sonraki
önceki
öğeler

Article

Yeni kullanmaya başlanan biyolojik olarak parçalanabilir, bozunabilir ve biyo bazlı plastik ürünler ne kadar çevre dostu?

Dili değiştir
Article Yayınlandı 28.09.2020 Son değiştirilme 11.05.2021
5 min read
Photo: © John Cameron, Unsplash
Plastiğe dayalı kirliliğin ve plastik atıkların büyük bir çevre sorunu olduğunu biliyoruz. Son yıllarda, çevre için daha faydalı oldukları iddia edilen yeni plastik ürünler piyasaya sürüldü. Yakın zamanda yayınlanan bir Avrupa Çevre Ajansı (EEA) brifingi, bu ürünlerin çevresel güvenilirliğini değerlendiriyor. Daha fazlasını öğrenmek için, AÇA'dan sürdürülebilir kaynak kullanımı ve atık uzmanı Almut Reichel ile bir araya geldik.

Plastik atıkların önlenmesi ve azaltılması birincil önceliğimiz olmalı ve plastik atık miktarının halen artmakta olduğu göz önüne alındığında, plastik atıkları önlemek için çabalarımızı hızlandırmalıyız. Birçok ürün için, plastik kullanmak iyi bir çözüm olabilir. Ancak, bu plastikleri döngüsel bir şekilde tasarlayıp kullanmamız ve bugün olduğundan çok daha yüksek oranda geri dönüştürüldüklerinden emin olmamız gerekiyor.

Bu yeni biyolojik olarak parçalanabilir, bozunabilir ve biyo-bazlı plastik ürünler ne kadar çevre dostu?

Öncelikle, biyo-bazlı ve fosil bazlı, biyolojik olarak parçalanabilir ve bozunabilir plastikler arasındaki farkları anlamamız gerekiyor. Biyolojik olarak parçalanabilir ve bozunabilir plastikler, biyo-bazlı veya fosil bazlı hammaddelerden üretilebilir ve biyo-bazlı plastikler, bozunabilir veya biyolojik olarak parçalanabilir veya bozunmayacak ya da biyolojik olarak parçalanmayacak şekilde tasarlanabilir.

Biyo bazlı malzemelerin sürdürülebilirliği - tıpkı fosil bazlı plastiklerde olduğu gibi - üretim uygulamalarına, ürünlerin kullanım ömrüne ve kullanım ömrü sonundaki işlemlere bağlıdır. Biyolojik olarak parçalanabilen ve bozunabilen plastik ürünler, bazı durumlarda ve belirli uygulamalar için, plastiklerden kaynaklanan çevre kirliliğinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Ancak bunlar, Avrupa'nın bugün plastikler nedeniyle karşılaştığı zorluklara genel ve tekil bir çözüm sunmaktan çok uzak.

Yeni AÇA brifingi ne yapmayı hedefliyor? Toplumun bu konuda daha iyi bilinçlenmesi neden bu kadar önemli?

Bu plastik ürünlerin hangileri olduğu, ne anlama geldikleri ve ne sunabilecekleri konusunda çok fazla kafa karışıklığı bulunmakta. İnsanların bu farklılıkları bilmeleri ve anlamaları çok önemli. Tüketiciler, "biyo-bazlı" olarak etiketlenen ambalajların bozunabileceğini ve bu nedenle biyo-atık çöpleri arasına atabileceklerini düşünürlerse, plastik kirliliğinin artmasına neden olabilirler. Brifing, politika yapıcıların ve toplumun bu tür tehlikeler hakkında bilinçlendirmek ve bu farklılıkların açıkça belirtilmesi ile her bir plastik türünün nasıl doğru bir şekilde bertaraf edilmesi gerektiği konusunda bilgilendirmeyi hedeflemektedir.

Herhangi bir bozunabilirlik veya biyolojik olarak parçalanabilirlik iddiası kesin olmalı ve bu özelliklerin uygulandığı koşullarla açıkça ilişkili olmalıdır. Örneğin endüstriyel olarak bozunabilir plastik ürünler, endüstriyel kompostlama tesislerinde belirli ve kontrol edilen koşullar altında biyolojik olarak parçalanacak şekilde tasarlanmıştır. Tipik olarak yalnızca daha düşük sıcaklıklara ulaşan ve nem ve mikroorganizma varlığı gibi koşulların büyük oranda değişiklik gösterdiği ev tipi komposterlerde tam olarak bozunmayabilirler.

Bu yeni plastik ürünlerle ilgili başlıca zorluklar ve fırsatlar nelerdir?

Hangi ürünler için biyolojik olarak parçalanabilen veya bozunabilir plastik kullanmanın anlamlı olduğunu ve hangi durumlarda yarardan çok zarar verebileceklerini bilmek önemlidir. Örneğin, tüketiciler bunu uygun buldukları için, evlerdeki gıda atıklarının konması için bozunabilir plastik poşetlerin kullanılması gıda atıklarının tutulma oranını artırıyor gibi görünüyor. Bu nedenle bazı belediyeler ve atık toplayıcılar, biyo-atıkların toplanması için onaylı bozunabilir plastik poşetlerin kullanılmasını tavsiye etmekte veya şart koşmaktayken, diğerleri bunları kabul etmemektedir. Bu, büyük ölçüde her ülkede biyo-atık arıtma altyapısı tasarlanırken ve inşa edilirken yapılan seçimlere bağlıdır.

Öte yandan, döngüsel bir ekonomide, tüm plastikler ilk etapta yeni plastiklere dönüştürülmelidir. Bozunabilir veya biyolojik olarak parçalanabilir bir plastik ürün kompostlandığında, bu üründen yeni plastik üretilemez ve bu ürünü üretmek için kullanılan tüm enerji kaybolur.

Bu yeni plastik ürünlerin imhasının ne kadar kafa karıştırıcı olduğunu düşünürsek, bunun yerine plastik kullanımını engellemek daha iyi bir çözüm değil mi?

Plastik atıkların önlenmesi ve azaltılması birincil önceliğimiz olmalı ve plastik atık miktarının halen artmakta olduğu göz önüne alındığında, plastik atıkları önlemek için çabalarımızı hızlandırmalıyız. Birçok ürün için, plastik kullanmak iyi bir çözüm olabilir. Ancak, bu plastikleri döngüsel bir şekilde tasarlayıp kullanmamız ve bugün olduğundan çok daha yüksek oranda geri dönüştürüldüklerinden emin olmamız gerekiyor.

Avrupa Birliği plastik sorununun üstesinden gelmek için neler yapıyor? Bu yeni plastik ürünler hakkında neler yapılıyor?

Avrupa Komisyonu, 2018 yılında Döngüsel Ekonomide Plastikler için Avrupa Stratejisini  yayınladı.  Bu stratejiye göre AB, plastik atıkları azaltmayı, plastik ürünlerin geri dönüştürülebilecek şekilde tasarlanmasını sağlamayı ve plastik geri dönüşümü ve diğer önlemlere yönelik yatırım yapmayı taahhüt ediyor. Ayrıca, 2019 tarihli Tek Kullanımlık Plastik Direktifi, belirli tek kullanımlık plastik ürünlerin AB pazarına girmesini kısıtlıyor ve diğer bazı ürünler için tüketimin azaltılmasını gerektiriyor. Bu gereklilikler ayrıca biyo-bazlı, biyolojik olarak parçalanabilen ve bozunabilir plastik ürünler için de geçerlidir.

Biyolojik olarak parçalanabilir özelliklere sahip plastikler için AB'nin Döngüsel Ekonomi Eylem Planı 2020, bozunabilir ve biyolojik olarak parçalanabilir plastiklerin tanımlanması ve etiketlenmesi ve bu tür plastiklerin kullanıldığı uygulamaların hangilerinin çevresel faydalar sağladığını bulmaya yönelik uyumlaştırılmış kurallar dahil olmak üzere net bir politika çerçevesi oluşturmayı öngörmektedir.  Bu politikaların tüm Avrupa'da doğru şekilde uygulandıklarından emin olmalıyız.

Avrupa Çevre Ajansı plastik atıklar ve bunların önlenmesi konusunda ne yapıyor?

Plastik, AB'nin 2020 Döngüsel Ekonomi Eylem Planı'nda tanımlanan kilit tedarik zincirlerinden biri ve bu nedenle bizim için önemli bir çalışma alanı. Plastikleri farklı perspektiflerden analiz ediyoruz. Kısa süre önce yayınladığımız brifingimizin yanı sıra, örneğin, Avrupa'daki  plastik atık önleme politikalarını inceledik ve Avrupa'nın plastik atık ticaretini analiz ettik. Ve bu yılın ilerleyen günlerinde, Avrupa'nın döngüsel ekonomisindeki plastikler, tekstilde kullanılan plastikler ve plastiklerden kaynaklanan sera gazı emisyonları üzerine bir analiz yayınlamayı planlıyoruz.

Almut Reichel

Sürdürülebilir kaynak kullanımı ve atıklar AÇA uzmanı

Röportaj, Eylül ayında AÇA Bülteni’nin 03/2020 sayısında yayınlanmıştır

Permalinks

Geographic coverage

Temporal coverage