UE-15 na dobrej drodze do realizacji celu z Kioto, pomimo zróżnicowanych wyników

W raporcie "Tendencje i prognozy w zakresie emisji gazów cieplarnianych w Europie na 2008 r." dokonano oceny emisji historycznych w okresie 1990-2006. Omówiono w nim również prognozy dotyczące emisji w przyszłości, podczas okresu zobowiązań wyznaczonego przez Protokół z Kioto (2008-2012).

Generalnie, prognozy państw członkowskich na czas określony przez Protokół z Kioto wskazują, że kraje UE-15 mogą zmniejszyć emisje o ponad 11% w stosunku do roku referencyjnego. Poziom taki można osiągnąć dzięki połączeniu polityki i środków krajowych (obowiązujących i planowanych), działań w zakresie biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla i kredytów na obniżenie emisji poza granicami UE.

"Wyniki dotyczące emisji w krajach UE-15 są nadal zróżnicowane. Kilka państw członkowskich nadal nie jest na właściwej drodze do realizacji celu z Kioto. Jeśli jednak uwzględni się przewidywane znakomite wyniki innych państw członkowskich, kraje UE-15 jako całość powinny spełnić swoje zobowiązanie z Kioto" – powiedziała prof. Jacqueline McGlade, dyrektor zarządzająca Europejskiej Agencji Środowiska. "Ponadto w przypadku niektórych państw członkowskich sytuacja wyglądałaby lepiej, gdyby ich prognozy w pełni uwzględniały ograniczenia emisji, przed jakimi stoją gałęzie przemysłu objęte unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji".

Raport podaje również długoterminowe dane szacunkowe dla sytuacji dotyczącej emisji w Europie. Chociaż przewiduje się, że emisje w krajach UE-27 będą nadal zmniejszać się aż do 2020 r., bez wdrożenia dodatkowych działań, takich jak pakiet działań w obszarze energii i zmian klimatu zaproponowany przez Komisję Europejską w styczniu 2008 r., docelowy poziom zmniejszenia emisji o 20% w stosunku do 1990 r., zatwierdzony przez przywódców europejskich w 2007 r., pozostanie poza zasięgiem.

Dane pokazują, że państwa członkowskie UE-15 mające wspólny cel w ramach Protokołu z Kioto (kraje UE-15) osiągnęły redukcję gazów cieplarnianych o 2,7% w okresie między rokiem referencyjnym a 2006 r. Obecnie realizowana polityka i środki nie wystarczą, aby kraje UE-15 mogły osiągnąć swój cel z Kioto, ponieważ przewiduje się, że obniżą one swoje emisje w latach 2006-2010 do średniego poziomu wynoszącego jedynie 3,6% poniżej poziomu emisji w roku referencyjnym. Jeżeli dodatkowe działania zaplanowane przez 10 państw członkowskich zostaną w pełni i terminowo wdrożone, możliwe będzie osiągnięcie dalszego obniżenia o 3,3%. Pełny skutek unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji nie został odzwierciedlony w prognozach wszystkich państw członkowskich.

Większość państw członkowskich UE-15, aby osiągnąć swój cel z Kioto, zamierza podejmować działania związane z biotopami obniżającymi zawartość dwutlenku węgla, takimi jak sadzenie lasów pochłaniających CO₂. Łączna ilość dwutlenku węgla, który można by usunąć każdego roku w latach 2008-2012, jest stosunkowo niewielka (1,4% w porównaniu do 1990 r.), chociaż jest ona nieznacznie większa niż przewidywały prognozy z 2007 r.

Dziesięć państw członkowskich UE-15 dla osiągnięcia założonych celów planowało zastosować mechanizmy z Kioto (zob. informacje dla redaktora poniżej). Przewiduje się, że takie działania przyczynią się do obniżenia emisji o dalsze 3,0%.

Raport EEA wyszczególnia przypadki tych krajów, które obiecały „znaczną redukcję emisji w ograniczonych ramach czasowych (2006-2010) w wyniku stosowania polityki i środków, które nie zostały jeszcze wdrożone”. Ponadto kraje, które planują znaczne obniżenie emisji od 2006 r., aby osiągnąć swój cel do 2010 r., będą w rzeczywistości musiały kontynuować swoje starania i dokonywać dalszego ograniczania emisji aż do 2012 r. W ostatecznym rozrachunku niektóre państwa członkowskie będą korzystać z mechanizmów z Kioto w sposób bardziej intensywny niż obecnie planują.

Łączny cel z Kioto dla krajów UE-15 wynoszący 8% odpowiada zróżnicowanym celom indywidualnym emisji w poszczególnych państwach członkowskich. W 2006 r. cztery państwa członkowskie UE-15 (Francja, Grecja, Szwecja i Wielka Brytania) już osiągnęły poziom poniżej swojego indywidualnego celu wyznaczonego w Protokole z Kioto. Dodatkowych osiem państw członkowskich UE-15 (Austria, Belgia, Finlandia, Holandia, Niemcy, Irlandia, Luksemburg i Portugalia) przewiduje, że uda im się osiągnąć ich cele indywidualne, lecz prognozy z trzech państw członkowskich (Dania, Włochy i Hiszpania) wskazują, że nie sprostają one swoim celom w zakresie ograniczenia emisji. W raporcie odnotowano jednak, że odchylenia między celami a prognozami są dużo mniejsze niż miało to miejsce w przypadku prognoz z 2007 r.

Dziesięć z 12 państw członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 r. i 2007 r., ma indywidualne cele w zakresie obniżenia emisji, wynoszące 6 % lub 8%. Jedynie Cypr i Malta w ogóle nie posiadają takiego celu. W przypadku krajów UE-12 państwa członkowskie przewidują, że osiągną swoje cele z Kioto, pomimo przewidywanego wzrostu emisji w latach 2006-2010. Słowenia jest jedynym państwem członkowskim, które dla osiągnięcia swojego celu planuje zastosować mechanizmy z Kioto.

Streszczenie raportu i charakterystyki poszczególnych krajów są już dostępne w Internecie. Pełny raport zostanie opublikowany w listopadzie.

Przegląd postępów państw członkowskich UE i pozostałych państw członkowskich EEA

Uwagi: 

(1) W raporcie uwzględniono krajowe prognozy dostarczone do dnia 1 czerwca 2008 r.
(2) Prognozowany poziom netto pochłaniania dwutlenku węgla przez biotopy (zmiana sposobu wykorzystania gruntu i zalesianie).
(3) Chorwacja, pomimo, że nie jest członkiem EEA, jest państwem kandydującym do UE. Progres w zakresie spełniania celów Kioto jest również oceniany w tym raporcie.

Informacja dla redaktora

1. Cele UE wyznaczone przez Protokół z Kioto: cel z Kioto dla UE-15 przewiduje zmniejszenie do 2012 r. emisji gazów cieplarnianych o 8% w stosunku do poziomu z roku referencyjnego (patrz niżej). W ramach ogólnego celu każde z 15 państw członkowskich UE ma wyznaczony odmienny cel związany z ograniczeniem emisji. Niektóre kraje powinny zredukować emisje, zaś inne mogą pozwolić sobie na niewielki wzrost. Nowe państwa członkowskie, z wyjątkiem Cypru i Malty, mają wyznaczone cele indywidualne. Cele te mogą osiągać stosując różne środki.
2. Poziom emisji w roku referencyjnym: zgodnie z Protokołem z Kioto poziom emisji gazów cieplarnianych w "roku referencyjnym" stanowi punkt odniesienia do śledzenia postępów w ograniczaniu emisji krajowych w UE-15 oraz we wszystkich państwach członkowskich z wyznaczonym celem indywidualnym. Nie wyznaczono wspólnego celu z Kioto dla UE-27, zatem w opracowaniach dotyczących postępów w osiąganiu celów z Kioto nie wykorzystuje się zagregowanych danych z roku referencyjnego dla całej tej grupy. Istotne jest w tym miejscu wyjaśnienie, że rok referencyjny nie oznacza "roku" w dosłownym znaczeniu, ale poziom, od którego rozpoczęto ograniczanie emisji. W przypadku dwutlenku węgla, metanu i podtlenku azotu we wszystkich 15 państwach członkowskich za rok referencyjny przyjmuje się 1990 r. Natomiast w stosunku do gazów fluorowanych kraje UE-15 mogą uznać jako referencyjny poziom emisji z 1995 r. Dwanaście spośród tych krajów przyjęło 1995 r. za rok referencyjny. W praktyce za poziom referencyjny emisji w UE-15 przyjmuje się poziom zbliżony do 1990 r.
3. Unijny system handlu uprawnieniami do emisji: unijny system handlu uprawnieniami do emisji to narzędzie polityki dotyczącej zmian klimatycznych, wspomagające przedsiębiorstwa przemysłowe w ograniczaniu emisji CO₂ w opłacalny sposób. Wymaga on wprowadzenia limitów emisji gazów cieplarnianych przeliczonych na CO₂ ze wszystkich dużych źródeł. Szacuje się, że w UE-15 system doprowadzi do zmniejszenia emisji o 3,4 % w stosunku do roku referencyjnego.
4. Polityka i środki krajowe: polityka i środki krajowe obejmują swoim zasięgiem terytorium państwa i dotyczą: wspierania produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, poprawy efektywności energetycznej, wspierania zastosowań biopaliw w transporcie, ograniczenia emisji dwutlenku węgla przez pojazdy, odzyskiwania gazów z wysypisk i zmniejszenia emisji gazów fluorowanych.
5. Mechanizmy z Kioto: Protokół z Kioto przewiduje mechanizmy oparte na rynku, które umożliwiają krajom rozwiniętym osiąganie celów z Kioto poprzez korzystanie z ograniczania emisji w innych krajach. W ramach tych mechanizmów państwa członkowskie mogą handlować między sobą uprawnieniami do emisji lub uzyskiwać kredyty emisji w wyniku finansowania projektów ograniczających emisje za granicą. Ponadto mechanizmy te ułatwiają transfer technologii niskowęglowych do innych państw oraz promują zrównoważony rozwój. Emisje gazów cieplarnianych to problem globalny, a obniżenia w tym zakresie można dokonać tam, gdzie koszty są najniższe – przynajmniej we wstępnej fazie walki ze zmianą klimatu. Przewidywane wykorzystanie mechanizmów z Kioto przez dziesięć spośród krajów UE-15 spowoduje ograniczenie emisji o 3,0 % do 2010 r. w stosunku do poziomu z roku referencyjnego. Do krajów tych należą Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia i Włochy. Więcej informacji dotyczących mechanizmów z Kioto zawiera witryna internetowa UNFCCC.

Osoby do kontaktów

W przypadku pytań ze strony mediów prosimy o kontakt z:

Òscar Romero, Rzecznik prasowy oscar.romero@eea.europa.eu

Tel.:+45 33 36 72 07

Tel. kom.:+45 23 68 36 71

Country profiles (in English)