Uluslararası işbirliği

AÇA ve Eionet’i kuran yönetmelik, AÇA’nın çalıştığı temel alanlarda etkin uluslararası işbirliği öngörmektedir. AÇA‘nın görevleri arasında Avrupa’ya dair çevre bilgilerinin uluslararası çevre denetim programlarına dahil edilmesi, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) gibi bölgesel ve uluslararası örgüt ve programlarla işbirliği ve buna ek olarak AB dışı ülkelerde kuruluşlarla birlikte çalışma yer almaktadır.

AÇA’nın uluslararası faaliyetleri dört ayrı kümede yapılandırılabilir:

1. Uluslararası işbirliği ve Eionet
2. AB’ye komşu ülkelerle bölgesel ilişkiler
3. Uluslararası kuruluşlarla, BM örgütleri ve küresel konvansiyonlarla ilişkiler
4. AB dışı ülkeler ve bölgelerle ilişkiler

1.Uluslararası işbirliği ve Eionet

Eionet’in odak noktasında AÇA üye ülkeleri olsa da, AÇA Yönetmeliği’nde , ‘…Topluluk üyesi olmayan ülkelerde veri, bilgi ve uzmanlık sağlayabilecek kuruluşlarla …’ işbirliğine yönelik bir madde düzenlemesine yer verilmiştir. Bu madde AB dışındaki ülkelerin Eionet faaliyetlerine katılabilmelerine ve bunun ardından AÇA’ya üye olmalarına imkan tanımıştır.

Eionet kesin olarak sadece AÇA üye ülkelerini kapsamaktadır. Buna karşın pratikte Eionet faaliyetleri, Batı Balkan ülkeleriyle iyi temellere oturtulmuş bir işbirliğini de kapsamaktadır (AÇA işbirliği ülkeleri).

AÇA, tematik konularda ve enine kesen konularda, Eionet ülkelerinin de ötesinde işbirliği açısından köklü bir geçmişe sahiptir. Özellikle AB ile yakın veya sınırlar arası coğrafi ve jeopolitik bağlarla coğrafi alanları kapsayan ve iyi belirlenmiş AB politikalarının bulunduğu bölgesel süreç ve kuruluşlarla işbirliğine gitmektedir.

Bölgesel Avrupa bağlamında AÇA çekirdek fonlu çalışmanın odak noktasında, çeşitli konvansiyonlar ve diğer süreçler kapsamında çevresel bilgi ve değerlendirme faaliyetlerine katkıda bulunmak yer almaktadır. İhtiyaçlara dayalı olarak AÇA’nın katkıları, veri ve bilgi paylaşımından değerlendirmeyle ilişkili girdilere kadar, ağ kurma ve bilgi ortaklıklarının geliştirilmesine kadar çeşitlilik göstermektedir.

3. Uluslararası örgütlerle ilişkiler

AÇA, özellikle küresel düzeyde BM Çevre ve pan Avrupa düzeyinde Avrupa için BM Ekonomi Komisyonu gibi çevre ve ilgili etkileri belirleyenler olmak üzere  BM kuruluşları ve uluslararası kuruluşlarla çalışma konusunda köklü bir geçmişe sahiptir. Bu ilişkiler hem tematik alanları (örn. iklim değişikliği ve biyo-çeşitlilik) hem de enine kesen alanlarda işbirliğini kapsamaktadır. Tematik bağlamda AÇA, uluslararası konvansiyonlara ve yeni kurulan BM-Küresel değerlendirme platformlarına katılımlarında AB - AÇA üyeleri ve işbirliği halindeki ülkelere destek için veri ve uzmanlık sağlamaktadır. Bu enine kesen çalışmada AÇA, bilgi politikası arayüzünün güçlendirilmesine destek vermek üzere bilgi paylaşımına ve SEIS ilkelerinin tanıtımına odaklanmaktadır.

Hem tematik hem de enine kesişen faaliyetlerde AÇA, bu kuruluşların direkt ortağı olarak faaliyet vermekte, devam eden süreçlere dair uzmanlık sağlamakta, bununla birlikte AB - AÇA üyeleri ve işbirliği halindeki ülkeleri, raporlama yükümlülüklerini yerine getirme, değerlendirme sunma ve AB pozisyonlarını geliştirme/geliştirmeye yardımcı olma konusunda desteklemektedir. AB-AÇA üyeleri ve işbirliği halindeki ülkeleri destekleme konusunda çalışmalar, büyük siyasi süreçler çerçevesinde yürütülmektedir. Buna bir örnek olarak, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) verilebilir. Burada AÇA, sera gazı emisyonlarının ölçümü, raporlanması ve doğrulanmasına destek konusunda etkin bir rol oynamaktadır.

Sürdürülebilir Gelişim Hedefleri dahil olmak üzere 2030 Sürdürülebilir Gelişim Gündemi’nin benimsenmesinden sonra, 2030 Gündemi’nin takibi ve incelenmesine ilişkin çerçevenin ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde daha sağlam hale getirilmesi gerekmektedir. AÇA denetim ve inceleme çalışmalarına katkı konusunda bölgesel düzeyde özel bir rol oynayacaktır. Bu çalışma Avrupa Komisyonu ve AB Üye Devletlerle yakın bir işbirliği içinde yürütülecektir.

Ayrıca Dünya Gözlem Grubu Sistemlerine ait Küresel Dünya Gözlem Sistemi ve Küresel Jeo-Uzamsal Bilgi Yönetimine dair BM inisiyatifiyle süregelen angajmanlar bulunmaktadır.

AÇA, Avrupa dışı çeşitli ulusal ve bölgesel kuruluşlarla uzmanlığını, bilgi ve yaklaşımlarını paylaşmaktadır. Neredeyse 20 yıldır ABD Çevre Koruma Ajansıyla süregelen düzenli bir diyalog bulunmaktadır; son 15 yıldır da Orta Asya ülkeleriyle bilgi alışverişinde bulunulmaktadır. Buna ek olarak AÇA örneğin Avustralya, Kanada, Çin, Hindistan, Güney Kore ve bölgesel düzeyde Afrika, Asya ve Güney Amerika kuruluşlarıyla irtibat halindedir ve bilgi alışverişinde bulunmaktadır.