Susze i nadmierne zużycie wody w Europie

W raporcie EEA „Zasoby wodne w Europie – zagrożenie brakiem wody i suszą” zwrócono uwagę na fakt, że w czasie, gdy państwa Europy Południowej nadal borykają się z ogromnymi problemami niedoboru wody, rośnie jej deficyt również na północy kontynentu. Ponadto wraz ze zmianami klimatu nasili się dotkliwość i częstotliwość występowania suszy w przyszłości, co jeszcze bardziej zwiększy deficyt wody, zwłaszcza w miesiącach letnich.

„Jeśli chodzi o wodę, żyjemy ponad stan. Krótkotrwałe rozwiązanie problemu niedoboru wody polegało na pobieraniu większej ilości wody z powierzchni ziemi i zasobów zgromadzonych pod jej powierzchnią. Zasoby wodne są nadmiernie eksploatowane, co wywiera silny wpływ na jakość i ilość pozostałej wody oraz na ekosystemy, które są od niej uzależnione” - powiedziała prof. Jacqueline McGlade, dyrektor zarządzająca EEA. „Musimy zmniejszyć popyt, ograniczyć do minimum ilość pobieranej wody oraz zwiększyć efektywność jej zużycia.

Najważniejsze wnioski i zalecenia

W zarządzaniu, przesunięcie nacisku ze zwiększania  podaży wody na ograniczenie popytu wymaga zastosowania różnych strategii politycznych i praktyk:

• we wszystkich sektorach, również w rolnictwie, opłaty za wodę powinny być ustalane na podstawie zużytej ilości;
• rządy powinny w większym zakresie wdrażać plany zarządzania ryzykiem wystąpienia suszy i bardziej koncentrować się na samym ryzyku niż na zarządzaniu w sytuacjach kryzysowych;
• należy unikać prowadzenia upraw bioenergetycznych wymagających dużych ilości wody na obszarach, na których występuje jej niedobór;
• połączenie wyboru upraw i metod nawadniania może zapewnić istotną poprawę efektywności użytkowania zasobów wodnych dla potrzeb rolnictwa, jeśli towarzyszyć temu będą programy doradcze dla rolników; fundusze krajowe i unijne, w tym wspólna polityka rolna Unii Europejskiej, mogą odegrać istotną rolę w promowaniu efektywnego i zrównoważonego zużycia wody w rolnictwie;
• środki mające na celu zwiększanie świadomości publicznej, np. oznakowanie ekologiczne, certyfikacja ekologiczna, programy edukacyjne w szkołach, są niezbędne dla zrównoważonego zużycia wody;
• należy rozwiązać problem nieszczelności sieci wodociągowych; w niektórych krajach Europy straty wody z powodu nieszczelności przekraczają 40% całkowitych dostaw wody;
• na niektórych obszarach Europy powszechnym zjawiskiem jest nielegalny pobór wody, często dla potrzeb rolnictwa. Aby rozwiązać ten problem należy wprowadzić odpowiedni nadzór oraz system grzywien i kar;
• władze powinny opracować zachęty sprzyjające większemu wykorzystaniu alternatywnych źródeł wody, takich jak oczyszczone ścieki, tzw. „szara woda”, czy zgromadzona woda deszczowa, aby zmniejszyć deficyt wody.

Przegląd zużycia wody w Europie

W Europie 44% pobieranej wody zużywa się do produkcji energii, 24% dla potrzeb rolnictwa, 21% na dostawy publiczne, a 11% dla potrzeb przemysłu. Za tymi danymi liczbowymi kryją się jednak znaczące różnice dotyczące sektorowego zużycia wody na całym kontynencie. W południowej Europie, na przykład, rolnictwo zużywa 60% całkowitej ilości pobieranej wody, a na niektórych obszarach osiąga poziom 80%.

W całej Europie wody powierzchniowe, takie jak jeziora i rzeki, zapewniają 81% całkowitej ilości pobieranej wody słodkiej i stanowią główne źródło wody dla potrzeb przemysłu, produkcji energii i rolnictwa. Z kolei wodociągi bazują przede wszystkim na wodach gruntowych ze względu na zwykle wyższą jakość. Prawie cała woda zużywana do produkcji energii powraca do wód powierzchniowych, co nie ma miejsca w przypadku wody pobieranej dla potrzeb rolnictwa.

Szybko rozwijającą się alternatywą dla konwencjonalnych źródeł zaopatrzenia w wodę, szczególnie w tych regionach Europy, których dotyka deficyt wody, stało się odsalanie. W ocenie ogólnego wpływu odsalania na środowisko należy jednak uwzględnić duże ilości energii, jakich wymaga ten proces oraz wytwarzaną podczas niego solankę.

Informacje dla redaktorów

Raport jest dostępny na stronie: http://www.eea.europa.eu/publications/water-resources-across-europe

Raport zostanie przedstawiony prasie podczas V Światowego Forum Wody w Istambule w Turcji: http://worldwaterforum5.org/

O Europejskiej Agencji Środowiska (EEA)

Siedziba EEA mieści się w Kopenhadze. Celem Agencji jest wspieranie działań na rzecz znaczącej i wymiernej poprawy stanu środowiska w Europie poprzez dostarczanie aktualnych, odpowiednich, rzetelnych i wiarygodnych informacji decydentom i społeczeństwu.

Osoby do kontaktów

W przypadku pytań ze strony mediów:

Pani Gülçin Karadeniz,

Rzecznik prasowy

gulcin.karadeniz w eea.europa.eu

Tel. kom.: +45 23 68 36 53