Zanieczyszczenie powietrza w Europie jest wciąż zbyt wysokie

Transport drogowy jest jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza w Europie, zwłaszcza szkodliwych zanieczyszczeń, takich jak dwutlenek azotu i pył zawieszony, zgodnie z raportem EEA „Jakość powietrza w Europie - raport 2018”.  Emisje z rolnictwa, produkcji energii, przemysłu i gospodarstw domowych również przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza. W sprawozdaniu przedstawiono najnowsze oficjalne dane dotyczące jakości powietrza zgłoszone przez ponad 2 500 stacji monitorowania w całej Europie w 2016 r.

Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie jest znaczny

Pył zawieszony (PM), dwutlenek azotu (NO₂) i ozon przypowierzchniowy (O₃) powodują największe szkody dla zdrowia ludzkiego. Wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza nadal mają negatywny wpływ na Europejczyków, zwłaszcza tych mieszkających na obszarach miejskich. Zanieczyszczenie powietrza ma również znaczący wpływ na gospodarkę, skracając życie, zwiększając koszty leczenia i zmniejszając wydajność w całej gospodarce poprzez liczbę dni roboczych utraconych z powodu złego stanu zdrowia. Zanieczyszczenie powietrza ma również negatywny wpływ na ekosystemy, niszcząc gleby, lasy, jeziora i rzeki oraz zmniejszając plony rolne.

Dotychczasowa i obecna polityka i postęp technologiczny doprowadziły do powolnego, ale stałego postępu w ograniczaniu tych negatywnych skutków. Zaktualizowane szacunki zawarte w raporcie wskazują, że w 2015 r. stężenia PM_2.5 były przyczyną około 422 000 przedwczesnych zgonów w 41 krajach europejskich, z czego około 391 000 w 28 państwach członkowskich UE. Szersza ocena zawarta w tegorocznym raporcie, sięgająca 1990 r., pokazuje, że przedwczesne zgony z powodu PM_2.5 zostały zredukowane o około pół miliona przedwczesnych zgonów rocznie. Wynika to z wdrożenia europejskiej polityki w zakresie jakości powietrza oraz wprowadzenia środków na szczeblu krajowym i lokalnym, które doprowadziły, na przykład, do mniej zanieczyszczających samochodów, przemysłu i produkcji energii.

Inne najważniejsze ustalenia

Pył zawieszony: W przypadku PM_2.5 (cząstek o średnicy 2,5 mikrometra lub mniejszej) odsetek ludności miejskiej UE-28 narażonej na działanie PM_2.5 wyniósł 6% w 2016 r., w porównaniu z 7% w roku poprzednim. Jednak około 74% ludności miejskiej w UE było narażone na stężenia przekraczające bardziej rygorystyczne wytyczne WHO. Szacuje się, że w 2015 r. narażenie na wysokie stężenia PM_2,5 spowodowało przedwczesną śmierć około 422 000 osób w 41 krajach europejskich.

Dwutlenek azotu: Roczna dopuszczalna wartość dla NO₂ jest nadal znacznie przekraczana w całej Europie. W 2016 r. 7% ludności miejskiej UE-28 mieszkało na obszarach o stężeniach przekraczających roczną dopuszczalną wartość unijną i wytyczne WHO. Jest to spadek z 9% w 2015 r. Szacuje się, że w 2015 r. narażenie na wysokie stężenia NO₂ spowodowało przedwczesną śmierć około 79 000 osób w 41 krajach europejskich.

Ozon przypowierzchniowy: W 2016 r. około 12% ludności miejskiej 28 państw członkowskich było narażone na działanie O₃ na poziomach przekraczających wartość docelową UE, co stanowi znaczny spadek od 2015 r. (30%). Odsetek ten jest jednak nadal wyższy niż 7% odnotowane w 2014 r. Około 98% było narażone na stężenia wykraczające poza bardziej wymagające normy WHO. Szacuje się, że w 2015 r. narażenie na wysokie stężenia ozonu spowodowało przedwczesną śmierć około 17 700 osób w 41 krajach europejskich.

Nowe informacje EEA wyjaśniające oceny ryzyka dla zdrowia

Opublikowany również dzisiaj briefing, „Oceny ryzyka dla zdrowia EEA w związku z zanieczyszczeniem powietrza”, zawiera szczegółowy przegląd sposobu, w jaki EEA oblicza swoje roczne szacunki dotyczące jakości powietrza, które określają ilościowo wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ludności.

Skutki zdrowotne narażenia na zanieczyszczenie powietrza są zróżnicowane, od stanów zapalnych płuc do przedwczesnych zgonów. W przypadku oceny ryzyka dla zdrowia przeprowadzanej przez EEA śmiertelność została wybrana jako wynik zdrowotny określony ilościowo, ponieważ jest to wynik, dla którego dowody są najbardziej wiarygodne. Śmiertelność spowodowaną narażeniem na zanieczyszczenie powietrza szacuje się w kategoriach „przedwczesnych zgonów” oraz „lat straconego życia”. W raporcie EEA na temat jakości powietrza przeanalizowano szacunkowy wpływ na zdrowie narażenia na PM_2,5, NO₂ i O₃ w Europie w 2015 r. Szacunki te oparte są na informacjach dotyczących zanieczyszczenia powietrza, danych demograficznych oraz związków pomiędzy stężeniem zanieczyszczeń oraz konkretnymi skutkami dla zdrowia. Szacunki stanowią miarę ogólnego wpływu zanieczyszczenia powietrza na daną populację i na przykład nie mogą być przypisane do konkretnych osób żyjących w określonym położeniu geograficznym.

Uwaga na temat szacunków dotyczących przedwczesnej śmierci

Oddziaływań oszacowanych dla różnych zanieczyszczeń nie można po prostu zsumować w celu określenia całkowitego szacunkowego wpływu na zdrowie, który można przypisać narażeniu. Przykładowo, ponieważ stężenia PM_2.5 i NO₂ są (czasami silnie) skorelowane, nie można sumować oszacowanych dla nich skutków. Mogłoby to prowadzić do podwójnego naliczania.