Μετατροπή της αλλαγής σε μετάβαση

Οι κοινωνίες μας αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους που συνδέονται με το περιβάλλον, οι οποίοι περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας και την εξάντληση των φυσικών πόρων. Μπορούμε επίσης να δούμε ότι πολλά από τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι αλληλοσυνδεόμενα και ριζωμένα στα κοινωνικά και οικονομικά μας συστήματα. Για παράδειγμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν επηρεάζει μόνο την υγεία του ανθρώπου·είναι επίσης ένας παράγοντας που επηρεάζει την κλιματική αλλαγή και την αντοχή των οικοσυστημάτων. Για να αντιμετωπιστεί, πρέπει να εξετάσουμε τα διατροφικά, μεταφορικά και ενεργειακά συστήματά μας, καθώς και την παγκόσμια διάσταση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Είναι σαφές ότι αυτές οι συστημικές προκλήσεις απαιτούν ολοκληρωμένες απαντήσεις και μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις. Είναι ήδη σε εξέλιξη ορισμένα συστήματα για να κατευθυνθεί η μετάβαση της Ευρώπης προς μια κοινωνία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Στην πρότασή της για το 7^ο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Δράσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε το μακροπρόθεσμο όραμά της για το 2050 που επικεντρώνεται σε μια κοινωνία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Άλλες πρωτοβουλίες, όπως η Ευρώπη 2020 και η δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια, θέτουν μια σειρά από στόχους έως το 2020, οι οποίοι περιλαμβάνουν τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μια ώθηση στην ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ευθυγράμμιση του έργου μας

Εμείς, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, υποστηρίζουμε πλήρως τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΕΕ και έχουμε δεσμευθεί στο επόμενο πολυετές πρόγραμμά μας (2014-2018) να παράσχουμε κάθε δυνατή υποστήριξη για την επίτευξη τους.

Χάρη στο δίκτυο περιβαλλοντικής παρατήρησής μας, είμαστε σε μοναδική θέση για να αναλύουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών των κοινωνικών και οικονομικών μεταβάσεων. Η εργασία μας βασίζεται στη συγκέντρωση και την αξιολόγηση των δεδομένων που υποβάλλονται από τις χώρες μέλη και τα δίκτυά μας. Εξετάζουμε επίσης τις ευρύτερες συστημικές προκλήσεις, καθώς και τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες τάσεις.

Καθ’ όλη τη νέα προγραμματική περίοδο, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε αυτές τις βασικές δραστηριότητες που στοχεύουν στην παροχή γνώσης υψηλής ποιότητας στους ενδιαφερομένους μας. Θα αναπτύξουμε επίσης περαιτέρω την ικανότητά μας να εντοπίζουμε τα ζητήματα που προκύπτουν και να τα συνδέουμε με τις τρέχουσες πορείες πολιτικής.

Προφανώς, αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την ενίσχυση της συνεργασίας, του διαλόγου και της ικανότητάς μας να συνδημιουργούμε γνώση με τις χώρες μέλη, τους ενδιαφερομένους και τους θεσμικούς εταίρους μας στην παροχή δεδομένων.

Κοινοποιώντας αυτή τη γνώση στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής και τους βασικούς ενδιαφερομένους, ελπίζουμε να βοηθήσουμε να δοθεί μια κατεύθυνση στις εν εξελίξει αλλαγές και να τις μετατρέψουμε σε μια μετάβαση προς μια κοινωνία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, με αποτελεσματικότητα των πόρων και ανθεκτική.

Μελλοντικές προκλήσεις

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μία από τις μελλοντικές προκλήσεις θα είναι να κάνουμε τις πολιτικές μας όλο και πιο αποτελεσματικές και να βελτιώσουμε την εφαρμογή τους. Μια άλλη πρόκληση θα είναι να αποφύγουμε τον εγκλωβισμό μας σε μη βιώσιμα συστήματα μεταφορών, ενέργειας, στέγασης και διατροφής μακροπρόθεσμα. Η αξιολόγηση των δυνητικών επιπτώσεων των διαφορετικών διαδρομών μετάβασης θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναπροσαρμόσουμε την πορεία μας καθ’ οδόν, αν χρειαστεί. Μια στερεή βάση γνώσεων είναι απαραίτητη και για τις δύο αυτές προκλήσεις.

Το ίδιο ισχύει επίσης σε θεσμικό επίπεδο. Με βάση δύο δεκαετίες εμπειρίας, θα πρέπει να συνεχίσουμε να δημιουργούμε και, όταν χρειάζεται, να προσαρμόζουμε τις εσωτερικές δομές για να ταιριάζουν και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ενδιαφερομένων μας. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε για τη δημιουργία και την κοινοποίηση των περιβαλλοντικών γνώσεων θα πρέπει επίσης να είναι όλο και πιο αξιόπιστα, ευέλικτα και καινοτόμα για να διασφαλίζουμε ότι θα είμαστε πάντα έτοιμοι να προσφέρουμε τις γνώσεις που χρειάζονται, όταν χρειάζονται.

Hans BRUYNINCKX
Εκτελεστικός Διευθυντής

Κύριο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 2013/1 του ενημερωτικού δελτίου του ΕΟΠ, Οκτώβριος 2013