AÇA Basın bülteni

Yeni web tabanlı hava kirliliği izleme sistemi

Kullanıcılar Avrupa’daki ozon seviyelerini artık takip edebilecek

Avrupa Çevre Ajansı(AÇA) tarafından geçtiğimiz günlerde Kopenhag’da Ozone Web adıyla tanıtılan yeni internet aracı, ilk kez Avrupa genelinde, ozonun yeryüzü seviyesindeki hareketlerini izleme ve takip etme olanağı sunuyor.

Yeryüzü seviyesindeki ozonun, Avrupa’nın en önemli hava kirliliği sorunlarından biri olduğu bilinmektedir. 500’den fazla hava kalitesi izleme istasyonundan alınan veriler saatlik olarak Kopenhag'da bulunan AÇA'na gönderilmekte ve yeni web sitesinde (hemen hemen) eşzamanlı olarak sunulmaktadır.

Kullanıcılar artık bir yer ismi girerek ya da Avrupa haritası üzerinde bir yere tıklayarak yerel ya da Avrupa ölçeğinde hava kalitesini takip edebilecek ve kendilerinin maruz kaldığı ozon değerlerinin sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin bilgileri de web sitesinde ayrıca bulabileceklerdir.

AÇA Genel Müdürü Prof. Jacqueline McGlade konu hakkında "Avrupa’nın ortak bir projesi olan Ozone Web, hava kirliliğinin uluslararası karakterini yansıtıyor. Herhangi bir bölgede oluşan hava kirliliği, yüzlerce kilometre ötedeki bir bölgede bile etkisini hissettirebilmektedir. Bu web sitesi, insanları bilgilendirmek ve onlara daha iyi hizmet sunulmasını sağlamak için AB’nin üye ülkelerle nasıl bir ortaklık içine girebileceğinin mükemmel örneklerinden biridir” şeklinde yorum yapmaktadır.

Yüksek konsantrasyon değerlerine sahip ozonun sağlık üzerine olumsuz etkilerinin olduğu bilinmektedir. Solunum yollarını tahriş ederek nefes alma güçlüklerine sebep olmasının yanısıra bir kaç saatlik maruz kalmanın sonucunda akciğerlere de zarar vermektedir. Avrupa’nın kentsel nüfusunun % 30’u, AB tarafından konulan eşik düzeylerin üzerinde ozon konsantrasyonlarına maruz kalmaktadır. Avrupa’da her yıl yaşanan ölümlerin yaklaşık 20.000’inin sorumlusunun da ozon kirliliği olduğu düşünülmektedir.

Stratosferdeki (yer seviyesinin 10 ila 50 km üstü) ozon, Dünya’yı güneşin ultraviyole ışınlarından korumaktadır. Yeryüzüne daha yakın kısımlarda ise insan etkileri ozon konsantrasyonunun normal seviyelerin çok üzerine çıkmasına neden olmaktadır.

Ozon ile beraber azot oksitler (NOx) ve partiküler madde gibi hava kirliliğine yol açan diğer kirletici maddelerin seviyelerinde belirgin artış kaydedildiğinde, tüm bu maddelerin birleşimiyle sağlık üzerinde derin yaralar açan bir sis kümesi oluşabilmektedir. Başka bir açıdan bakıldığında ise, en yüksek seviyedeki ozon konsantrasyonları, her zaman ozonun oluşmasına yol açan kirleticilerin yoğun olarak açığa çıktığı şehir merkezlerinde görülmemektedir. Bunun temel nedeni motorlu taşıt trafiğinden kaynaklanan azot oksitin ozon oluşumunun önüne geçmesidir. Ozonun, rüzgar ile günde 400-500 km taşınabildiği göz önüne alındığında, ozon vakalarının kirletici kaynaklarından çok uzakta bulunan şehir dışı bölgeler ve kırsal kesimlerde bile görülebileceği anlaşılmaktadır.

Prof. McGlade “AB, ozon seviyelerinin belirli değerlere çıkması durumunda, ülkelerin ulusal çapta vatandaşlarını uyarmasını zorunlu tutmuştur. Ne var ki, Ozone Web, sadece ozon hareketinin her yerden ve her an izlenebilmesinin de ötesine geçerek, komşu bir ülkedeki ya da bir tatil beldesindeki son değerlerin gözden geçirilebilmesi ve rüzgar yoluyla Avrupa’da ozonun yayılma rotasının takip edilebilmesine de imkan tanımaktadır” diye ifade etmektedir.

Editöre Notlar:

Ozone Web’e http://eea.europa.eu/maps/ozone adresindeki AÇA sitesinden kolaylıkla ulaşılabilir.

2005 Ozon dönemleri

2005 yazında Avrupa’daki en önemli ozon dönemlerinin 21-24 Haziran ve 14-17 Temmuz günleri arası olduğu ifade ediliyor. Bu süreçte, Avrupa’da ozon seviyesi eşiğinin bir kaç kez aşılmış olduğuna dikkat çekiliyor. Belirtilen bu dönemlerin; Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Hollanda, Portekiz, Romanya, Slovenya ve İsviçre gibi ülkeleri de içine alacak şekilde Avrupa’nın büyük bir kısmında geçerli olduğu görülüyor.

Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) Hakkında:

AÇA’nın merkezi Kopenhag’da bulunmaktadır. Ajans, politika belirleyicilere ve kamuya zamanında, uygun ve güvenilir bilginin sağlanması yoluyla, Avrupa’nın çevre konusunda önemli ve ölçülebilir bir iyileşme kaydetmesine yardımcı olmayı hedeflemektedir.