Sürdürülebilirliğe yatırım yapmak

Genel anlamda sürdürülebilir finans, sürdürülebilirlik hedeflerinin karşılanmasına katkıda bulunan yatırımları yeniden yönlendirmek ve ölçeklendirmekle ilgilidir. Yeşil (çevreci) finans, sürdürülebilir finansın bir parçasıdır ve sürdürülebilirlik konusundaki çevre politikası hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunan yatırımları ifade eder. Çevre hedeflerinin karşılanması büyük ölçüde bir yatırım sorunu olduğu için yeşil finansın desteklenmesi önemlidir.

Yatırım zinciri boyunca çevresel, sosyal ve yönetim boyutlarındaki faktöring, sermayeyi daha uzun vadeli ve daha sürdürülebilir faaliyetlere yönlendirmeye yardımcı olacaktır. Ayrıca, finansal istikrara yönelik potansiyel sistemsel risklerin belirlenmesine ve yönetilmesine yardımcı olacaktır.

Hedefleri, politikaları ve önlemleri doğrudan yatırım ihtiyaçlarına çevirmek çoğu zaman zordur, ancak buna yönelik bazı tahminler vardır.  Örneğin, AB'nin 2030 iklim ve enerji hedeflerini karşılamak için 2021 yılından itibaren yılda yaklaşık 1 trilyon Euro değerinde yatırım yapılması gerektiği tahmin edilmektedir. İleriye dönük yatırım açığının(1 trilyon euro’dan ne kadar eksik olduğu)yıllık 180 milyar Euro civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bunların maliyet yerine, getirileri olması beklenen ve birden fazla ortak faydaya sahip üretken yatırımlar olduğunu göz önünde bulundurmak önemlidir. Birleşmiş Milletler, küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmanın gelişmekte olan ülkelerde 2,5 trilyon dolar civarında bir yatırım açığı ile yaklaşık 5-7 trilyon dolarlık yatırım gerektireceğini tahmin etmiştir.

Bu yatırım açıklarını kapatmak, tek başına kamu sektörünün kapasitesinin çok ötesindedir ve bu nedenle finansal piyasaların büyük kapasitesine ulaşmak bir gerekliliktir. Bu açığı kapatabileceğimiz bir şekilde yatırımcıları sermayeye yönlendirmeye yardım ve teşvik etmek için yeni yollar bulmamız gerekmektedir. Uzun vadeli çevre ve iklim hedeflerine ulaşmak için daha fazla ve daha iyi sürdürülebilir finans oldukça önemli olacaktır.

Pek çok kamu ve özel sektör aktörü, AB içindeki çevreci ve sürdürülebilir finans alanında çalışmakta olduğu için bu konsept yeni değildir. Yeni olan şey hızla artan politik momentum ve daha yapısal politika desteğine duyulan ihtiyaçtır. Finansal sistemdeki değişiklikler, Avrupa'nın sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması ve finansal istikrarı koruması yönünde geniş bir mutabakat vardır. Ayrıca sürdürülebilir finans için net ve öngörülebilir bir çerçeve bulunması, AB'nin çevreci yatırımlar için daha cazip bir hedef haline gelmesine yardımcı olacaktır. 

Avrupa Komisyonu bu gelişmeler için önemli bir aktör olmuştur ve kısa süre önce sürdürülebilir finans konusunda ilk yasa teklifi dizisini başlatmıştır. Bu teklifler, şu aşamada AB'deki normal yasama sürecinden geçecektir. Aynı zamanda özel bir uzman grubu, sürdürülebilir yatırımlar için başlangıç kategorileri ve kriterleri geliştirmek de dahil olmak üzere yasal tekliflerin teknik yönlerini destekleyen çalışmalara başlayacaktır.

Tek seferde çözülebilecek bir konu yoktur. Bunun yerine, belirli bir zaman zarfında ele alınması gereken çok geniş bir konu yelpazesi vardır. Hem sürdürülebilir büyüme finansmanına yönelik Avrupa Komisyonunun eylem planı hem de Sürdürülebilir Finans Üst Düzey Uzman Grubunun (HLEG) nihai raporu en önemli olanlarından bazılarını vurgulamaktadır.

Komisyon ve Uzman Grubu tarafından belirlenen önemli konulardan biri, sürdürülebilir faaliyetler için AB çapında bir sınıflandırma sistemi oluşturulmasına duyulan ihtiyaçtır. Bu sistem, iklim değişikliği etkilerinin azaltılması veya ekosistemlerin korunması gibi belirli çevresel hedeflere somut katkılarda bulunulmasına yardımcı olması için hangi ekonomik faaliyetlere hangi koşullar altında yatırım yapılması gerektiğini tanımlamaya yardımcı olacaktır. Bu, sorunlu ama aynı zamanda birçok alandan uzmanlık gerektiren çok zorlu bir görevdir. Sınıflandırma sisteminde teknik açıdan titizlik gerekir, ancak aynı zamanda çok karmaşık olmamalıdır. Finansal sistemin bu konu üzerinde etkili bir şekilde hareket etmesini sağlamalıdır.

AB çapında bir sınıflandırma sistemi, yatırımcılar için politika kesinliğini güçlendirmek amacıyla mevcut sektörel ve tematik politikaları tamamlayacaktır.

Günümüzde, ulusal ve piyasaya dayalı birçok yaklaşım vardır, ancak önemli tüm çevresel hedefleri tek bir şekilde kapsayan ve çevresel olarak sürdürülebilir bir yatırımın neyin oluşturduğunu açıklayan AB çapında bir sistem yoktur. Bu uyumsuzluk, yatırımcılar için belirsizlik kaynağıdır ve sürdürülebilir yatırımlar için tekil bir pazarın gelişmesini engellemektedir. Ayrıca, AB çapında bir sistemde yaygın olarak kullanılan teknik olarak titiz kriterleri tanımlamak, piyasada finansal ürünlerin potansiyel çevreci göz boyama riskini azaltacaktır.

AÇA, sürdürülebilir finans etrafında AB politika sürecine katılmaya devam edecektir. Kısa vadede AÇA, Komisyondaki teknik uzman grubunun yaptığı çalışmaları destekleyecektir.

Uzun vadede EEA'nın rolü, yasama sürecinin yanı sıra kaynakların kullanılabilirliğine de bağlıdır. Komisyonun son teklifinde AÇA, sürdürülebilir finans konusunda uzun vadeli kamu-özel platformunun bir parçası olarak tanıtılmıştır. Platform, temel olarak sürdürülebilir faaliyetler için AB çapında sınıflandırmayla ilgili konularda Komisyona yardımcı olacak ve danışmanlık yapacaktır. AÇA, platformun bir parçası olarak Avrupa Yatırım Bankası, üç Avrupa Denetim Otoritesi ve Avrupa Yatırım Fonu gibi diğer kamu kurumları ile yakın işbirliği yapacaktır.

Çevre ve finansal politika arasındaki bağlantının, karşılıklı faydalar sayesinde gelecekte daha da güçlü olacağını düşünüyorum. Önümüzdeki çevresel zorlukların büyük çoğunluğu için çok güçlü bir yatırım bağlantısı bulunmaktadır. Bu yatırımları başarılı bir şekilde finanse etmek için net, istikrarlı ve eyleme dönüştürülebilir bir politika çerçevesi sağlamak oldukça önemlidir.

Andreas Barkman

İklim değişikliği ve enerji konusunda stratejik tavsiyeler, AÇA