Malta: niedobór wody jest faktem

Obywatele Malty zużywają około 110 litrów wody na osobę dziennie, co jest stosunkowo niewielką ilością w porównaniu do innych krajów UE. Należy jednak wziąć pod uwagę również nowe czynniki obciążające. Na przykład w związku z niedawnym wzrostem gospodarczym na Maltę przybyło do 50 000 pracowników. Sektor turystyczny również stale się rozwija i szacuje się, że wpływ turystów będzie równoważny 40-tysięcznej populacji. Więcej osób na wyspach oznacza większe zapotrzebowanie na wodę. Ponadto ludzie mają różne nawyki związane z użytkowaniem wody. Jeśli jest się przyzwyczajonym do zużywania 250 litrów wody dziennie w kraju bogatym w zasoby wodne, trudno jest ograniczyć zużycie wody do 110 litrów w przeciągu kilku dni. Agencja ds. Energii i Gospodarki Wodnej prowadzi obecnie szeroko zakrojoną kampanię na rzecz ochrony zasobów wodnych, która uwzględnia tego rodzaju tendencje demograficzne i społeczno-gospodarcze, aby kompleksowo zająć się kwestią zarządzania zapotrzebowaniem na wodę.

W tym kontekście istotną rolę może odgrywać ustalanie cen wody. Na Malcie cena dla krajowych użytkowników gospodarstw domowych jest już wysoka: użytkownicy płacą 1,39 euro za metr sześcienny rocznie w przypadku pierwszych 33 metrów sześciennych. Po przekroczeniu tej ilości cena wzrasta do 5,14 euro za metr sześcienny. Zatem już taki mechanizm podnoszenia cen według kategorii taryfowych jest zachętą do ograniczenia zużycia wody.

Podobnie rynek pomaga ludziom w zużywaniu mniejszej ilości wody. Na przykład obecnie bardzo trudno jest kupić nową spłuczkę do toalety o dużej pojemności. Nowy kran prawdopodobnie będzie już wyposażony w napowietrzacz. Pralki i zmywarki coraz lepiej oszczędzają wodę i mają coraz wyższą efektywność energetyczną.

Powtórne wykorzystywanie wody również ma duży potencjał w zakresie oszczędzania wody, który zaczęliśmy bliżej analizować.

W jaki sposób będzie wykorzystywana woda z odzysku?

Koncentrujemy się na dwóch systemach: wykorzystywaniu wody z odzysku w rolnictwie i w gospodarstwach domowych. Planujemy, że system rolniczy, poprzez działalność zakładów doczyszczania, będzie wytwarzać 7 milionów metrów sześciennych wody z odzysku rocznie. Jak wynika z naszych szacunków, odpowiada to jednej trzeciej zużycia wody w rolnictwie.

W domach około 30–45% wody zużywa się do mycia i podobną ilość do spłukiwania. Wykorzystywanie wody z mycia, która jest stosunkowo czysta, do spłukiwania, która to czynność nie wymaga bezpośredniego kontaktu z ludźmi, mogłoby zmniejszyć zużycie dziennie ze 110 do około 70 litrów na osobę. Potencjał oszczędności jest ogromny, ale naszą główną troską jest zawsze zdrowie publiczne. Technologia musi być bezpieczna, ponieważ ostatecznie chodzi o nasze zdrowie i zdrowie naszych rodzin.

Co z wykorzystywaniem wody z odzysku w rolnictwie?

Rolnictwo potrzebuje wody. Wypompowywanie wody bezpośrednio z warstw wodonośnych jest stosunkowo niedrogie i stanowi rozwiązanie lokalne. Problem polega na tym, że warstwy wodonośne na Malcie mają bezpośredni kontakt z wodą morską oraz ograniczone możliwości pobierania wody. Wydobywanie dużych ilości słodkiej wody z warstw wodonośnych spowodowałoby intruzję wody morskiej, obniżenie ogólnej jakości wód podziemnych oraz ich niezdatność do użytku. Oznacza to, że wszyscy tracą w takiej sytuacji.

Aby kontrolować ilość poboru wód podziemnych, prawie wszystkie zarejestrowane prywatne otwory wiertnicze zostały wyposażone w ostatnich latach w liczniki. Dzięki temu mamy obecnie lepszy podgląd sytuacji, jeśli chodzi o zużycie wody w rolnictwie i powiązane potrzeby. Możemy również zaoferować rolnikom alternatywne źródło dostaw: ścieki poddane zaawansowanemu procesowi doczyszczania – objęte programem „Nowa woda„⁸¹ na Malcie.

Jak reagują rolnicy na pomysł stosowania wody z odzysku?

Postrzeganie odgrywa tutaj ważną rolę. Musimy zmienić postrzeganie wody „pochodzącej z recyklingu” jako „ścieków”. Aby zwiększyć akceptację wśród rolników, wyjaśniamy, jaką jakość wody z odzysku można osiągnąć dzięki nowemu procesowi oczyszczania. Pokazujemy również, że wykorzystanie tej wody nie ma żadnego negatywnego wpływu na uprawy.

W tym celu stosowane są również zachęty cenowe. W odniesieniu do „nowej wody” ustanowiony został również system rosnących taryf blokowych. Pierwsza kategoria taryfowa nie ma obecnie zastosowania do sektora rolniczego, aby tym mocniej zachęcać do stosowania wody z odzysku.

Innym ważnym środkiem jest tworzenie w terenie małych zbiorników wody opadowej. Z uwagi na fakt, że Malta przystąpiła do UE, znacznie wzrosła liczba wniosków o utworzenie takich zbiorników przy wsparciu środków pochodzących z unijnego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

W jaki sposób inicjatywy i fundusze UE przyczyniają się do gospodarki wodnej na Malcie?

Sektor wodny jest jednym z kluczowych priorytetów Malty w ramach Funduszu Spójności UE. Obecnie skupiamy się na realizacji szeregu inwestycji pionowych w infrastrukturę, takich jak: poprawa efektywności energetycznej odsalania wody morskiej, program „Nowa woda”, zwiększenie efektywności dystrybucji wody, modernizacja i regulacja sieci kanalizacyjnej, testowanie innowacyjnych technologii, kampanie na rzecz ochrony wód i zarządzanie poborem wód podziemnych.

Działania te są następnie zestawiane w ramach gospodarki wodnej ustanowionych na mocy drugiego maltańskiego planu gospodarowania wodami w dorzeczach za pośrednictwem zintegrowanego projektu. Ten zintegrowany projekt jest również finansowany w ramach unijnego programu LIFE⁸² i obejmuje podnoszenie świadomości, zachęcanie do wprowadzania nowych technologii i praktyk oraz rozwiązywanie kwestii związanych z zarządzaniem. Zastanawiamy się również nad tym, w jaki sposób możemy dzielić się tą wiedzą z innymi wyspami i obszarami przybrzeżnymi w regionie Morza Śródziemnego poprzez inicjatywy europejskie i inne inicjatywy regionalne.

Jaki jest stan wód morskich wokół Malty?

Konkretne czynniki – takie jak duża gęstość zaludnienia na Malcie i nasz prężnie działający sektor turystyczny, wykorzystywanie stref przybrzeżnych i wód morskich w celach komercyjnych i rekreacyjnych – wywierają presję na środowisko morskie. W ostatnich latach odnotowano jednak znaczną poprawę, głównie dzięki unijnym funduszom i przepisom. Ważnym przykładem jest poprawa jakości naszych wód przybrzeżnych – najnowsze wyniki⁸³ pokazują, że wody w naszych kąpieliskach mają „pierwszą klasę czystości”. Do poprawy sytuacji bez wątpienia przyczyniło się wdrożenie dyrektywy UE w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych i budowa trzech nowych zakładów.

Zastanawiamy się również nad tym, w jaki sposób poprawić zarządzanie substancjami odżywczymi w rolnictwie i ograniczyć zanieczyszczenie wód odpływowych. Jakość wód przybrzeżnych ma dla Malty kluczowe znaczenie. Biorąc pod uwagę dużą gęstość zaludnienia na Malcie i fakt, że kąpiele morskie w okresie letnim są również częścią naszego codziennego życia, czyste plaże i wysokiej jakości woda w kąpieliskach mają duże znaczenie nie tylko dla turystów, lecz także dla nas.