Poziom zanieczyszczeń powietrza w całej Europie wciąż za wysoki i stanowi główny czynnik środowiskowy zagrażający zdrowiu

Zastosowanie dalszych środków obnizajacych zanieczyszczenie powietrza do poziomów zgodnych z wytycznymi WHO mogloby zapobiec 253,000 zgonów z powodu złej jakości powietrza, a także mogloby ograniczyc odsetek osób zmagających się z wyniszczającymi skutkami zdrowotnymi chorób takich jak cukrzyca i astma.

Briefing Agencji „Harm to human health from air pollution in Europe: burden of disease 2023” (Szkodliwy wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ludzi w Europie: obciążenia zdrowotne w 2023 r.) analizuje i ocenia najnowsze dane — zgodnie z oszacowaniami za rok 2021 — dotyczące szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi trzech głównych substancji zanieczyszczających powietrze, tj. pyłu drobnego, dwutlenku azotu i ozonu.

Liczba zgonów zwiazanychze zła jakościa powietrza nadal zbyt wysoka

W latach 2005–2021 liczba zgonów w UE związanych z narażeniem ludzi na pył drobny (PM_2,5), ktory jest jedym z najbardziej szkodliwych czynników zanieczyszczenia powietrza  spadła o 41%. Niemniej jednak zanieczyszczone powietrze wciąż stanowi największe zagrożenie środowiskowe dla zdrowia Europejczyków (wyprzedzając takie czynniki, jak narażenie na hałas, chemikalia i fal upałów (wynikających ze zmian klimatu)na zdrowie), przyczyniajac sie do  zapadania na choroby przewlekłe i przedwczesne zgony związane ze złą jakością powietrza — zwłaszcza w miastach i obszarach zurbanizowanych.

Zgodnie z najnowszymi szacunkami EEA co najmniej 253,000 przedwczesnych zgonów w Europie w 2021 r. było związane z narażeniem ludzi na oddychanie  powietrzem zanieczyszczonym pyłem drobnym (PM_2,5) o stężeniu przekraczającym zalecaną przez WHO wartości 5 µg/m³. Zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem azotu bylo zwiazane z 52,000 przedwczesnych zgonów, a narażenie ludzi na  oddychanie powietrzem z podwyzszonym krótkoterminowym stezeniem  ozonu zwiazane jest z 22,000 przedwczesnych zgonów. Zanieczyszczenie powietrza wplywa negatywnie na stan zdrowia, co z kolei generuje wysokie koszty dla systemów opieki zdrowotnej. Zalecane przez WHO wartości określono na podstawie stężeń substancji zanieczyszczających, powyżej których istnieją wyraźne dowody na ich negatywne skutki zdrowotne.

Dane opublikowane dziś przez Europejską Agencję Środowiska przypominają nam, że zanieczyszczenie powietrza to wciąż główny środowiskowy problem zdrowotny w Unii Europejskiej. Dobrą wiadomością jest to, że polityka czystego powietrza działa — jego jakość się poprawia, ale i dla nas nadal jest pole do poprawy, aby jeszcze bardziej ograniczyć poziom zanieczyszczeń. Dlatego też Unia musi jak najszybciej przyjąć i wdrożyć wniosek dotyczący uaktualnionej dyrektywy w sprawie jakości powietrza, której celem jest jeszcze zbliżenie europejskich norm jakości powietrza do stezen zalecanych przez WHO.

Virginijus Sinkevičius
Komisarz UE ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa

Choć w ostatnich latach dokonaliśmy znacznych postępów w obnizaniu poziomu zanieczyszczenia powietrza, to najnowsze dane i oceny pokazują, że negatywny wpływ zanieczyszczonego powietrza na nasze zdrowie jest wciąż zbyt duży —przyczynia sie do zgonów i zachorowań, które można przypisać właśnie zanieczyszczeniu powietrza. Dobra wiadomość jest taka, że władze na szczeblach europejskich, krajowych i lokalnych podejmują działania na rzecz ograniczenia emisji, wdrażając takie środki, jak promowanie transportu publicznego lub jazdy na rowerze w centrach miast, a także aktualizując przepisy prawa.

Leena Ylä-Mononen
Dyrektorka wykonawcza EEA

Wpływ na zdrowie ludzi głównych czynników zanieczyszczenia powietrza w odniesieniu do chorób

Nowym elementem tegorocznej oceny jest ilościowe oszacowanie obciążenia zdrowotnego konkretnymi chorobami, do których przyczynia się zanieczyszczone powietrze. Ogólne obciążenie zdrowotne związane z każdą z tych chorób zależy nie tylko od codziennego zmagania się ze skutkami tych chorób ale takze, dodatkowo zmagania sie z negatywnymi skutkamizłej jakości powietrza na zdrowie ludzi juz chorych.

W przypadku chorób, takich jak choroba niedokrwienna serca i nowotwory, zgony nastepuja z powodu tych chorob. W kontekście jednak innych schorzeń takich jakcukrzyca czyastma, chory nie tylko zmagania się z wyniszczającymi skutkami zdrowotnymi tych chorób przez wiele lat albo nawet dziesięcioleci ale dodatkowym obciążeniem dla tych chorych ludzi, jest rowniez zanieczyszczenie powietrza. . W związku z tym, rozważając wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie, nie można skupiać się wyłącznie na zgonach związanych z wplywem  jakości powietrza, ale — co istotne — należy także wziąć pod uwagę długoterminowy wpływ chorób na jakość życia codziennego obywateli Unii, którzy zmagają się z długotrwałymi skutkami takich chorób jak astma.

Wśród rozważanych chorób związanych z zanieczyszczonym powietrzem w przypadku narażenia na pył drobny (PM_2,5) największe obciążenie zdrowotne stanowi choroba niedokrwienna serca, a w dalszej kolejności: udar mózgu, cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, rak płuc i astma. W przypadku dwutlenku azotu w odniesieniu do trzech rozważanych chorób największe obciążenie zdrowotne stanowi cukrzyca, a w dalszej kolejności udar mózgu i astma.

Oprócz wspomnianego briefingu Agencja opublikowała też noty faktograficzne dla poszczególnych krajów, w których zamieściła dokładne informacje o obciążeniu chorobami na poziomie danego kraju. Informacje zawarte w briefingu EEA przedstawiono podczas 4. forum na rzecz czystego powietrza 2023 w Rotterdamie.

Aplikacja mobilna do kontroli jakości powietrza: sprawdź parametry powietrza w dowolnym miejscu Unii

Obywatele UE mogą sprawdzać rzeczywiste dane o jakości powietrza na wielu platformach, w tym za pomocą aplikacji mobilnej European Air Quality Index. Najnowsza wersja aplikacji zawiera nowe funkcje, dzięki którym użytkownicy mogą sprawdzić jakość powietrza w dowolnym miejscu w UE. Dane prezentowane w aplikacji są aktualizowane co godzinę na podstawie odczytów z ponad 3,500 stacji monitoringu jakości powietrza w Europie i ogólnoeuropejskiego modelowania jakości powietrza. Aplikacja jest dostępna w 24 językach europejskich i zawiera wiele funkcji pozwalających użytkownikom na ocenę i interpretację informacji o jakości powietrza w ich lokalizacji.

Uwaga dla redaktorów

Briefing Agencji „Harm to human health from air pollution in Europe, burden of disease 2023” (Szkodliwy wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ludzi w Europie: obciążenia zdrowotne w 2023 r.) to część pakietu dotyczącego jakości powietrza w Europie w 2023 r.

EEA szacuje liczby zgonów związanych z narażeniem ludzi na zanieczyszczone powietrze od 2014 r. Agencja wykorzystuje zalecenia odnoszące się do wpływu na zdrowie podane w wytycznych WHO z 2021 r. dotyczących jakości powietrza.

Podobnie jak w poprzednich latach nie należy sumować wpływu zdrowotnego różnych czynników zanieczyszczenia powietrza, by uniknąć podwójnego liczenia z powodu pewnego stopnia nakładania się danych. Dotyczy to zarówno umieralności, jak i zachorowań.