L-ambjent u s-saħħa

Is-saħħa u l-benesseri tal-bniedem huma marbuta mill-qrib mal-istat tal-ambjent. L-ambjenti naturali ta’ kwalità tajba jipprovdu ħtiġijiet bażiċi, f’termini ta’ arja u ilma nodfa, art fertili għall-produzzjoni tal-ikel, u enerġija u inputs materjali għall-produzzjoni. L-infrastruttura ekoloġika sservi wkoll biex tirregola l-klima u tipprevjeni l-għargħar. L-aċċess għal spazji ħodor u blu jipprovdi wkoll opportunitajiet importanti għar-rikreazzjoni u jappoġġja l-benesseri.

Fl-istess ħin, l-ambjent jirrappreżenta triq importanti għall-esponiment tal-bniedem għat-tniġġis tal-arja, l-istorbju u s-sustanzi kimiċi perikolużi . Fir-rapport tagħhom dwar il-prevenzjoni tal-mard permezz ta’ ambjenti b’saħħithom, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) tistma li l-fatturi li jikkawżaw stress ambjentali huma responsabbli għal 12–18 % tal-imwiet kollha fil-53 pajjiż tar-Reġjun tal-Ewropa tad-WHO. It-titjib tal-kwalità tal-ambjent f’oqsma ewlenin bħall-arja, l-ilma u l-istorbju jista’ jipprevjeni l-mard u jtejjeb is-saħħa tal-bniedem.

It-tniġġis tal-arja huwa l-akbar riskju għas-saħħa ambjentali fl-Ewropa, u huwa assoċjat ma’ mard tal-qalb, puplesija, mard tal-pulmun u kanċer tal-pulmun. L-esponiment għat-tniġġis tal-arja huwa stmat li jirriżulta f’aktar minn 400 000 mewt prematura fl-UE kull sena. L-esponiment għall-istorbju minn sorsi u industrija tat-trasport jista’ jwassal għal fastidju, problemi ta’ rqad u żidiet relatati fir-riskju ta’ pressjoni għolja u mard kardjovaskulari.

L-esponiment għal sustanzi kimiċi perikolużi huwa wkoll ta’ tħassib ewlieni. In-nies jistgħu jkunu esposti għal firxa wiesgħa ta’ kimiki fil-ħajja tagħhom ta’ kuljum, permezz ta’ arja u ilma mniġġsa, prodotti tal-konsumatur u dieta. Il-karatteristiċi ta’ ċerti sustanzi kimiċi perikolużi jġegħluhom jippersistu fl-ambjent u jakkumulaw bijoloġikament fil-katina alimentari, li jfisser li jkun hemm dewmien konsiderevoli qabel it-tnaqqis fl-emissjonijiet jissarfu fi tnaqqis fl-esponiment. Barra minn hekk, il-volum u l-firxa ta’ kimiki użati llum u t-tkabbir kontinwu fil-produzzjoni kimika jissuġġerixxi li l-esponiment tal-bniedem u ambjentali se jkompli jiżdied. Dan iqajjem tħassib dwar l-effetti fuq is-saħħa ta’ esponiment għal taħlitiet ta’ sustanzi kimiki matul il-ħajja tagħna, b’mod partikolari matul stadji tal-ħajja vulnerabbli, bħat-tfulija bikrija, it-tqala u x-xjuħija.

L-impatti tat-tibdil fil-klima joħolqu wkoll theddid immedjat għas-saħħa, f’termini ta’ mewġiet ta’ sħana u bidliet fix-xejriet ta’ mard infettiv u allerġeni.

B’mod ġenerali, il-kwalità tal-ilma għall-għawm hija ta’ standard għoli fl-UE kollha, u l-kwalità tal-ilmijiet għall-għawm konsistentement tjiebet matul iż-żmien bħala riżultat tal-investiment fis-sistema tad-drenaġġ, trattament aħjar tal-ilma mormi u t-tnaqqis tat-tniġġis mill-irziezet.

Korp dejjem jikber ta’ evidenza jissuġġerixxi li r-riskji ambjentali ma jiġux distribwiti b’mod ugwali fis-soċjetà , iżda pjuttost jaffettwaw b’mod sproporzjonat il-gruppi tal-popolazzjoni li huma soċjalment żvantaġġati u vulnerabbli. L-istatus soċjoekonomiku ta’ individwu jinfluwenza l-esponiment tagħhom għal fatturi li jikkawżaw stress ambjentali, peress li huwa aktar probabbli li persuni ifqar jgħixu f’ambjenti degradati. Persuni soċjalment żvantaġġati jistgħu jkunu aktar sensittivi għall-impatti ta’ fatturi li jikkawżaw stress ambjentali minħabba kundizzjonijiet ta’ saħħa li diġà jeżistu, status nutrizzjonali fqir u mġiba speċifika, bħalma huma t-tipjip jew in-nuqqas ta’ attività. Jistgħu wkoll jiffaċċjaw restrizzjonijiet kemm fl-adattament għal riskji ambjentali kif ukoll fl-evitar tagħhom.

Politiki

Filwaqt li tiġi rikonoxxuta r-rabta intrinsika bejn l-istat tal-ambjent u l-kwalità tal-ħajja, l-għan prijoritarju 3 tas-Seba’ Programm ta’ Azzjoni Ambjentali (is-7 EAP) għandu l-għan li “jissalvagwardja ċ-ċittadini tal-Unjoni minn pressjonijiet relatati mal-ambjent u r-riskji għas-saħħa u l-benesseri” (UE, 2013). Id-dipendenza qawwija tas-soċjetà umana fuq l-ekosistemi ta’ appoġġ tinsab fil-qalba tal-viżjoni tas-7 EAP li “fl-2050 ngħixu tajjeb, fil-limiti ekoloġiċi tal-pjaneta”.

Hemm fis-seħħ firxa wiesgħa ta’ politiki fil-livell tal-UE biex jiġu indirizzati l-impatti ambjentali fuq is-saħħa. Xi eżempji mill-oqsma ewlenin tal-politika ambjentali jinkludu:

• Il-Pakkett ta' Politika dwar l-Arja Nadifa;
• L-istrateġija tal-UE dwar l-adattament għat-tibdil fil-klima;
• Id-Direttiva dwar il-Ħsejjes Ambjentali; u
• Ir-Regolament dwar ir-Reġistrazzjoni, il-Valutazzjoni, l-Awtorizzazzjoni u r-Restrizzjoni ta’ Sustanzi Kimiċi (REACH).

Il-Proċess Ewropew tal-Ambjent u s-Saħħa, immexxi mill-WHO Ewropa, għandu l-għan li jlaqqa’ flimkien is-setturi tal-ambjent u tas-saħħa, u jippromwovi soluzzjonijiet konġunti, b’mod partikolari biex jindirizza l-għanijiet u l-miri tas-saħħa relatati mal-ambjent tal-Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli. Fid-Dikjarazzjoni ta’ Ostrava tal-2017, il-ministri u r-rappreżentanti tal-pajjiżi fir-Reġjun Ewropew tad-WHO stabbilixxew approċċ intersettorjali u inklużiv lejn it-titjib tas-saħħa ambjentali.

Attivitajiet tal-EEA dwar l-ambjent u s-saħħa

L-EEA qed taħdem ma’ sħab fuq livell nazzjonali u internazzjonali biex tibni l-bażi tal-għarfien dwar ir-rabtiet bejn l-ambjent, is-saħħa u l-benesseri. Dan jinkludi ħidma biex jiġi esplorat kif l-ambjent jikkontribwixxi għall-benesseri tal-bniedem, kif ukoll xogħol fuq l-esponiment għal fatturi li jikkawżaw stress ambjentali speċifiċi u l-impatti tagħhom fuq is-saħħa, inkluż it-tniġġis tal-arja, l-istorbju, il-kimiki u t-tibdil fil-klima. Fl-aħħar mill-aħħar, riżultati fil-qasam tas-saħħa jirriżultaw mit-taħlita ta’ esponimenti għal fatturi li jikkawżaw stress ambjentali matul iż-żmien, li timplika li l-valutazzjonijiet tas-saħħa ambjentali għandhom jieħdu approċċ integrat.

Barra minn hekk, l-EEA qed tiżviluppa linja ġdida ta’ ħidma biex tesplora kif il-fatturi soċjali u demografiċi jinfluwenzaw ir-relazzjoni bejn l-ambjent u s-saħħa. Dan jinkludi l-valutazzjoni dwar kif l-istatus soċjali u l-età ta’ individwu jistgħu jaffettwaw kemm l-esponiment tagħhom għal fatturi ta’ stress ambjentali kif ukoll l-impatti li jirriżultaw fuq is-saħħa.

Fatturi ta’ stress ambjentali magħrufin sew li jaffettwaw is-saħħa tal-bniedem huma soġġetti għal kontroll regolatorju fl-Ewropa, bi sforzi li għaddejjin biex jitnaqqas l-esponiment. Madankollu, hemm ukoll kwistjonijiet emerġenti li għalihom it-toroq ambjentali u l-effetti fuq is-saħħa li għadhom mhux mifhuma sew. Dawn jinkludu kwistjonijiet bħar-reżistenza għall-antimikrobiċi, jew bidliet fl-esponiment tal-bniedem għal kimiki fi prodotti hekk kif nimxu lejn ekonomija ċirkolari u jiżdied ir-riċiklaġġ. L-EEA tinvolvi ruħha ma’ netwerks internazzjonali ta’ esperti biex tidentifika r-riskji ambjentali emerġenti, inklużi l-Kummissjoni Ewropea, il-WHO u l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel.

F’termini ta’ ħidma tematika, l-EEA tipprovdi firxa ta’ valutazzjonijiet u indikaturi dwar it-tniġġis tal-arja, l-istorbju, il-kimiki u l-adattament għat-tibdil fil-klima.

L-EEA hija sieħba fl-inizjattiva HBM4EU. L-għan ewlieni tal-inizjattiva huwa li tikkoordina u tavvanza l-bijomonitoraġġ uman fl-Ewropa. L-HBM4EU se tipprovdi evidenza aħjar tal-esponiment attwali taċ-ċittadini għas-sustanzi kimiċi u l-effetti possibbli fuq is-saħħa biex jiġi appoġġat it-tfassil tal-politika.

L-EEA tikkontribwixxi wkoll għall-Pjattaforma tal-Informazzjoni għall-Monitoraġġ tas-Sustanzi Kimiċi (IPCHEM) tal-Kummissjoni Ewropea, li tiddokumenta l-okkorrenza ta’ sustanzi kimiċi u taħlitiet kimiċi, b’rabta mal-bnedmin u l-ambjent.