Intervista — X’jistgħu jgħidulna s-satelliti dwar id-Dinja: Satelliti Sentinel u Copernicus

X’kien għaddej minn moħħok hekk kif Sentinel—2C inqatgħet mill-art?

Kien mument inkredibbilment emozzjonali. Li ssorprendieni l-aktar kien kemm kont affettwata. Bilwieqfa hemmhekk, kien hemm id-dlam kullimkien, u minn fejn konna ma stajniex naraw lanqas il-punt tal-illanċjar tar-rokit.

Imbagħad, f’daqqa waħda, deher dawl fid-distanza, li deher sew fid-dlam, u rajnih jogħla. Il-ħoss instema’ aktar tard, minħabba li l-pad tal-illanċjar kien daqshekk ’il bogħod, u dan kompla żied l-antiċipazzjoni. Fil-mument meta smajna l-ħoss, is-sentimenti li ħakmuna kienu enormi.

Ir-rokit għamel dan is-semiċiklu perfett fl-ajru u f’mument minnhom għeb f’xi sħab fil-baxx, u wara reġa’ ħareġ. Tant kollox mar ħarir li kważi s-sitwazzjoni ma nħassitx reali. Bdejt naħseb “Dan veru qed iseħħ”.

© ESA–S. Corvaja

Ilni naħdem b’immaġnijiet satellitari mit-teżi tal-master tiegħi f’Wageningen fil-bidu tas-snin 2000. Minn dejjem kont naf dwar is-satelliti — jinsabu hemm fuq, jiġbru d-data— iżda l-att fiżiku tal-illanċjar ta’ satellita fl-ispazju kien pjuttost kunċett astratt għalija.

Meta rajt l-illanċjar tar-rokit, dan kollu sar reali b’mod li diffiċli niddeskrivih. Huwa ħsieb sempliċi, iżda nħass profond f’dak il-mument.

X’inhu t-titjib li ġabet magħha Sentinel—2C?

Sentinel—2C tipprovdi kontinwità għal Sentinel—2A. Il-programm Copernicus tal-Unjoni Ewropea huwa vast u l-manutenzjoni fit-tul jeħtieġ li tkun parti essenzjali mill-pjan. Sentinel—2C se tiżgura kontinwità fid-data, billi tnaqqas id-distakk bejn Sentinel—2A, 2B, u eventwalment 2D. Dawn is-satelliti jaħdmu f’pari, u jipprovdu pedament sod għall-ħidma tagħna fis-Servizz ta’ Monitoraġġ tal-Art ta’ Copernicus (CLMS).

Il-kontinwità hija kruċjali għat-tip ta’ monitoraġġ fit-tul li nagħmlu fis-CLMS u fl-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA). Meta tkun qed taħdem b’data ambjentali, l-għan mhux dejjem ikun li tiżdied ir-riżoluzzjoni jew il-frekwenza, imma pjuttost li tinbena serje kronoloġika konsistenti fuq ħafna snin. Jekk tintroduċi bidliet ta’ spiss wisq, isir diffiċli li tinżamm il-konsistenza.

B’Sentinel—2C, se nkunu nistgħu jkollna serje kronoloġika affidabbli mill-illanċjar ta’ Sentinel—2A sal-ġenerazzjoni li jmiss ta’ satelliti—li tkopri madwar 15-il sena. Dan il-fluss ta’ data konsistenti huwa imprezzabbli għall-ittraċċar tal-bidliet ambjentali maż-żmien.

Il-ġenerazzjonijiet futuri ta’ satelliti Sentinel se jkomplu jġibu titjib, bħal riżoluzzjoni spazjali aħjar u karatteristiċi oħra.

X’jiġri mis-satelliti aktar antiki?

Sentinel—2A eventwalment se tiġi rtirata. Kien hemm diskussjonijiet dwar iż-żamma ta’ tliet satelliti fl-orbita fl-istess ħin biex tiżdied il-frekwenza tal-ġbir tad-data, li jippermettulna naqbdu l-immaġnijiet kull tlett ijiem minflok kull ħamsa.

Pajjiżi bħal dawk fl-Iskandinavja u l-Awstrija, fejn il-kopertura tas-sħab fuq art muntanjuża tagħmilha diffiċli li wieħed jikseb osservazzjonijiet mingħajr sħab, kienu l-akbar sostenituri ta’ din l-idea. Sentinel—2A diġà qabżet il-ħajja mistennija tagħha ta’ seba’ snin. Għalkemm għadha funzjonali, qed toqrob lejn it-tmiem tal-missjoni tagħha, għalhekk il-Kummissjoni Ewropea ħadet id-deċiżjoni li ma żżommhiex.

Is-CLMS kif juża d-data minn Sentinel—2?

Is-CLMS huwa wieħed mill-akbar utenti ta’ Sentinel—2, peress li hija satellita definita għall-monitoraġġ tal-art u aħna s-servizz ta’ monitoraġġ tal-art fi ħdan il-programm Copernicus. Din hija r-raġuni għaliex konna involuti fid-definizzjoni tal-ispeċifikazzjonijiet ta’ Sentinel—2 u għaliex aħna attivi fid-definizzjoni ta’ missjonijiet futuri.

Il-fornituri tas-servizzi tagħna jużaw l-immaġnijiet ta’ Sentinel—2 biex joħolqu diversi prodotti, jipprovdu informazzjoni relatata mal-kopertura tal-art, l-użu tal-art, l-istatus tal-veġetazzjoni, ir-riżorsi tal-ilma, u saħansitra l-varjabbli tal-enerġija. Pereżempju, nistgħu nużaw it-tagħlim awtomatiku biex nikklassifikaw il-kopertura tal-art b’mod awtomatiku jew biex ikollna prodotti relatati mal-istatus tal-veġetazzjoni. Inkella, nistgħu nużaw ukoll id-data biex inwettqu analiżijiet għall-użu tal-art, bħal pereżempju d-distinzjoni ta’ ġonna b’siġar tal-frott minn vinji, li ta’ spiss issir b’mod manwali.

Din id-data kif tħalli impatt fuq il-ħajja ta’ kuljum tal-persuni Ewropej?

Id-datahija utli anke lil hinn mill-politika u l-amministrazzjoni. Pereżempju, il-bdiewa jistgħu jużawha biex jimmonitorjaw is-saħħa tal-għelejjel tagħhom, jivverifikaw in-nuqqasijiet ta’ ilma, l-indewwa eċċessiva, jew il-ħtieġa ta’ fertilizzant. L-industrija tal-injam tista’ tivvaluta l-istatus tal-foresti mingħajr il-ħtieġa ta’ spezzjonijiet fuq il-post.

Qed naraw ukoll interess dejjem jikber minn kumpaniji tal-assigurazzjoni, li jużaw id-data tagħna biex jivvalutaw il-pretensjonijiet ta’ ħsara. L-istituzzjonijiet finanzjarji qed jibdew jisfruttaw id-data għaċ-ċertifikazzjonijiet tas-sostenibbiltà u l-valutazzjonijiet tar-riskju.

Hemm potenzjal enormi biex din id-datatintuża f’oqsma bħall-protezzjoni ċivili, il-konformità ambjentali, u saħansitra l-prevenzjoni ta’ reati ambjentali bħall-qtugħ illegali tas-siġar għall-injam jew l-estrazzjoni tal-ilma. Wieħed mis-servizzi ta’ Copernicus ingħata l-kompitu li jimmonitorja l-konformità ambjentali, li jinkludi l-indirizzar ta’ attivitajiet illegali bħad-dumping jew il-qtugħ tas-siġar għall-injam. Filwaqt li s-CLMS ma jipproduċix prodotti speċifiċi għal dan l-għan, id-data tagħna ċertament tista’ tintuża minn oħrajn biex jiġu identifikati attivitajiet bħal dawn. Huwa għodda b’saħħitha biex jiġi żgurat li l-liġijiet ambjentali jiġu segwiti.

U jkolli nżid li din id-datakollha hija disponibbli u aċċessibbli online, u mingħajr ħlas.

Kif jistgħu jintużaw il-prodotti tal-art ta’ Copernicus fil-livell Ewropew?

Wieħed mill-vantaġġi tal-prodotti tagħna huwa l-konsistenza. Jekk tixtieq tkun taf l-istatus ta’ xi ħaġa madwar l-Ewropa, il-prodotti tagħna jipprovdu ħarsa ġenerali konsistenti madwar il-kontinent kollu. Dan huwa kruċjali minħabba li, filwaqt li s-settijiet tad-data nazzjonali normalment ikunu ta’ kwalità ogħla għal pajjiżi speċifiċi, aħna noffru xi ħaġa li hija armonizzata fil-qasam kollu ta’ interess. Wieħed mill-prodotti ewlenin tagħna, pereżempju, huwa l-Kopertura tal-Art Corine (Corine Land Cover), li tuża l-istess definizzjoni ta’ klassijiet ta’ kopertura tal-art fid-39 pajjiż membru kollha taż-ŻEE u r-Renju Unit. Din il-konsistenza hija ta’ benefiċċju kbir minħabba li tista’ tqabbel il-klassijiet tal-kopertura tal-art, pereżempju, fl-Italja u fl-Irlanda, u tkun taf li huma kklassifikati bl-użu tal-istess kriterji.

Dan jagħmel l-Inventaru tal-Kopertura tal-Art Corine waħda mill-aktar prodotti użati u mniżżla l-aktar ta’ spiss. Il-proġett imur lura għall-1990, u l-aġġornament li kien imiss kien fl-2000. Minn dak iż-żmien, din ġiet aġġornata kull sitt snin, u bħalissa qed naħdmu fuq l-aġġornament għall-2024.

Kif tara li l-futur tad-data tas-satelliti Sentinel se jinfluwenza l-politika ambjentali u klimatika?

Attwalment qed naħdmu fuq id-definizzjoni tat-tielet fażi tal-programm Copernicus, li se tinkludi missjonijiet ġodda ffukati fuq oqsma bħall-umdità tal-ħamrija u l-kwalità tal-ilma. Hemm missjoni waħda li ninsab speċjalment eċċitata dwarha: l-immaġni iperspettrali. Dan se jippermettilna nimmonitorjaw mhux biss is-saħħa tal-veġetazzjoni iżda wkoll il-kompożizzjoni tal-ħamrija f’ħafna aktar dettall. It-teżi tal-master tiegħi kienet dwardata iperspettrali, għalhekk jiena personalment investita biex nara din it-teknoloġija tevolvi.

Meta nħarsu ’l quddiem, se nkomplu nadattaw il-portafoll tagħna għal dawn il-kapaċitajiet il-ġodda. Bil-ġenerazzjoni li jmiss ta’ satelliti Sentinel u l-missjonijiet ta’ espansjoni, se nkunu nistgħu ntejbu l-kwalità tad-data li nużaw u nżidu kapaċitajiet ta’ monitoraġġ kompletament ġodda. Dan huwa żmien eċċitanti ħafna għall-osservazzjoni tad-dinja.

X’tixtieq tenfasizza dwar il-programm Copernicus u Sentinel?

Il-programm Copernicus kien trasformattiv għall-osservazzjoni tad-Dinja. Meta bdejt f’dan il-qasam, kellna aċċess għal immaġni waħda jew tnejn biss, u issa nistgħu naċċessaw għadd kbir ta’data mingħajr ħlas. Dan ħoloq paradigma ġdida fl-osservazzjoni tad-Dinja, li tagħmilha possibbli li jiġu operazzjonalizzati dawk li darba kienu biss kunċetti teoretiċi. Kien rivoluzzjonarju.

Aħna għandna nkunu kburin ħafna bil-fatt li l-Ewropa mexxiet din l-inizjattiva, u ispirat atturi globali oħra, bħan-NASA, biex isegwuha. Id-disponibbiltà ta’ data miftuħa rrivoluzzjonat il-mod kif nimmonitorjaw il-pjaneta tagħna u kellha impatt tremend fuq ix-xjenza applikata.