Editorjal — L-Ewropa tipprepara għal klima li qed tinbidel

Dan is-sajf kien is-sajf l-aktar sħun irreġistrat globalment u l-ħames l-aktar sħun għall-Ewropa. Nirien fis-selvaġġ fl-UE qerdu aktar minn 468 000 ettaru sa issa, li ħafna minnhom jolqtu b’mod negattiv id-destinazzjonijiet turistiċi fin-Nofsinhar u l-ekonomija lokali. Wara perjodi twal ta’ sħana u nixfa intensa, komunitajiet sħaħ u l-għajxien tagħhom intlaqtu ħażin f’temp ta’ ftit sigħat f’Rodi u f’Korfu.

Kien hemm impatt anki fuq in-natura. Aktar minn 40% taż-żona li nħarqet din is-sena kienet tikkonsisti f’żoni ta’ Natura 2000, b’impatt fuq il-ħabitats u l-ispeċijiet dipendenti fuq dawn l-ekosistemi. Il-mewġiet ta’ sħana ħabtu fl-istess żmien ma’ xita torrenzjali u għargħar għal għarrieda fil-Bulgarija, fil-Greċja, fis-Slovenja u fit-Turkija, li rriżultaw f’telf ta’ ħajjiet u telf ekonomiku sostanzjali. Matul l-aħħar 42 sena, it-telf u d-danni ekonomiċi kkawżati minn kundizzjonijiet estremi tat-temp u tal-klima ammontaw għal total ta’ mill-inqas EUR 560 biljun, b’telf annwali ta’ aktar minn EUR 50 biljun fl-2021 u fl-2022. Nistgħu nistennew stimi ta’ telf simili fl-2023 ukoll.

Sena wara oħra, aħna nkunu sorpriżi bis-severità dejjem akbar ta’ dawn l-avvenimenti u nkunu ddispjaċuti rigward l-iskala tat-telf li jikkawżaw. Iżda dawn l-avvenimenti ta’ temp estrem ma għandhomx jibqgħu jissorprenduna. Sfortunatament, qed ngħixu f’xenarju klimatiku li x-xjentisti ilhom iwissu dwaru għal għexieren ta’ snin.

Realtà ġdida: aktar sħuna, aktar xotta, b’aktar xita...

Fil-bidu tas-sajf, ippubblikajna id-dokument web ‘Extreme summer weather in a changing climate: is Europe prepared?’ (Temp estrem tas-sajf fi klima li qed tinbidel: l-Ewropa hija ppreparata?), li jeżamina b’mod approfondit l-estremitajiet tat-temp ewlenin tas-sajf li affettwaw dejjem aktar il-popolazzjoni, l-ekonomija u n-natura fl-Ewropa. L-utenti jistgħu jesploraw mapep u ċarts interattivi għal informazzjoni dwar mewġiet ta’ sħana, għargħar, nixfiet u nirien fis-selvaġġ, u mard sensittiv għall-klima bħad-deni dengue. Minbarra li jqis l-impatti tal-avvenimenti tal-passat, id-dokument jipprovdi perspettiva futura bbażata fuq l-aħħar għarfien xjentifiku.

Il-messaġġ huwa ċar: huwa mistenni li s-sjuf iġibu aktar mewġiet ta’ sħana li jkunu aktar b’saħħithom u itwal, għargħar aktar frekwenti u estrem, kif ukoll nixfiet u nirien fis-selvaġġ aktar severi, u żieda fil-mard sensittiv għall-klima. Kif saħqet il-President tal-Kummissjoni Ewropea Ursula von der Leyen fid-diskors tagħha dwar l-Istat tal-UE ta’ din il-ġimgħa rigward il-Patt Ekoloġiku Ewropew, “Din hija r-realtà ta’ pjaneta li qed tagħli”.

L-Ewropa diġà qed tieħu miżuri biex tadatta għat-tibdil fil-klima, iżda l-analiżi tagħna tenfasizza oqsma għal azzjoni urġenti u addizzjonali. Jeħtieġ li nimminimizzaw l-impatti tat-tibdil fil-klima fuq is-soċjetà u l-ekonomija tagħna u hemm ħafna sfidi li jeħtieġ li nindirizzaw. Kif nistgħu nipproteġu aħjar lil dawk l-aktar vulnerabbli, bħall-anzjani, minn mewġiet ta’ sħana severa? Kif nistgħu nippreparaw il-bliet tagħna – għall-għargħar, għall-mewġiet ta’ sħana jew għan-nixfa?

Nafu li l-agrikoltura se jkollha bżonn tadatta wkoll. Kif nistgħu niżguraw li l-biedja tkompli tipprovdi ikel u introjtu stabbli lill-bdiewa, filwaqt li tikkontribwixxi għall-għanijiet ta’ sostenibbiltà tal-Ewropa? Kif tista’ s-soċjetà tipprepara lilha nfisha għal din ir-realtà ġdida?

Preparazzjoni tas-soċjetà

L-impatti tat-tibdil fil-klima u l-livelli ta’ preparazzjoni tas-soċjetà jvarjaw b’mod sinifikanti fl-Ewropa. Il-miżuri li l-komunitajiet jeħtieġ li jieħdu jridu jqisu l-isfidi lokali li jiffaċċjaw u r-riżorsi disponibbli għalihom. L-għarfien se jkollu rwol kruċjali biex jgħin lill-Ewropa tipprepara għal dan. Il-pjattaforma Ewropea għall-adattament għat-tibdil fil-klima Climate-ADAPT toffri aktar minn 100 studju ta’ każijiet u eżempji ta’ għażliet potenzjali għall-adattament kif ukoll għodod li jappoġġaw l-ippjanar tal-adattament.

L-EEA tappoġġa l-politiki ta’ adattament u l-implimentazzjoni tagħhom fl-Ewropa permezz ta’ sensiela ta’ indikaturi u valutazzjonijiet, inkluża l-Valutazzjoni Ewropea tar-Riskju Klimatiku, li se nippubblikaw fil-bidu tas-sena d-dieħla. Se tivvaluta l-impatti attwali u futuri tat-tibdil fil-klima u r-riskji relatati mal-ambjent, l-ekonomija u s-soċjetà usa’ fl-Ewropa.

Il-miżuri ta’ adattament jeħtieġ li jimxu id f’id mal-ħtieġa li jitnaqqsu l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra b’mod drastiku u malajr. Dawn l-isforzi jeħtieġ li jiġu kkomplimentati minn miżuri ugwalment ambizzjużi biex jindirizzaw it-tniġġis, it-telf tal-bijodiversità u l-użu tar-riżorsi mhux sostenibbli. U dawn il-miżuri jeħtieġ li jiġu stabbiliti b’mod ġust u ekwu, filwaqt li jiġi żgurat li dawk l-aktar żvantaġġati fis-soċjetà tagħna ma jitħallewx barra.

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew joffri qafas ta’ politika komprensiv u koerenti għal azzjoni f’dawn il-fronti kollha. L-implimentazzjoni tal-Patt Ekoloġiku hija kruċjali biex tissaħħaħ ir-reżiljenza kumplessiva tas-soċjetà tal-Ewropa. U fiż-ŻEE, flimkien man-network tagħna Eionet, aħna impenjati bis-sħiħ li nipprovdu d-data u l-għarfien meħtieġa biex nappoġġaw l-implimentazzjoni tal-Patt Ekoloġiku Ewropew.