Transport

Vervoer verbruikt een derde van alle energie in de EU. Het grootste deel daarvan is afkomstig van olie. Dit betekent dat vervoer verantwoordelijk is voor een groot deel van de broeikasgasemissies in de EU en een van de veroorzakers van klimaatverandering. Terwijl de meeste andere economische sectoren, zoals elektriciteitsproductie en industrie, hun emissies sinds 1990 hebben verminderd, zijn die van vervoer toegenomen. Meer dan een kwart van de totale broeikasgasemissies in de EU is toe te schrijven aan vervoer. Een omkering van deze trend is momenteel niet in zicht. Dat maakt de vervoerssector een groot obstakel voor de verwezenlijking van de klimaatdoelstellingen van de EU. Auto’s, bestelwagens, vrachtwagens en bussen produceren meer dan 70 % van de totale broeikasgasemissies door het vervoer. De rest is voornamelijk afkomstig van de scheepvaart en de luchtvaart.

Vervoer blijft ook een belangrijke bron van luchtverontreiniging, vooral in steden. Luchtverontreinigende stoffen, zoals zwevende deeltjes en stikstofdioxide (NO₂), zijn schadelijk voor de gezondheid van de mens en voor het milieu. Hoewel de luchtvervuiling door het vervoer in de afgelopen tien jaar is afgenomen als gevolg van de invoering van brandstofkwaliteitsnormen, de Europese emissienormen voor voertuigen en het gebruik van schonere technologieën, zijn de concentraties van luchtverontreinigende stoffen nog steeds te hoog.

Geluidshinder is een ander belangrijk milieuprobleem voor de volksgezondheid dat verband houdt met vervoer. Het wegverkeer is de meest voorkomende bron van geluidshinder, met meer dan 100 miljoen mensen die te lijden hebben onder schadelijke niveaus in de lidstaten van het Europees Milieuagentschap. Ook het luchtverkeer en de spoorwegen zijn belangrijke geluidsbronnen.

Bovendien heeft de vervoersinfrastructuur ernstige gevolgen voor het landschap omdat natuurlijke gebieden worden opgedeeld in kleine stukken met ernstige gevolgen voor dieren en planten.

EU-beleid

Het terugdringen van de negatieve effecten van vervoer is een belangrijke beleidsdoelstelling van de EU. Er wordt vooral gewerkt aan het verleggen van het vervoer naar de minst vervuilende en meest efficiënte vervoerswijzen, de inzet van duurzamere vervoerstechnologie, brandstoffen en infrastructuur, en aan het beginsel van de vervuiler betaalt - ervoor zorgen dat de vervoersprijzen de nadelige gevolgen voor het milieu en de gezondheid volledig weerspiegelen.

De EU-strategie is gericht op het koolstofvrij maken van het vervoer. De strategie van de Europese Commissie voor 2018 ‚‘Een schone planeet voor iedereen: Een Europese strategische langetermijnvisie voor een welvarende, moderne, concurrerende en klimaatneutrale economie‛ wil de koers uitzetten voor een overgang naar broeikasgasneutraliteit in de hele EU in 2050. Wat het vervoer betreft, wordt de noodzaak onderstreept van een systeemgerichte benadering, wordt het belang benadrukt van overschakeling op koolstofarme vervoerswijzen en emissievrije voertuigen, wordt de centrale rol onderstreept van elektrificatie en hernieuwbare energiebronnen en wordt aangedrongen op operationele efficiëntieverbeteringen. Ze roept ook op tot een betere stadsplanning en tot de volledige benutting van de voordelen van het openbaar vervoer. Ook in de‚ ‘Europese strategie voor emissiearme mobiliteit‛ zijn vanaf 2016 een efficiënter vervoerssysteem, de snelle inzet van emissiearme brandstoffen en de overgang naar emissiearme en emissievrije voertuigen als prioritaire actieterreinen aangewezen.

Bovendien richt de EU-wetgeving zich rechtstreeks op de milieu- en gezondheidseffecten van het vervoer met de vaststelling van bindende regels. Deze omvatten emissiegrenswaarden voor auto’s, bestelwagens, vrachtwagens en bussen, specifieke voorschriften voor vervoersbrandstoffen, geluidsbelastingkaarten en actieplannen inzake geluidsbeheer voor grote vervoersinfrastructuur, zoals luchthavens.

Activiteiten van het Europees Milieuagentschap

Het Europees Milieuagentschap (EEA) verzamelt en publiceert gegevens over alle nieuwe auto’s en bestelwagens die in Europa zijn geregistreerd, overeenkomstig de Verordeningen (EG) nr. 443/2009 en (EU) nr. 510/2011. Deze gegevens zijn nodig om de efficiëntie van het nieuwe wagenpark te beoordelen en bevatten informatie over de CO₂-uitstoot en het gewicht van het voertuig. In de toekomst wordt de gegevensverzameling uitgebreid tot vrachtwagens en bussen. Het EEA verzamelt ook nationale inventarisatiegegevens voor broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen uit de lidstaten, die een belangrijk inzicht bieden in de bijdrage van het vervoer aan de klimaatverandering en de luchtverontreiniging in Europa. Voorts beheert het EEA het verslagleggingsproces in het kader van Richtlijn 98/70/EG betreffende brandstofkwaliteit, waarin aan brandstofleveranciers voorschriften worden opgelegd om de broeikasgasintensiteit van de voor het wegvervoer geleverde brandstof te verminderen.

Een andere belangrijke EEA-activiteit is de rapportage over de integratie van milieuoverwegingen in het vervoerbeleid. Via dit mechanisme volgt het de milieuprestaties van het vervoer in Europa. De rapportage over de integratie van milieuoverwegingen in het vervoerbeleid is gebaseerd op een reeks indicatoren voor het meten van de vooruitgang bij het bereiken van de vervoersgerelateerde beleidsdoelstellingen. Het EEA publiceert ook een jaarverslag over de huidige ontwikkelingen op vervoersgebied, met elk jaar de focus op een specifiek thema. Onderzoek naar de bijdrage van het vervoer aan geluidshinder behoort eveneens tot zijn taken.