Veel wateren in Europa bevatten meer ‘eeuwige chemicaliën’ dan toegestaan

De EEA-briefing over PFAS-verontreiniging in Europese wateren geeft een eerste beeld van het probleem van de zogenaamde ‘eeuwige chemicaliën’ in rivieren, meren en overgangs- en kustwateren in Europa. PFAS-verontreiniging in water kan schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid en het milieu.

PFOS is een van de circa 10 000 poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS), die ook wel ‘eeuwige chemicaliën’ worden genoemd omdat ze extreem lang in het milieu blijven. Uit gegevens over 2022 van ongeveer 1 300 monitoringlocaties in Europa blijkt dat in 59 % van de locaties in rivieren, in 35 % van de locaties in meren en in 73 % van de locaties in overgangs- en kustwateren de hoeveelheid PFOS boven de milieukwaliteitsnorm lag. 

In de briefing van het EEA wordt opgemerkt dat het nog steeds moeilijk is om conclusies te trekken over de omvang van het probleem in heel Europa, vanwege onzekerheden en onvolledigheid van de gerapporteerde gegevens. De resultaten wijzen echter wel op een uitdaging bij de verwezenlijking van de doelstellingen in verband met de ambitie om alle verontreiniging tot nul terug te dringen voor een gifvrij milieu en bij het bereiken van een goede chemische toestand in het kader van de kaderrichtlijn water.

Om beter in beeld te krijgen hoe groot het probleem van PFAS-verontreiniging in Europa is, moeten gevoeligere analysemethoden worden gebruikt en het aantal stoffen en de geografische dekking worden uitgebreid, aldus de briefing van het EEA.

De nieuwe gegevens die in de EEA-briefing worden gepresenteerd, ondersteunen het huidige voorstel tot wijziging van de kaderrichtlijn water om de lijst van prioritaire stoffen uit te breiden (d.w.z. meer PFAS op te nemen) en onderstrepen de noodzaak om de in de drinkwaterrichtlijn gespecificeerde PFAS-grenswaarden te herzien. De gegevens ondersteunen ook de Europese strategie voor waterweerbaarheid, die de nieuwe Europese Commissie naar verwachting als een prioritair initiatief zal beschouwen.

De huidige beleidsdoelstelling van de EU in het kader van de kaderrichtlijn water is het bereiken van een goede chemische toestand voor de Europese wateren tegen 2027. Volgens de recente beoordeling van het EEA over de toestand van het water in Europa bereikte slechts 29 % van de Europese wateren in de periode 2015-2021 een goede chemische toestand. De EU-visie om tegen 2050 alle verontreiniging tot nul terug te dringen moet ervoor zorgen dat lucht-, water- en bodemverontreiniging wordt teruggedrongen tot niveaus die niet langer schadelijk worden geacht voor de menselijke gezondheid en de natuurlijke ecosystemen.