Το νέο παρατηρητήριο της ποιότητας του αέρα των ευρωπαϊκών πόλεων σάς προσφέρει τη δυνατότητα να ελέγχετε το επίπεδο της μακροχρόνιας ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην περιοχή σας

Στο νέο παρατηρητήριο του ΕΟΠ για την ποιότητα του αέρα των πόλεων, οι πόλεις κατατάσσονται, από την πιο καθαρή έως την πιο μολυσμένη, με βάση τα μέσα επίπεδα των λεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων, ή των ΑΣ_2,5, όπως καταγράφηκαν τα δύο τελευταία ημερολογιακά έτη. 

Την περίοδο 2019-2020 οι τρεις πιο καθαρές πόλεις της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα του αέρα ήταν οι: Umeå (Σουηδία), Tampere (Φινλανδία) και Funchal (Πορτογαλία). Οι τρεις πιο μολυσμένες πόλεις ήταν οι: Nowy Sacz (Πολωνία), Cremona (Ιταλία) και Slavonski Brod (Κροατία). 

Από τις 323 πόλεις που περιλαμβάνει το παρατηρητήριο, η ποιότητα του αέρα σε 127 πόλεις χαρακτηρίζεται καλή, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι η μακροχρόνια έκθεση σε ΑΣ_2,5 δεν υπερβαίνει την κατευθυντήρια τιμή που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για την υγεία των πολιτών (10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα ή 10 μg/m³). 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως ετήσια οριακή τιμή για τα ΑΣ_2,5 τα 25 μg/m³ στο πλαίσιο των πολιτικών της για τον καθαρό αέρα στην Ευρώπη. Το παρατηρητήριο αξιολογεί τη μακροχρόνια ποιότητα του αέρα ως «πολύ κακή» όταν τα επίπεδα των ΑΣ_2,5 προσεγγίζουν ή υπερβαίνουν αυτήν την ανώτατη τιμή, με πέντε πόλεις στην Πολωνία, την Κροατία και την Ιταλία να εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία. 

Τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια είναι ο ατμοσφαιρικός ρύπος που έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην υγεία, καθώς μπορεί να προκαλέσει πρόωρο θάνατο και ασθένειες. Το παρατηρητήριο περιλαμβάνει πληροφορίες για τη μακροχρόνια ποιότητα του αέρα σε κάθε πόλη. Η μακροχρόνια έκθεση σε ΑΣ_2,5 προκαλεί καρδιοαγγειακές παθήσεις και παθήσεις του αναπνευστικού. 

Μολονότι η ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη παρουσιάζει αισθητή βελτίωση την τελευταία δεκαετία, στην τελευταία ετήσια αξιολόγηση της ποιότητας του αέρα που διενεργήθηκε από τον ΕΟΠ διαπιστώθηκε ότι το 2018 η έκθεση στα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια προκάλεσε περίπου 417.000 πρόωρους θανάτους σε 41 ευρωπαϊκές χώρες. 

Μολονότι η ποιότητα του αέρα εμφανίζει αισθητή βελτίωση τα τελευταία χρόνια, η ατμοσφαιρική ρύπανση κυμαίνεται σταθερά σε υψηλά επίπεδα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Το παρατηρητήριο της ποιότητας του αέρα των πόλεων προσφέρει τη δυνατότητα στους πολίτες να βλέπουν μόνοι τους και εύκολα τις επιδόσεις της πόλης τους και να τις συγκρίνουν με τις επιδόσεις άλλων πόλεων στον τομέα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το παρατηρητήριο περιλαμβάνει συγκεκριμένες και τοπικές πληροφορίες, οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν τον ρόλο των πολιτών έναντι των τοπικών αρχών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η διαδικασία αυτή θα βοηθήσει όλους εμάς να επιτύχουμε τους στόχους της ΕΕ για μηδενική ρύπανση

Hans Bruyninckx, εκτελεστικός διευθυντής του ΕΟΠ

Πώς λειτουργεί το παρατηρητήριο

Το παρατηρητήριο περιλαμβάνει δεδομένα για τα επίπεδα των λεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων σε πάνω από 300 πόλεις των χωρών μελών του ΕΟΧ. Χρησιμοποιεί τα δεδομένα που κοινοποιούνται στον ΕΟΧ από τα κράτη μέλη του βάσει των οδηγιών της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Τα δεδομένα προέρχονται από τις μετρήσεις εδάφους των ΑΣ_2,5 που πραγματοποιούν 400 τουλάχιστον σταθμοί παρακολούθησης στις πόλεις και στα προάστια. Οι σταθμοί αυτοί αποτυπώνουν με ακρίβεια την έκθεση του πληθυσμού στην ατμοσφαιρική ρύπανση. 

Οι αναλύσεις και οι κατατάξεις βασίζονται στην ετήσια μέση συγκέντρωση των ΑΣ_2,5 των δύο τελευταίων ημερολογιακών ετών, καθώς χρησιμοποιούνται επικαιροποιημένα δεδομένα του τελευταίου έτους και επικυρωμένα δεδομένα για την ποιότητα του αέρα του προτελευταίου έτους. Στον πίνακα οι ευρωπαϊκές πόλεις κατατάσσονται με κριτήριο το μέσο επίπεδο των λεπτόκοκκων σωματιδίων, όπως καταγράφηκαν τα δύο τελευταία ημερολογιακά έτη. Στο μέλλον ο ΕΟΠ θα εξετάσει το ενδεχόμενο να ενσωματώσει και άλλους σημαντικούς αέριους ρύπους στο νέο εργαλείο. 

Με γνώμονα την υγεία των πολιτών ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ορίσει ως κατευθυντήρια τιμή για τη μακροχρόνια έκθεση στα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια τα 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (10 μg/m³). Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως ετήσια οριακή τιμή για τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια τα 25 μg/m³ στο πλαίσιο των πολιτικών της για τον καθαρό αέρα στην Ευρώπη. 

Το παρατηρητήριο περιλαμβάνει τις εξής αξιολογήσεις για την ποιότητα του αέρα: 

• καλή, όταν τα επίπεδα των λεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων δεν υπερβαίνουν την ετήσια κατευθυντήρια τιμή του ΠΟΥ (κάτω από 10 μg/m³),
• μέτρια, όταν τα επίπεδα κυμαίνονται από 10 έως κάτω από 15 μg/m³,
• κακή, όταν τα επίπεδα κυμαίνονται από 15 έως κάτω από 25 μg/m³ και
• πολύ κακή, όταν τα επίπεδα προσεγγίζουν και υπερβαίνουν την ανώτατη τιμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (25 μg/m³⁾.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το παρατηρητήριο δεν καλύπτει όλες τις πόλεις. Το σύνολο δεδομένων περιλαμβάνει πόλεις που συμμετέχουν στο σχέδιο Urban Audit της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των οποίων ο πληθυσμός υπερβαίνει τους 50.000 κατοίκους. Στο παρατηρητήριο δεν περιλαμβάνονται πόλεις που δεν έχουν αστικούς ή προαστιακούς σταθμούς παρακολούθησης, ούτε οι πόλεις για τις οποίες τα δεδομένα των εν λόγω σταθμών παρακολούθησης καλύπτουν λιγότερο από το 75 % των ημερών ενός ημερολογιακού έτους.

Άλλα προϊόντα του ΕΟΠ για την ποιότητα του αέρα 

Αν θέλετε να ενημερωθείτε για την ποιότητα του αέρα στην πόλη σας αυτήν ακριβώς τη στιγμή, επισκεφθείτε τον ευρωπαϊκό δείκτη ποιότητας του αέρα. Ο δείκτης παρουσιάζει πληροφορίες για την ποιότητα του αέρα τις τελευταίες δύο ημέρες και 24ωρη πρόβλεψη, σε συνδυασμό με συστάσεις για σύντομη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση με σκοπό την προστασία της υγείας των πολιτών. Επίσης, καλύπτει μεγαλύτερο εύρος αερίων ρύπων, μετρώντας μεταξύ άλλων τα αιωρούμενα σωματίδια, το διοξείδιο του αζώτου, το διοξείδιο του θείου και το όζον. 

Περισσότερες πληροφορίες για τον αντίκτυπο που προκαλεί στην υγεία η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη παρουσιάζονται εδώ. 

Βλ. εδώ την τελευταία ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για την ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη.