Gleba

Pomimo tego, gleba jest przedmiotem ciągłych, często sprzecznych ze sobą roszczeń i presji ze strony społeczeństwa. Zagraża to jej zdolności świadczenia usług ekosystemowych w zakresie produkcji żywności, zapewniania zasobów różnorodności biologicznej oraz regulacji przepływu gazów, wody i składników odżywczych. Obserwowane zjawiska uszczelniania gleby, erozji, spadku zawartości materii organicznej i zanieczyszczenia sprawiają, że gleba staje się mniej odporna na zmiany, na które jest nieustannie narażona.

Jeżeli wziąć za punkt odniesienia długość życia człowieka, glebę można uznać za zasób nieodnawialny. Aby móc z niej korzystać, musimy, jako społeczeństwo, zarządzać nią w sposób zrównoważony. Choć tak wiele obszarów działalności człowieka jest uzależnione od gleby, nie dotyczą jej bezpośrednio żadne przepisy prawa unijnego. Do tej pory, w odróżnieniu od wody i powietrza, ochrona gleby była kwestią podejmowaną pośrednio lub w ramach polityk sektorowych w obszarach rolnictwa i leśnictwa, energii, wody, zmiany klimatu, ochrony przyrody, odpadów i chemikaliów. Brak spójnej polityki dotyczącej gleby na szczeblu UE znajduje również odzwierciedlenie w niedoborach zharmonizowanych danych na jej temat.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat obserwujemy jednak pewne postępy w zakresie polityki i skoordynowanych działań służących gromadzeniu danych. W Strategii tematycznej Komisji Europejskiej dotyczącej gleby  z 2006 r. podkreślono potrzebę ochrony gleby jako istotnego elementu zrównoważonego rozwoju. Na poziomie globalnym, kwestie gleby są podejmowane w ramach szerszego zagadnienia degradacji gruntów (do tej pory ograniczonego do obszarów suchych), będącego przedmiotem Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia . W ostatnim czasie kwestia ochrony funkcji gleby została osadzona w koncepcji neutralności degradacji gruntów  w ramach celów zrównoważonego rozwoju ( przyjętych przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2015 r. Uwzględniono tam również cele związane z jakością gleby, jej zanieczyszczeniem, zarządzaniem chemikaliami i odpadami. Wdrożenie celów  zrównoważonego rozwoju może w istotny sposób przyczynić się do realizacji działań na rzecz ochrony gleby w Europie. Na szczeblu międzynarodowym i europejskim podejmuje się wysiłki służące harmonizacji i standaryzacji udostępnianych publicznie informacji na temat gleby.

EEA dokonuje ocen w zakresie użytkowania gruntów i gleby w ramach tematycznego zestawu wskaźników dotyczących gruntów i gleby (zestaw LSI). Zestaw LSI obejmuje wskaźniki odzwierciedlające zajęcia terenu, nieprzepuszczalności, zarządzania obszarami skażonymi, wilgotności gleby, erozji oraz węgla organicznego e glebie. Planuje się opracowanie wskaźników odnoszących się do fragmentacji i recyklingu gruntów. Dane dotyczące monitorowania gruntów pochodzące z programu Copernicus ułatwiają regularne aktualizacje części tych wskaźników. EEA publikuje także oceny ad hoc w odniesieniu do konkretnych zagadnień związanych z glebą, takich jak efektywność gospodarowania zasobami gleby na terenach zurbanizowanych lub zawartość składników odżywczych i metali w glebie.

EEA współpracuje z Komisją Europejską (w szczególności ze Wspólnym Centrum Badawczym (WCB) i DG ds. Środowiska), przedstawicielami Eionet z krajowych ośrodków danych na temat gleby, wykorzystania gruntów i zagospodarowania przestrzennego (National Reference Centres for Soil and National Reference Centres  for Land Use and Spatial Planning) oraz z wieloma innymi europejskimi sieciami i ekspertami. Globalnymi partnerami EEA są: Sekretariat UNCCD, Global Soil Partnership, Global Land Indicator Initiative (we współpracy z UN-Habitat) oraz Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych.

Pracę EEA w tym obszarze tematycznym wspierają od 1996 r. europejskie centra tematyczne (European Topic Centres - ETC ); obecnie EEA współpracuje z utworzonym w 2014 r. ECT ds. systemów miejskich, gruntów i gleby (ETC/ULS). W 2007 r. dane dotyczące gleby przekazano Europejskiemu Ośrodkowi Danych na temat Gleby we Wspólnym Centrum Badawczym.