Sürdürülebilirlik hedeflerinin daha iyi anlaşılması için ileriye dönük değerlendirmeler

AÇA'daki rolünüz nedir ve ne tür bir çalışma gerektiriyor? 

AÇA’da Avrupa’da çevre - durum ve görünüm raporu (SOER)gibi entegre çevresel değerlendirmeler geliştiren Sürdürülebilirlik için Entegre Değerlendirmeler programında çalışıyorum. Çalışmamın ana odağı, Avrupa için sürdürülebilirlikle ilgili zorlukları ve fırsatları analiz eden sistemik değerlendirmelerin geliştirilmesi. Bu, farklı ölçeklerdeki sosyo-ekolojik ve sosyo-teknik sistemler arasındaki bağlantılara ileriye dönük bir bakış açısıyla bakmayı ve bilgilerimizde belirsizliğin mevcudiyetinin farkında olmayı içermektedir. 

Geleceğe yönelik değerlendirmeler nelerdir? 

AÇA'nın geleceğe yönelik değerlendirmeleri, çevre ve sürdürülebilirlik hedefleri gibi konularda gelecekteki potansiyel gelişmeleri ele alır. Geçmiş eğilimler ve dinamikler, farklı fenomenler arasındaki etkileşimler hakkındaki anlayışımız ve alternatif geleceklerin araştırılması ile ilgili mevcut bilgilerin kombinasyonunu temel almaktadırlar. Gelecek her zaman belisizdir ve artan değişkenlik, karmaşıklık ve ikilemler ile karakterize edilen bugünün dünyasında daha da belirsizdir.

Dünya giderek birbirine bağlı hale geliyor ve dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen gelişmeler Avrupa'yı etkileyebilir. Ne yazık ki, COVID-19 krizi bunun katî bir hatırlatıcısı.

Yine de alternatif gelecekler hayal edilebilir, tartışılabilir ve takip edilebilir. Bu, sürdürülebilirliğe yönelik politika eylemlerini destekleyebilecek bilgileri geliştirmek için bir dizi nicel ve nitel öngörü çalışmasından faydalanmak ve birden fazla paydaşla iletişim kurmak anlamına gelmektedir. Biz bunu üye ülkeler ağımızla (Eionet), politika yapıcılarla, farklı disiplinlerden ve geçmiş deneyimlerden gelen uzmanlar ile ve giderek artan şekilde sivil toplum ile yapıyoruz. 

Son AÇA raporu bizlere ne anlatıyor? 

“Avrupa'nın çevre ve sürdürülebilirliğine ilişkin dinamiklerin değişimi raporu”, Avrupa'nın geleceğini etkileyebilecek çok çeşitli “dinamikleri”, özellikle de Avrupa'nın çevresel ve sürdürülebilirlik hedeflerini etkileyenleri ele almaktadır. Genel olarak, rapor küresel düzeyde ve Avrupa'da meydana gelen değişimler, bunların birbirleriyle olan bağlantıları ve olası sonuçları hakkında kapsamlı bir tablo sunmayı amaçlamaktadır. 

Avrupa'nın çevre ve sürdürülebilirlik beklentileri birçok faktörden etkilenmekte ve bu da yeni riskler ve fırsatlar yaratmaktadır. Dünya giderek birbirine bağlı bir hale geliyor ve dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen gelişmeler Avrupa'yı etkileyebilir. Ne yazık ki, COVID-19 krizi bunun katî bir hatırlatıcısı. Avrupa'nın küresel arenadaki rolü değişirken, AB yaklaşmakta olan çevresel, sürdürülebilirlikle ilgili ve stratejik zorlukların karşısında kendini yeniden konumlandırma ve daha sürdürülebilir bir geleceğe uzanan fırsatları takip etme şansına sahiptir. 

Değişimin itici güçleri nelerdir? 

"Değişimin dinamikleri" coğrafya ve zaman ölçekleri, menşe, güç ve potansiyel etkileri açısından farklılık göstermektedir. Örneğin, nüfus artışı veya iklim değişikliği gibi küresel mega eğilimler, yavaş şekillenen ancak büyük etkiye sahip olan eğilimlerdir. Özellikle yaşlanma veya doğudan batıya göç gibi bazı eğilimler Avrupa içerisinde iyi bilinen ve bölgeyi karakterize eden eğilimlerdir. Teknolojik yakınlaşma ve “Dördüncü sanayi devrimi” gibi diğer eğilimler de ortaya çıkmakta olup, henüz iyi bilinmemektedir. Ayrıca, öngörülemeyen ve gelecekte potansiyel olarak yıkıcı olabilecek gelişmeler de var. Bunlar büyük teknolojik atılımlar, polen taşıyıcılarının sonlanması veya bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması olabilir. 

Bu eğilimlerin bazılarının gelişimi hakkında ne düşünüyorsunuz? 

Son 50 yılda, ekonomik büyümeyi takiben jeopolitik gücün yer değiştirmesi ve tüketim seviyelerinin artmasının bir sonucu olarak küresel çevre problemlerinin arttığı ve kirlilik coğrafyasının dünya genelinde değiştiği söylenebilir. Aynı zamanda dünya, kaynak, insan ve bilgi akışları sayesinde her zamankinden daha fazla birbirine bağlı hale geliyor ve bu da küresel çevre yönetiminin sağlanmasını zorlaştırıyor. 

Avrupa, temel kaynaklara gittikçe daha bağımlı hale gelmekte ve aynı zamanda çevresel baskılarının önemli bir kısmını dışsallaştırıyor. Yeni teknolojiler sağlık, çevre ve refah ile ilgili fırsatları ve riskleri beraberinde getiriyorlar. Değerler, yaşam tarzları ve yönetişim yaklaşımları tüm dünyada değişiyor. Tüketimcilik, özellikle gelişmekte olan ülkelerde artarken, nüfusun bazı kesimleri tarafından yeni fikirler edinilmekte ve vatandaşlar, Avrupa'da ve diğer bölgelerde çevresel ve sürdürülebilirlik ile ilgili sorunlara yönelik daha fazla tedbir alınmasını talep etmekteler.  

AB ve ulusal karar alma süreçlerinde öngörü analizi nasıl kullanılır? 

Çevre ve sürdürülebilirlik alanında, potansiyel riskleri öngörmek ve çevre ve sürdürülebilirlik politikalarının geliştirilmesine yönelik fırsatları belirlemek için öngörü süreçleri sıklıkla kullanılmaktadır. Örneğin, Avrupa Komisyonu potansiyel sonuçları hakkında farkındalığı arttırmak ve politika yapıcılar ile paydaşların bunlarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için, ortaya çıkan çevresel sorunları tanımlamayı amaçlayan bir öngörü sistemi (FORENV) oluşturmuştur. Benzer örnekler AÇA üye ülkelerinde de bulunmaktadır. Stratejik öngörü son zamanlarda, Kurumlararası İlişkiler ve Öngörüden sorumlu bir komisyon görevlisinin - Başkan Yardımcısı Maroš Šefčovič – atanması ve AB Stratejik Öngörü ağı için bir komite kurulmasıyla Avrupa içi politika geliştirmede de önem kazandı. 

Çevre ve sürdürülebilirlik alanında öngörü süreçleri potansiyel riskleri tahmin etmek ve çevre ve sürdürülebilirlik politikalarının ilerletilmesi için fırsatları belirlemek için sıklıkla kullanılmaktadır.

AÇA bu konu hakkında yakın gelecekte neler yapacak? 

AÇA, üye ülkelerimizden öngörü uzmanları ve ileriye dönük bilgi ve hizmetler için ulusal referans merkezlerinin (NRC-FLIS) ile FORENV sürecine aktif olarak katkıda bulunmaktadır. Ayrıca AÇA, genellikle üye ülkeler ve diğer AB kurumları ile birlikte öngörü ile ilgili bazı projeler üzerinde de çalışmaktadır. Değişimin dinamiklerinin Avrupa'nın sürdürülebilirlik gündemine etkileri konusunda değerlendirmeler yapmayı, ortaya çıkan eğilimleri belirlemek için ufuk tarama süreci oluşturmayı ve bu bilgi tabanını SOER'ın bir sonraki sürümü için geliştirmeyi umuyoruz.