Avrupa'nın suyu daha verimli kullanması şart

Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) tarafından yayınlanan ‘Avrupa'daki Su Kaynaklarının Verimli Kullanımına Doğru  ’  rapor, yürürlükteki mevzuatın daha etkin uygulanmasından başlanarak, entegre bir su yönetiminin oluşturulması gerektiğini vurgulamaktadır.

AÇA İcra Müdürü Jacqueline McGlade’e göre ; “Su kaynakları Avrupa'nın birçok bölgesinde tehdit altındadır ve  durum her geçen gün kötüleşmektedir”.

“Tarım, enerji üretimi, endüstri, içme ve kullanma suyu temini ve ekosistemler gibi hayati sektörler  bu sınırlı kaynağı paylaşmaktadır. İklim değişikliği ile su rezerv tahminleri zorlaşmaktadır; bu nedenle  tüm kullanıcıların yararını dikkate alarak  Avrupa’nın suyu daha verimli şekilde kullanmaya başlaması ciddi önem arz etmektedir. Su kaynakları da, ülkelerin sahip oldukları diğer doğal varlıklar kadar verimli kullanılmalıdır.”

Ekonomileri tarım ve endüstriye dayalı ülkeler için  su sıkıntısı ciddi sonuçlar doğurmaktadır. Hatta bu durum, Avrupa'nın bazı bölgelerinde içme suyu kullanımında kısıntıya sebeb olmuştur.  Akarsu debilerinin azalması, göl ve yeraltı suyu seviyelerinin düşmesi ve sulak alanların yok olması üretimi destekleyen doğal sistemler üzerinde yıkıcı etkilere sebeb olabilmekte ve buna bağlı olan ekonomik üretimi dolaylı olarak ta etkilemektedir.  

Avrupa'nın bazı bölgelerinde sektörler arasında su kaynaklarına erişim için rekabet her geçen gün daha da artmaktadır. Avrupa Birliği genelinde doğal kaynaklardan elde edilen suyun yaklaşık dörtte biri tarım faaliyetlerinde kullanılırken bu oran Avrupa'nın güneyinde  %80'lere varmaktadır. Ayrıca, şebeke suyu Avrupa'daki su kullanımının yaklaşık beşte birini oluşturmakta ve bu tüketimin dörtte birinden fazlası yalnızca tuvalet sifonlarında harcanmaktadır. Hidroelektrik santralleri de akarsu ve göllerin doğal yapısını ve rejimini değiştirmekte ve ekosistemleri etkileyecek sonuçların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Tarım, suyun etkin kullanımının mümkün olduğu bir sektördür, çünkü  verimsiz sulama ile önemli miktarda su  boşa harcanmaktadır.  Bazı tahminler, Avrupa'da sulamada kullanılan suyun yaklaşık dörtte birinin yalnızca mevcut boru veya kanalların değiştirilmesiyle tasarruf edilebileceğini göstermektedir.  İçme suyu temini  de  daha verimli hale getirilebilir, nitekim hala  bazı AB üyesi ülkelerde içme suyunun yaklaşık %50'si kayıp ve kaçaklarda  harcanmaktadır.

Yine rapora göre; suyun verimsiz kullanımı, enerji kullanımını  arttırmakta ve ek  ekonomik ve çevresel maliyetlere sebep olmaktadır. Tatlı suyun arıtılması ve içme suyu şebekesine verilmesi için gerekli enerji ortalama olarak yaklaşık 0,6 kWh/m³ düzeyinde iken, bu düzey deniz suyunun arıtılmasında yaklaşık 4 kWh/m³ çıkmaktadır. Birkaç  Avrupa ülkesi deniz suyu arıtma teknolojisi kullanmaktadır. Bu bu ülkeler arasında en dikkat çekici olanı İspanya, dünya genelinde de deniz suyunu en fazla kullanan ülkeler arasında yer almaktadır. 

Rapora göre; yetkililerin sürdürülebilir su kullanımı için  belirgin çevresel hedefleri ortaya koymaları gerekmektedir.  Bu hedefler kuşkusuz mevcut kaynaklara göre farklılıklar gösterecektir, ancak tanımlanacak hedefler doğal çevrenin gereksinimi olan yeterli miktarda suyun devamlılığını sağlamalıdır. Üretim artışı için mutlaka daha fazla su kullanımı ve çevrenin daha fazla olumsuz etkilenmesi gerekmemektedir.

Tarihsel olarak, Avrupaki  su fiyatları, ne su temini maliyetlerini nede çevreye olan ekonomik maliyeti yansıtmaktadır. Bu da kirliliğe ve su kıtlığına yol açarak, çevre ve toplum üzerindeki maliyetleri arttırmaktadır. Örneğin, tarım veya endüstri tarafından kirletilen suların içme suyu olarak arıtılması kamuya ait mali kaynaklardan karşılanmaktadır. Su için gerçek fiyatın belirlenmesi, suyun daha verimli kullanımını ve teknolojik yenilikleri teşvik edecektir. Vergilerin, sübvansiyonların, pazar mekanizmalarının, fiyat tarifelerinin ve diğer ekonomik araçların verimli kullanımı da su üzerindeki rekabetçi taleplerin dengelenmesine yardımcı olacaktır.

Avrupa Komisyonu tarafından bu yılın sonunda yayınlanacak olan ‘Avrupa sularının korunması planı’ bu alandaki mevzuata yön verecektir. Avrupa Çevre Ajansı 2012 yılı boyunca su sorunlarıyla ilgili konularda  zorlukların ve olanakların gün ışığına çıkartılması için   bir dizi  rapor yayınlayacaktır.