Zanieczyszczenia związane z ruchem samochodowym nadal szkodliwe dla zdrowia w wielu częściach Europy

Roczne sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), w Mechanizmie Sprawozdawczym ds. Transportu i Środowiska (TERM), ocenia wpływ transportu na środowisko w Europie. Nastąpiła pewna poprawa, chociaż może być ona częściowo spowodowana obniżoną działalnością gospodarczą w dobie kryzysu ekonomicznego. Raport mówi, że skoro poprawia się koniunktura ekonomiczna, nowe cele unijne dotyczące transportu powinny koncentrować wysiłki na rzecz dalszego ograniczenia jego oddziaływania na środowisko.

Chociaż zanieczyszczenie powietrza zmniejszyło się w ciągu ostatnich dwóch dekad, nadal jest ono poważnym problemem w wielu dziedzinach. „Normy europejskie” dla pojazdów nie spowodowały zmniejszenia emisji NO₂ do poziomów określonych w przepisach prawa, mimo że ogólnie przyczyniły się do znacznej poprawy jakości powietrza.

Zwiększenie transportu towarów również doprowadziło do spadku jakości powietrza. Fracht był jedną z głównych przyczyn wysokiego poziomu NO_2. Zwiększone koszty spedycji w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci oznaczały również, że ilość kwaśnych deszczów spowodowanych tlenkiem siarki spadła tylko o 14% od 1990 roku, mimo znacznej poprawy wydajności.

Jacqueline McGlade, dyrektor wykonawczy Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), powiedziała: "Jednym z wielkich wyzwań XXI wieku będzie złagodzenie negatywnych skutków transportu, gazów cieplarnianych, zanieczyszczenia powietrza i hałasu – przy jednoczesnym zapewnieniu pozytywnych aspektów mobilności. Europa może przejąć inicjatywę poprzez intensyfikację prac w dziedzinie innowacji technologicznych w odniesieniu do mobilności elektrycznej. Taka zmiana może przekształcić wewnętrzne życie miasta”.

Inne tendencje i wyniki

• Osoby mieszkające w pobliżu ruchliwych dróg w całej Europie są nadal szczególnie narażone na nadmierny poziom zanieczyszczenia powietrza. W 2010 r. szkodliwe poziomy NO₂, przewyższające ograniczenia gwarantowane prawem, zostały zarejestrowane w 44% spośród przydrożnych stacji monitoringu powietrza. Stężenie zawiesiny pyłów w tych miejscach (PM10) przekroczyło limity na poziomie 33%. Zanieczyszczenia te mogą mieć wpływ na układ krążenia, płuca, wątrobę, śledzionę oraz krew. 

• Europa musi jeszcze bardziej zmniejszyć poziom zużycia energii spowodowany transportem, ponieważ był on tylko o 4,3% niższy w 2011 od szczytowego poziomu w 2007 r. Wykorzystanie energii w niektórych rodzajach transportu było pod silnym wpływem wahań gospodarczych w ostatnich latach. Popyt na transport towarowy jest szczególnie wrażliwy na wahania koniunktury gospodarczej. Po gwałtownym spadku w latach 2008 i 2009, wzrósł on o 5,4% w 2010 roku.

• Zapotrzebowanie na transport pasażerski spadło o prawie 1% w latach 2009 i 2010. Wydaje się to sprzeczne z długoterminową tendencją, ponieważ zapotrzebowanie na transport pasażerski stale rośnie w całej Unii Europejskiej, od rozpoczęcia pomiarów w latach 90-tych. Korzystanie z prywatnego samochodu pozostało mniej więcej na stałym poziomie, czytamy w raporcie, pomimo spowolnienia gospodarczego i dużych wahań cen paliw w ciągu ostatniej dekady.

• W niektórych przypadkach ceny mogą wywierać wpływ na podejmowanie błędnych decyzji, szkodliwych dla środowiska. Raport odnotowuje, że od połowy lat 90-tych zakup samochodu staje się coraz mniej kosztowny w ujęciu realnym, podczas gdy podróże pociągiem i wodny transport pasażerski stają się coraz droższe. Niemniej jednak nowe samochody są coraz bardziej wydajne. Przeciętny samochód sprzedany w roku 2011 był o 3,3% bardziej wydajny niż przeciętny sprzedany rok wcześniej.

• Sektor transportu musi zmniejszyć emisję dwutlenku węgla o 68% od 2010 do połowy wieku, aby osiągnąć cele założone przez Unię Europejską. Emisja gazów cieplarnianych pochodzących z transportu spadła o 0,4% w latach 2009 i 2010 i wstępne szacunki wskazują na podobny spadek między rokiem 2010 i 2011.

• Hałas jest kolejnym, obok transportu, czynnikiem mogącym powodować poważne problemy zdrowotne. Raport stwierdza, że w największych miastach Europy trzech na pięciu mieszkańców jest narażonych na szkodliwe działanie hałasu ruchu ulicznego. Nawet na wsi 24 milionów Europejczyków jest narażonych na szkodliwy zgiełk nocny. Może to spowodować problemy natury zarówno fizycznej, jak i psychicznej.

Więcej informacji

• W grudniu 2012 roku Europejska Agencja Środowiska publikuje nowe dane na temat emisji gazów cieplarnianych, wydzielanych przez nowe samochody osobowe. Dane wstępne
• Publikacje dotyczące transportu
• Europejski Raport Roczny dotyczący Jakości Powietrza 2012
• Najnowsze raporty dotyczące emisji gazów cieplarnianych