W jakim stopniu nowo wprowadzane produkty z biodegradowalnych, kompostowalnych i biopochodnych tworzyw sztucznych są ekologiczne?

W jakim stopniu te nowe biodegradowalne, kompostowalne i biopochodne tworzywa sztuczne są przyjazne dla środowiska?

Po pierwsze, musimy zrozumieć różnice między biopochodnymi tworzywami sztucznymi, tymi  opartymi ma surowcach kopalnych, biodegradowalnymi i kompostowalnymi. Biodegradowalne lub kompostowalne tworzywa sztuczne mogą być produkowane albo z surowców biopochodnych lub z surowców kopalnych, a biopochodne tworzywa sztuczne można zaprojektować w taki sposób, by mogły być kompostowalne czy biodegradowalne lub nie.

Zrównoważony charakter materiałów pochodzenia biologicznego, tak jak w przypadku tworzyw sztucznych opartych na surowcach kopalnych, zależy od metod produkcji, czasu zużycia produktu i sposobu utylizacji. Biodegradowalne i kompostowalne tworzywa sztuczne mogą, w niektórych przypadkach i zastosowaniach, pomóc w zmniejszeniu zanieczyszczenia środowiska plastikiem. Jakkolwiek nie są one głównym, samodzielnym rozwiązaniem dla problemu tworzyw sztucznych, z jakim boryka się dzisiaj Europa.

Jakie jest cel nowego briefingu EEA? Dlaczego większa świadomość społeczna jest tak ważna?

Istnieje wiele niejasności wokół tych produktów z tworzyw sztucznych, znaczenia ich nazw oraz tego, co mogą oferować.  Bardzo ważne jest, by ludzie byli świadomi tych różnic i rozumieli je. Jeśli konsumenci myślą, że opakowanie oznaczone jako „biopochodne” może być kompostowalne i można je wyrzucić do kosza na odpadki organiczne, to mogą w ten sposób przyczynić się do zwiększenia zanieczyszczenie plastikiem. Briefing ma na celu uświadomienie decydentom i ogółowi społeczeństwa tych pułapek oraz potrzeby wyraźnego wyjaśnienia tych różnic i informowania o sposobie segregacji każdego rodzaju tworzyw sztucznych.

Wszelkie stwierdzenia o kompostowalności i biodegrowalności powinny być precyzyjne oraz wyraźnie odnosić się do warunków, w których te właściwości są realizowane. Na przykład przemysłowo kompostowalne produkty z tworzywa sztucznego są tak zaprojektowane, by ulegały biodegradacji w konkretnych, kontrolowanych warunkach w zakładach kompostowania. Produkty te niekoniecznie muszą ulegać (pełnemu) kompostowaniu w domowych kompostownikach, które osiągają niższe temperatury i gdzie panują bardzo zróżnicowane warunki, takie jak wilgotność i obecność mikroorganizmów.

Jakie są najważniejsze wyzwania i możliwości związane z tymi nowymi tworzywami sztucznymi?

Ważne jest, by rozróżnić produkty, w przypadku których jest sens zastosowania biodegradowalnych lub kompostowalnych tworzyw sztucznych, a w jakich przypadkach mogłoby to przynieść więcej szkody niż pożytku. Na przykład stosowanie kompostowalnych toreb plastikowych do zbierania odpadów żywnościowych w domach zwiększa proporcję segregowanych odpadów żywnościowych ze względu na wygodę ich stosowania.  Niektóre władze lokalne i firmy zbierające odpady zalecają, a nawet wymagają, używania certyfikowanych kompostowalnych toreb plastikowych do gromadzenia odpadów żywnościowych, aczkolwiek niektóre nawet ich nie akceptują.  Zależy to w głównej mierze od wyborów dokonanych podczas projektowania i budowy infrastruktury gospodarowania bioodpadami w każdym państwie.

Z drugiej strony w gospodarce o obiegu zamkniętym wszystkie tworzywa sztuczne powinny zostać przetworzone w nowe plastiki.  Podczas kompostowania biodegradowalnego lub kompostowalnego produktu z tworzyw sztucznych nie można pozyskać z niego nowego tworzywa sztucznego, a cała energia włożona w jego produkcję jest utracona.

Biorąc pod uwagę niejasności wokół unieszkodliwiania tych nowych produktów z tworzyw sztucznych, nie lepiej byłoby zamiast tego zapobiec używania tworzyw sztucznych?

Zapobieganie odpadom tworzyw sztucznych i ich ograniczanie powinno stanowić priorytet, a my ze swojej strony powinniśmy dołożyć starań, by zapobiec powstawaniu odpadów tworzyw sztucznych, biorąc pod uwagę, że ich ilość nadal rośnie. Dla wielu produktów tworzywa sztuczne są dobrym rozwiązaniem. Musimy jednak stosować zasadę obiegu zamkniętego w ich produkcji i użytkowaniu oraz zapewnić, że będą one poddane recyklingowi na dużo większą skalę niż dzisiaj.

Co Unia Europejska robi, aby rozwiązać  problem tworzyw sztucznych? Co z tymi nowymi produktami z tworzyw sztucznych?

W 2018 r. Komisja Europejska opublikowała Europejską strategię na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym. Strategia zobowiązuje Unię Europejską do ograniczenia odpadów tworzyw sztucznych, do projektowania produktów tworzyw sztucznych nadających się do recyklingu, do inwestowania w recycling tworzyw sztucznych oraz do podejmowania innych środków. Ponadto dyrektywa w sprawie przedmiotów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych z 2019 r. ogranicza wprowadzanie niektórych przedmiotów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na rynek UE oraz nakłada obowiązek ograniczenia zapotrzebowania na inne produktów. Wymogi te mają również zastosowanie do organicznych, biodegradowalnych i kompostowalnych produktów z tworzyw sztucznych.

W przypadku tworzyw sztucznych o biodegradowalnych właściwościach Plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rok 2020 przewiduje stworzenie jasnej polityki ramowej, włączając zharmonizowane zasady definiowania i oznaczania biodegradowalnych tworzyw sztucznych oraz określenie, które zastosowania tych tworzyw sztucznych przynoszą korzyści dla środowiska.  Musimy teraz zadbać o to, by strategie te były prawidłowo wdrażane w całej Europie.

Co robi Europejska Agencja Środowiska w temacie odpadów tworzyw sztucznych i zapobiegania ich powstawania?

Tworzywa sztuczne są jednym z kluczowych łańcuchów wartości zidentyfikowanych w Planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym na rok 2020, stanowią więc dla nas istotny obszar działania. Analizujemy tworzywa sztuczne z różnych perspektyw. Oprócz opublikowanego przez nas niedawno briefingu, dokonaliśmy na przykład przeglądu polityk zapobiegania powstawaniu odpadów tworzyw sztucznych w europejskich krajach, a także przyjrzeliśmy się bliżej kwestii handlu odpadami tworzywami sztucznymi w Europie. Na późniejszym etapie w tym roku planujemy opublikować analizy dotyczące tworzyw sztucznych w europejskiej gospodarce o obiegu zamkniętym, stosowania tworzyw sztucznych w tkaninach, a także dotyczącą emisji gazów cieplarnianych z tworzyw sztucznych.