Merkt u het schadelijke lawaai in uw omgeving op?

Er zijn weinig dingen zo vervelend als lawaai. Vliegtuigen, claxons en vuilniswagens kunnen het stressniveau verhogen. Vooral ‘s nachts willen de meeste mensen het stil hebben en goed slapen.

Maar met name als je in de stad woont, kan blootstelling aan lawaai deel uitmaken van je dagelijks leven. Veel inwoners van Europa moeten leven met constant omgevingslawaai dat nadelige gevolgen heeft voor hun gezondheid.

De gevolgen van omgevingslawaai voor de gezondheid

Geluidshinder door wegverkeer is met name een groot probleem in Europa. Het heeft gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van een op de vijf mensen in Europa. Langdurig verkeerslawaai is meer dan alleen maar hinderlijk. Het kan onder meer ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid, zoals ischemische hartziekte, obesitas en diabetes.

Hoewel op Europees niveau inspanningen zijn geleverd om geluidshinder aan te pakken – onder meer door het monitoren van geluidsniveaus – is in het algemeen maar langzaam vooruitgang geboekt.

Volgens de meest recente monitoringevaluatie van het EEA van de doelstelling Vervuiling naar Nul zorgt langdurige blootstelling aan verkeerslawaai voor veel hinder voor ten minste 18 miljoen mensen en voor ernstige verstoring van de nachtrust voor 5 miljoen mensen in de EU. Daarnaast veroorzaakt langdurige blootstelling aan lawaai naar schatting 41 000 nieuwe gevallen van hartaandoeningen en 11 000 voortijdige sterfgevallen per jaar in Europa.

Waarschijnlijk zijn deze aantallen echter een onderschatting. In de door de EU-lidstaten verstrekte informatie wordt niet met alle stedelijke gebieden, wegen, spoorwegen en luchthavens, noch met alle bronnen van geluidshinder rekening gehouden.

Dus hoe doen we het volume omlaag?

De EU treft meer maatregelen om lawaai aan te pakken. Een van de hoofddoelen van het actieplan Vervuiling naar Nul van de Europese Commissie is het aantal mensen dat chronisch overlast ondervindt van verkeerslawaai met 30 % te verminderen tegen 2030 (ten opzichte van 2017).

Hiertoe zou het aantal mensen in de EU die veel hinder ondervinden met 5,3 miljoen moeten afnemen. Maar dat zal waarschijnlijk lastig worden, aangezien het totale aantal mensen dat wordt blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus de afgelopen tien jaar stabiel bleef. In het onlangs gepubliceerde uitvoeringsverslag van de richtlijn omgevingslawaai staat ook dat meer actie op lokaal, nationaal en EU-niveau nodig is om de ambitie van nulvervuiling op het gebied van lawaai te verwezenlijken.

Tegelijkertijd hebben lokale en nationale overheden al veel gedaan om lawaai terug te dringen en te beheersen. Enkele voorbeelden zijn het vervangen van oudere bestrating door gladder, geluidsarmer asfalt, het verlagen van snelheidslimieten, de herinrichting van wegen en het uitrusten van bestaande treinen met stille remmen.

Om de doelstelling van nulvervuiling te halen, is het belangrijk om lawaai bij de bron aan te pakken. Dit omvat het verminderen van lawaai van voertuigen en banden, of het slijpen van treinrails; of het verbeteren van procedures voor het landen en opstijgen van vliegtuigen.

Geen enkele afzonderlijke maatregel zal genoeg zijn: er is ook behoefte aan betere stads- en verkeersplanning en beduidend minder wegverkeer in steden. Bewustmaking en mensen aanmoedigen om stillere vervoersmethoden te gebruiken, zoals fietsen en lopen, kan ook helpen.

Veel steden en regio’s hebben ook zogenaamde stiltegebieden ingevoerd. De meeste daarvan zijn parken en andere groene ruimtes, waar mensen het stadslawaai kunnen ontvluchten. Volgens het EEA-verslag over geluidshinder van 2020 moet meer worden gedaan om stiltegebieden buiten de stad aan te leggen en te beschermen en om de toegang van mensen tot stille plekkenin de stad te verbeteren.

Figuur 1. Een selectie van maatregelen om verkeerslawaai te verminderen

Bron: Gebaseerd op figuur 1 in EEA-briefing “Outlook to 2030 – Can the number of people affected by transport noise be reduced by 30%?”

In een notendop: geluidshinder

• Geluidshinder in ons milieu is een groeiend probleem. Vervoermiddelen zoals auto’s, vliegtuigen en treinen zijn de grootste boosdoeners.
• In totaal wordt ongeveer 20 % van de Europese bevolking blootgesteld aan langdurig lawaai dat schadelijk is voor hun gezondheid.
• Het actieplan Vervuiling naar Nul bevat een ambitieuze doelstelling om geluidshinder aan te pakken; het is echter onwaarschijnlijk dat het desbetreffende streefcijfer op tijd zal worden gehaald. Er zijn meer inspanningen nodig.

Wat kan ik doen?

• Stap over van autogebruik naar actieve vormen van vervoer, zoals lopen of fietsen. Let bij het rijden op uw rijgedrag en overweeg over te stappen op een elektrisch voertuig.
• Zoek groene en blauwe gebieden op of ga naar het platteland om even te ontsnappen aan het lawaai.
• Zoek de geluidsniveaus in uw woonplaats op via de Noise Observation and Information Service for Europe (NOISE) van het EEA.