Διεθνής συνεργασία

Ο ιδρυτικός κανονισμός του ΕΟΠ και του Eionet προβλέπει την ενεργό διεθνή συνεργασία στους βασικούς τομείς εργασίας του ΕΟΠ. Στα καθήκοντα του ΕΟΠ συγκαταλέγονται η προαγωγή της ενσωμάτωσης των ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών πληροφοριών σε διεθνή προγράμματα για την παρακολούθηση του περιβάλλοντος, η συνεργασία με περιφερειακούς και διεθνείς φορείς και προγράμματα, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον (UNEP), και η συνεργασία με όργανα χωρών εκτός ΕΕ.

Οι διεθνείς δεσμεύσεις του ΕΟΠ διαρθρώνονται γύρω από τέσσερις πυλώνες:

1. Διεθνής συνεργασία και Eionet
2. Περιφερειακές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ
3. Σχέσεις με διεθνείς οργανισμούς, όργανα των Ηνωμένων Εθνών και όργανα διεθνών συμβάσεων
4. Σχέσεις με χώρες και περιφέρειες εκτός Ευρώπης

1. Διεθνής συνεργασία και Eionet

Παρότι το Eionet εστιάζει στις χώρες μέλη του ΕΟΠ, ο κανονισμός του ΕΟΠ με ιδιαίτερη διορατικότητα προέβλεψε τη συνεργασία με "…φορείς χωρών που δεν είναι μέλη της Κοινότητας, οι οποίοι μπορούν να παράσχουν δεδομένα, πληροφορίες και εμπειρογνωμοσύνη…". Η εν λόγω διάταξη έδωσε τη δυνατότητα συμμετοχής στις δραστηριότητες του Eionet σε χώρες εκτός ΕΕ, οι οποίες στη συνέχεια εντάχθηκαν στον ΕΟΠ ως μέλη.

Το Eionet καλύπτει άμεσα μόνον τις χώρες μέλη του ΕΟΠ. Στην πράξη, πάντως, στις δραστηριότητες του Eionet συμμετέχουν μέσω της εδραιωμένης συνεργασίας και οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων (συνεργαζόμενες χώρες του ΕΟΠ).

Ο ΕΟΠ έχει μακρά παράδοση θεματικής και οριζόντιας συνεργασίας και με χώρες πέραν των χωρών του Eionet. Ειδικότερα, συμμετέχει σε ποικίλες διαδικασίες και συνεργάζεται με διάφορους περιφερειακούς φορείς που καλύπτουν γεωγραφικές περιοχές οι οποίες συνδέονται με στενούς ή διασυνοριακούς γεωγραφικούς ή γεωπολιτικούς δεσμούς με την ΕΕ και για τις οποίες έχουν αναπτυχθεί συγκεκριμένες ενωσιακές πολιτικές.

Οι εργασίες του ΕΟΠ που λαμβάνουν βασική χρηματοδότηση σε περιφερειακό επίπεδο στην Ευρώπη αποσκοπούν στο να συμβάλουν στη συλλογή περιβαλλοντικών πληροφοριών και στη διενέργεια περιβαλλοντικών εκτιμήσεων στο πλαίσιο ποικίλων συμβάσεων και άλλων διαδικασιών. Ανάλογα με τις ανάγκες, η συνεισφορά του ΕΟΠ μπορεί να ξεκινά από την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών και να φθάνει έως και τη συμβολή σε θέματα περιβαλλοντικών εκτιμήσεων, ή να συνίσταται στη διευκόλυνση της δικτύωσης και των συμπράξεων περιβαλλοντικής πληροφόρησης.

3. Σχέσεις με διεθνείς οργανισμούς

Ο ΕΟΠ έχει μακρά παράδοση συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς και όργανα των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως με φορείς που ειδικεύονται στο περιβάλλον και σε συναφή ζητήματα, όπως το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο και η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Οι σχέσεις αφορούν τόσο θεματική (π.χ. κλιματική αλλαγή και βιοποικιλότητα) όσο και οριζόντια συνεργασία. Στο πλαίσιο της θεματικής συνεργασίας, ο ΕΟΠ παρέχει δεδομένα και εμπειρογνωμοσύνη προκειμένου να στηρίξει τη συμμετοχή της ΕΕ, των χωρών μελών και των συνεργαζόμενων χωρών του ΕΟΠ σε διεθνείς συμβάσεις και στις πρόσφατα καθιερωθείσες πλατφόρμες παγκόσμιων περιβαλλοντικών εκτιμήσεων των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο της οριζόντιας συνεργασίας, ο ΕΟΠ επικεντρώνεται στην ανταλλαγή γνώσεων και την προώθηση των αρχών του SEIS για να στηρίξει τη στενότερη διασύνδεση γνώσης-πολιτικής.

Τόσο στις θεματικές όσο και στις οριζόντιες δράσεις, ο ΕΟΠ λειτουργεί απευθείας ως εταίρος των διεθνών οργάνων, παρέχοντας εμπειρογνωμοσύνη στις διαρκείς διαδικασίες και, ταυτόχρονα, συνδράμοντας την ΕΕ και τις χώρες μέλη και τις συνεργαζόμενες χώρες του ΕΟΠ στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων, παροχής εκτιμήσεων και (συν)διαμόρφωσης των ενωσιακών θέσεων. Οι εργασίες προς υποστήριξη της ΕΕ και των χωρών μελών και των συνεργαζόμενων χωρών του ΕΟΠ εστιάζονται σε μείζονες πολιτικές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα η σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC), στο πλαίσιο της οποίας ο ΕΟΠ συμμετέχει ενεργά υποστηρίζοντας το σύστημα μέτρησης, υποβολής αναφορών και επαλήθευσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Μετά την έγκριση του Θεματολογίου 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, απαιτείται σαφέστερος καθορισμός του πλαισίου παρακολούθησης και επανεξέτασης του θεματολογίου 2030 σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Σε περιφερειακό επίπεδο, ο ΕΟΠ θα κληθεί να διαδραματίσει έναν ιδιαίτερο ρόλο, συμβάλλοντας στις εργασίες παρακολούθησης και επανεξέτασης. Το έργο του θα υλοποιηθεί σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Ο ΕΟΠ έχει επίσης αναλάβει διαρκή δέσμευση έναντι του Παγκόσμιου Δικτύου Συστημάτων Γεωσκόπησης της Ομάδας Γεωσκόπησης και της πρωτοβουλίας των Ηνωμένων Εθνών για τη Διεθνή Διαχείριση Γεωχωρικών Πληροφοριών.

4. Σχέσεις με χώρες και περιφέρειες εκτός Ευρώπης

Ο ΕΟΠ ανταλλάσσει την εμπειρογνωμοσύνη, τις γνώσεις και τις προσεγγίσεις του με ποικίλλους εθνικούς και περιφερειακούς φορείς εκτός Ευρώπης. Διατηρεί τακτικό διάλογο με την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ επί περίπου μία εικοσαετία, ενώ την τελευταία δεκαπενταετία ανταλλάσσει πληροφορίες με χώρες της κεντρικής Ασίας. Επιπρόσθετα, ο ΕΟΠ διατηρεί επαφές και ανταλλάσσει πληροφορίες με όργανα και φορείς σε Αυστραλία, Καναδά, Κίνα, Ινδία και Νότιο Κορέα, μεταξύ άλλων χωρών, αλλά και με περιφερειακά όργανα σε Αφρική, Ασία και Νότιο Αμερική.