτική πρωτίστως τομεακού προσανατολισμού σε μια πιο ολοκληρωμένη πολιτική αγροτικής ανάπτυξης με διαρθρωτικά και γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα. Σήμερα η ΚΓΠ περιλαμβάνει δύο βασικούς πυλώνες: τον πυλώνα 1, ο οποίος καλύπτει τις άμεσες ενισχύσεις προς τους γεωργούς και τα μέτρα αγοράς, και τον πυλώνα 2, στο πλαίσιο του οποίου παρέχεται στήριξη στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.
Για την περίοδο 2010-2014, το μέσο μερίδιο των επιδοτήσεων της ΕΕ στο γεωργικό εισόδημα συντελεστών παραγωγής[1] υπερέβη το 35 %, ενώ το μερίδιο των άμεσων ενισχύσεων στους γεωργούς ανήλθε στο 28 %. Τα στοιχεία αυτά κυμαίνονταν από άνω του 90 % (συνολικές επιδοτήσεις) και περίπου 45 % (άμεσες ενισχύσεις) στη Σλοβακία έως περίπου 15 % και 12 % αντίστοιχα στις Κάτω Χώρες (EPRS, 2017). Η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΚΓΠ μετά το 2020 δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2018. Δίνει έμφαση στην ενίσχυση των επιδόσεων όσον αφορά τη συμβολή στους στόχους και τις φιλοδοξίες για το περιβάλλον και το κλίμα.
Η γεωργική παραγωγή πλαισιώνεται επίσης και από άλλες ενωσιακές και διεθνείς πολιτικές, ορισμένες εκ των οποίων, όπως η οδηγία για τη νιτρορύπανση και η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα, αποτυπώνονται ήδη στην δομή της ΚΓΠ. Επιπλέον, οι πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα, για παράδειγμα, έχουν επίσης οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής ενεργειακών καλλιεργειών την τελευταία δεκαετία (ΟΟΣΑ/FAO, 2017).
Επίσης, ο τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) του ΟΗΕ.
Ο ΕΟΠ συνεργάζεται με άλλους οργανισμούς της ΕΕ, για παράδειγμα για την κατάρτιση του κοινού συνόλου γεωργοπεριβαλλοντικών δεικτών. Τα δεδομένα του ΕΟΠ χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της παρακολούθησης και της αξιολόγησης της ΚΓΠ, π.χ. ως στοιχεία για την κατάρτιση ορισμένων λεγόμενων δεικτών πλαισίου. Με τη συμμετοχή του στην υπηρεσία παρακολούθησης ξηράς του Copernicus, ο ΕΟΠ διερευνά ευκαιρίες για αυξανόμενη χρήση των δεδομένων από το πρόγραμμα Copernicus για γεωργοπεριβαλλοντικές αξιολογήσεις. Προσπαθεί επίσης να καλύψει τις ανάγκες του γεωργικού τομέα για δεδομένα και προϊόντα γεωσκόπησης, π.χ. για την εφαρμογή τεχνολογιών γεωργίας ακριβείας.
Πέραν της στενής συνεργασίας του με άλλους οργανισμούς της ΕΕ, ο ΕΟΠ συνεργάζεται και με τα εθνικά κέντρα αναφοράς στον τομέα του περιβάλλοντος και της γεωργίας. Αυτά τα κέντρα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού δικτύου πληροφοριών και παρατηρήσεων σχετικά με το περιβάλλον (Eionet) του ΕΟΠ, στο οποίο εκπροσωπούνται οι 39 χώρες του ΕΟΠ. Επιτυγχάνονται επίσης συνέργειες με τις δραστηριότητες άλλων διεθνών οργανισμών, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO). Ο ΕΟΠ συνεργάζεται επίσης με την ερευνητική κοινότητα και με ομάδες εμπειρογνωμόνων, π.χ. ομάδες έργων που λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020».
Η πρόσφατη έκθεση του ΕΟΠ με τίτλο «Food in a green light» εξετάζει την παραγωγή και την κατανάλωση τροφίμων, από την πλευρά του συστήματος τροφίμων.
[1] Το γεωργικό εισόδημα συντελεστών παραγωγής υπολογίζει την αμοιβή για όλους τους συντελεστές παραγωγής (γη, κεφάλαιο, εργασία), ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι στη γεωργική εκμετάλλευση. Αντιπροσωπεύει τη συνολική αξία που παράγεται από μια γεωργική εκμετάλλευση η οποία ασκεί δραστηριότητα παραγωγής και ορίζεται ως η αξία της παραγωγής μείον το μεταβλητό κόστος, την απόσβεση και τους φόρους παραγωγής, συν τις επιδοτήσεις για την παραγωγή. (Με στοιχεία από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, 2017)
For references, please go to https://eea.europa.eu./el/themes/agriculture/intro or scan the QR code.
PDF generated on 06/11/2024 00:20
Engineered by: Η Ομάδα διαδικτύου του ΕΟΠ
Software updated on 26 September 2023 08:13 from version 23.8.18
Software version: EEA Plone KGS 23.9.14
Ενέργειες Εγγράφων
Μοιραστείτε το με τους άλλους