Enfasi fuq is-saħħa: Il-mixja lejn tniġġis żero tfisser ħajja aktar b’saħħitha fl-Ewropa

Il-problemi tas-saħħa u l-imwiet prematuri mhux biss għandhom impatt fuq dawk affettwati direttament, iżda wkoll fuq il-familji, il-ħbieb u l-fornituri tas-saħħa li jieħdu ħsieb il-morda. Kull mewta prematura hija telfa ta’ membru tal-familja; kull jum ta’ mard huwa jum mitluf fl-iskola jew fuq ix-xogħol kif ukoll jum ta’ infermiera jew ta’ kura għal dawk li jieħdu hsiebhom. It-tbatija umana u l-ispejjeż ekonomiċi tal-imwiet prematuri u tal-mard huma ta’ piż kbir kemm għall-individwi, għall-familji kif ukoll għas-soċjetajiet. Il-pandemija tal-COVID-19 uriet kemm nistgħu nkunu vulnerabbli meta niffaċċjaw kriżi tas-saħħa espansiva. It-tniġġis ambjentali huwa kriżi tas-saħħa, mifruxa bl-istess mod sempliċiment b’bidu aktar bil-mod. 

It-tniġġis ambjentali għandu impatt fuq is-saħħa u l-kwalità tal-ħajja tagħna 

L-EEA ppubblikat ħafna valutazzjonijiet li jħarsu lejn it-tniġġis ambjentali u l-impatti tiegħu fuq is-saħħa. L-aħħar rapport tagħna dwar il-kwalità tal-arja juri li għexieren ta’ snin ta’ azzjoni dwar it-tniġġis tal-arja tejbu b’mod sinifikanti l-kwalità tal-arja madwar il-kontinent. Dan wassal għal tnaqqis fl-imwiet prematuri minħabba t-tniġġis tal-arja iżda xorta waħda madwar 300 000 persuna fis-sena jkomplu jitilfu ħajjithom qabel iż-żmien fl-UE minħabba l-esponiment għal sustanza waħda li tniġġes l-arja — materja partikolata fina. Aktar minn nofs dawn l-imwiet prematuri jistgħu jiġu evitati jekk l-Istati Membri tal-UE jnaqqsu l-livelli tal-PM2.5 tagħhom għal-linji gwida tad-WHO. 

Il-valutazzjonijiet tagħna juru wkoll li l-piż ambjentali tal-mard mhuwiex imqassam b’mod ugwali madwar l-Ewropa u l-gruppi tal-popolazzjoni. Mhuwiex sorprendenti li f’żoni fejn it-tniġġis ambjentali huwa għoli, l-istess huma l-impatti tiegħu fuq is-saħħa. Bl-istess mod, f’oqsma fejn tnaqqsu l-livelli ta’ tniġġis u esponiment, naraw ukoll titjib fis-saħħa. 

Xi reġjuni u gruppi, bħat-tfal żgħar u l-anzjani, huma aktar esposti għat-tniġġis u huma suxxettibbli li jsofru impatti fuq is-saħħa minħabba vulnerabbiltajiet differenti. It-tbatija fit-tul ta’ marda tista’ tiddeterjora b’mod sinifikanti l-kwalità tal-ħajja mhux biss fiżikament iżda wkoll ekonomikament u soċjalment. Il-perjodu tal-pandemija u l-lockdowns tagħha wrew ukoll kemm jistgħu jkunu vulnerabbli ħafna minna meta jesperjenzaw iżolament jew mard fit-tul. 

Ambjent aktar nadif, nies aktar b’saħħithom  

L-aħbar it-tajba hija li ħafna minn dan il-piż ambjentali tal-mard jista’ jiġi evitat meta nieħdu azzjoni biex intejbu l-istat tal-ambjent u nimxu lejn tniġġis żero. F’Ġunju, l-EEA tippubblika valutazzjoni li tħares lejn il-każijiet ta’ kanċer u d-determinanti ambjentali tiegħu. L-istudju tagħna jħares lejn firxa wiesgħa ta’ sustanzi niġġiesa u juri li sehem sinifikanti ta’ kanċers fl-Ewropa huma marbuta ma’ esponimenti ambjentali u okkupazzjonali. Dan ifisser li dawn il-każijiet ta’ kanċer jistgħu jiġu evitati jekk nieħdu azzjoni aktar b’saħħitha biex innaqqsu t-tniġġis. 

Il-valutazzjoni l-ġdida hija l-ewwel waħda f’sensiela ta’ rapporti li jiffukaw fuq il-gwadanji tas-saħħa li jirriżultaw minn titjib fl-ambjent. Il-ħidma tal-EEA f’dan il-qasam se tkompli bil-valutazzjonijiet dwar il-mard kardjovaskulari u respiratorju, li qed nippjanaw li nippubblikaw aktar tard din is-sena u s-sena d-dieħla. 

Fil-ġimgħat li ġejjin, se naġġornaw il-viżwalizzatur tal-kwalità tal-arja tal-belt tagħna, li juri b’mod ċar li xi bliet għandhom arja ħafna aktar nadifa minn oħrajn. Qed nivvalutaw ukoll l-evidenza dwar kif it-tniġġis tal-arja jaffettwa lit-tfal u x’jista’ jsir biex jiġu protetti. L-istorbju huwa inkwinant ieħor ta’ tħassib fil-bliet, li wħud minnhom qed jirnexxilhom inaqqsu t-tniġġis akustiku jiżguraw żoni kwieti f’żoni ekoloġiċi urbani. Din l-informazzjoni kollha se tingħaqad f’atlas tas-saħħa ambjentali, li għandu jiġi ppubblikat ukoll fl-ewwel nofs tas-sena d-dieħla. 

Il-ħidma tagħna dwar id-determinanti ambjentali ta’ nuqqas ta’ saħħa fl-Ewropa hija marbuta mill-qrib mal-ħidma tagħna dwar t-tniġġis żero, li għaliha qed nippjanaw li nippubblikaw valutazzjoni tal-linja bażi dwar il-miri stabbiliti mill-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għal Tniġġis Żero. Wieħed mill-elementi ewlenin ta’ dan il-pjan ta’ azzjoni huwa l-prevenzjoni tat-tniġġis mis-sors tiegħu aktar milli l-indirizzar tiegħu wara, li jgħin biex jiġu evitati impatti negattivi kemm fuq is-saħħa tal-bniedem kif ukoll fuq l-ambjent. Il-valutazzjoni tal-linja bażi tagħna mhux biss se tħares lejn ir-rabtiet mas-saħħa, iżda wkoll lejn ir-rabtiet mal-ekosistemi kif ukoll mas-sistemi tas-soċjetà tal-produzzjoni u l-konsum. 

Kull azzjoni u investiment biex jitnaqqas it-tniġġis f’konformità mal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għal Tniġġis Żero se jtejbu s-saħħa tagħna lkoll u s-saħħa tal-ambjent tagħna. Fl-aħħar mill-aħħar, l-aħjar trattament huwa l-prevenzjoni. 

Hans Bruyninckx 

Direttur Eżekuttiv tal-EEA  

Editorjal ippubblikat fil-Bulettin tal-EEA, Ġunju 2022