Jakość powietrza w Europie stale się poprawia, ale w wielu obszarach poziom zanieczyszczeń nadal jest zbyt wysoki

Briefing Agencji pt. „Europe’s air quality status 2024: („Stan jakości powietrza w Europie w 2024 r.”) przedstawia dane dotyczące głównych zanieczyszczeń powietrza w Europie w 2022 i 2023 r. oraz porównuje te wyniki z unijnymi normami jakości powietrza i poziomami bezpiecznymi dla zdrowia określonymi w wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Dane za 2022 r. są ostateczne i zatwierdzone przez kraje sprawozdające, natomiast analiza za 2023 r. opiera się na danych wstępnych.

Jak wynika z analizy EEA, jakość powietrza w Europie poprawia się, ale nadal nie spełnia unijnych norm. W 2022 r. jedynie 2% europejskich stacji monitoringu zarejestrowało stężenie pyłu drobnego przekraczające roczną dopuszczalną wartość dla UE. Niemniej jednak prawie wszyscy Europejczycy (96%) mieszkający w miastach są narażeni na stężenie drobnego pyłu zawieszonego (PM_2.5), którego poziomy zalecane przez WHO są przekroczone. 

Drobny pył zawieszony to zanieczyszczenie powietrza wywierające najbardziej niekorzystny wpływ na zdrowie w całej Europie. Pył ten pochodzi głównie z paliw stałych stosowanych do ogrzewania domów, działalności przemysłowej i transportu drogowego.

Briefing EEA wskazuje również na znaczne różnice między poszczególnymi krajami i regionami. Wyższe poziomy zanieczyszczenia odnotowuje się w Europie Środkowej i Wschodniej. W 2022 r. jedynie na Islandii stężenie drobnego pyłu zawieszonego było poniżej poziomu zalecanego przez WHO. Stężenia przekraczające dopuszczalną wartość unijną odnotowano w trzech państwach członkowskich UE – w Chorwacji, we Włoszech i w Polsce.

Cel na 2030 r., wyznaczony w planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, polega na zmniejszeniu liczby przedwczesnych zgonów spowodowanych drobnym pyłem zawieszonym o co najmniej 55% w porównaniu z poziomami z 2005 r., a cel długoterminowy to wyeliminowanie do 2050 r. czynników powodujących poważne skutki zdrowotne. Na początku tego roku instytucje Unii Europejskiej osiągnęły porozumienie w sprawie wniosku dotyczącego aktualizacji dyrektyw w sprawie jakości powietrza, których celem jest dostosowanie unijnych norm jakości powietrza do poziomów zawartych w wytycznych WHO oraz pomoc w realizacji celów planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.

Briefing EEA jest pierwszą analizą w pakiecie programowym opracowywanym przez EEA pt. „Air quality in Europe 2024” („Jakość powietrza w Europie w 2024 r.”). Jeszcze w tym roku EEA opublikuje briefingi na temat emisji zanieczyszczeń powietrza oraz ich wpływu na ekosystemy i zdrowie ludzkie. Będą one zawierać szacunkowe dane dotyczące zgonów i złego stanu zdrowia, które mogły być skutkiem złej jakości powietrza.