Trafik kaynaklı kirlilik Avrupa’nın birçok bölgesinde hala sağlığı tehdit ediyor

AÇA’nın Ulaşım ve Çevre Raporlama Mekanizması (TERM) başlıklı yıllık raporunda, Avrupa genelindeki ulaşımın çevreye etkisi değerlendirilmektedir. Son yıllarda bazı ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, bu durum, kısmen ekonomik durgunluktan kaynaklanmış olabilir. Raporda, ekonomik koşullar iyileştikçe, yeni AB ulaşım hedeflerinin, çevresel etkilerini daha da azaltmaya odaklanması gerektiği belirtilmektedir.

Hava kirliliği son yirmi yıllık süreçte azalmış olsa da, birçok bölgede hala önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Taşıtlara yönelik ‘Avrupa standartları’, gerçek NO₂ emisyonlarının mevzuat kapsamında belirtilen düzeylere düşürülmesini sağlayamamış olsa da, genel hava kalitesini önemli düzeyde iyileştirmiştir.

Ürünlerin nakliyesindeki artış da düşük hava kalitesinde neden olmaktadır. NO₂ düzeylerinin yükselmesindeki başlıca sebeplerden biri de yük taşımacılığıydı. Son yirmi yıllık süreçte artan deniz nakliye trafiği, verimlilikte önemli iyileştirmelere rağmen, asit yağmurlarına sebep olan kükürt dioksit emisyonlarının 1990’dan itibaren sadece %14 azalmasına neden olmuştur.

“21. yüzyılın en zorlu hedeflerinden biri, ulaşım ve taşımacılıkta ilerlemeler kaydederken, taşımacılığın negatif etkilerini yani; sera gazları, hava kirliliği ve gürültü düzeylerini azaltmak olacaktır. Avrupa, elektrikle ulaşım ile ilgili teknolojik yenilik alanında çalışmalarını yoğunlaştırarak bu alanda öncülük edebilir. Böyle bir değişiklik, şehir yaşantısının değişmesini sağlayacaktır,” diyor Jacqueline McGlade, AÇA Genel Müdürü.

Diğer eğilimler ve bulgular

• Avrupa genelinde, özellikle kalabalık yolların çevresinde yaşayan insanlar halen aşırı düzeyde hava kirliliğine maruz kalmaktadır. 2010’da yol kenarındaki hava izleme istasyonlarının %44’ünde yasal sınırları aşan zararlı nitrojen dioksit (NO₂) düzeyleri kaydedilmiştir. Bu bölgelerin %33’ünde partikül madde (PM₁₀) düzeyleri belirtilen sınırları aşmıştır. Bu kirleticiler, kalp ve dolaşım sistemini, akciğerleri, karaciğeri, dalak ve kanı etkilemektedir.
• Avrupa, ulaşım için harcanan enerji miktarını daha da azaltmak zorundadır. 2011 yılında bu düzey, 2007’deki en üst enerji seviyesinin sadece %4.3 altındaydı. Bazı ulaşım araçlarındaki enerji kullanımı, son yıllarda meydana gelen ekonomik dalgalanmalardan oldukça etkilenmiştir. Yük taşımacılığı talebi ise ekonomik dalgalanmalara özellikle duyarlıdır. 2008 ve 2009 yılları arasındaki keskin düşüşün ardından 2010 yılında %5.4 artmıştır.
• Yolcu taşımacılığı talebi, 2009 ve 2010 yılları arasında neredeyse %1 oranında azalmıştır. 1990’ların ortasında başlayan kayıtlar Avrupa Birliği genelinde yolcu taşımacılığı talebinde sürekli bir artış gösterdiğinden, bu düşüşün,  uzun süreli eğilimin aksine bir durum olduğu görülmektedir. Raporda, son on yılda meydana gelen ekonomik gerileme ve yakıt fiyatlarındaki büyük dalgalanmalara rağmen, özel araç kullanımının aşağı yukarı sabit kaldığı belirtilmektedir.
• Bazı durumlarda, fiyatlar, kişilerin çevreyi kirleten kararlar almasına neden olabilir. Raporda, 1990’ların ortalarından itibaren, raylı ulaşım ve deniz ulaşımı daha pahalı hale gelirken, araç satın almanın giderek daha ucuzladığı belirtilmektedir. Bununla birlikte, üretilen yeni araçlar yakıt tüketimi bakımından giderek daha verimlidir. 2011’de satılan ortalama bir araba, bir önceki yılda satılan ortalama bir arabadan %3.3 daha verimliydi.
• Ulaşım sektörü, AB hedeflerini yakalamak için yüzyılın ortasına kadar karbon dioksit emisyonlarını 2010 seviyelerinin göre %68 altına çekmelidir. Ulaşım kaynaklı sera gazı emisyonları, 2009 ve 2010 yılları arasında %0.4’lük düşüş gösterirken, ilk tahminlere göre 2010 ve 2011 yılları arasında da benzer bir düşüş görülmektedir.
• Gürültü, ciddi sağlık problemlerine yol açabilecek ulaşım kaynaklı başka bir etkidir. Raporda, Avrupa’nın en büyük şehirlerinde yaşayan her beş kişiden üçünün, zararlı düzeylerde trafik gürültüsüne maruz kaldığı belirtilmektedir. Kırsal alanda dahi, 24 milyon Avrupalı geceleri zararlı düzeyde trafik gürültüsüne maruz kalmaktadır. Bu, hem fiziksel hem de psikolojik sorunlara yol açabilir.

Daha fazla bilgi için

• AÇA, Aralık 2012’de, yeni binek arabaların sera gazı emisyonları hakkında yeni verileri yayımlayacaktır. Ön veriler.
• AÇA’nın ulaşım konulu yayınları
• Avrupa Yıllık Hava Kalitesi Raporu 2012
• Güncel sera gazı emisyon raporları