Wzrost emisji gazów cieplarnianych w UE utrudnia postęp na drodze do realizacji celów na 2030 r.

Pakiet „Tendencje i prognozy w Europie” zawiera ocenę postępów w realizacji unijnych celów w zakresie klimatu, wstępne dane szacunkowe na temat emisji gazów cieplarnianych w UE na 2017 r. , szczegółową analizę tendencji i prognoz w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji (ETS) oraz briefing podsumowujący najnowsze tendencje i prognozy dotyczące emisji gazów cieplarnianych w Europie. Jest on publikowany co roku przez EEA w celu podsumowania postępów UE i państw członkowskich w osiąganiu ich celów w zakresie klimatu i energii, które obejmują ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. i o co najmniej 40% do 2030 r.

„Chociaż UE jest nadal na dobrej drodze do osiągnięcia celu, jakim jest ograniczenie emisji do 2020 r., to jednak najnowsze dane wskazują, że państwa członkowskie nie mogą traktować czynienia postępów po tym terminie jako oczywistości. Dane wyraźnie wskazują na potrzebę dalszej likwidacji zależności między emisjami a wzrostem gospodarczym. Wiemy, że można tego dokonać. Państwa członkowskie muszą planować i wdrażać ambitne polityki i środki, jeżeli mamy osiągnąć cele na 2030 r., oraz wypełnić zobowiązania podjęte w ramach porozumienia paryskiego”, powiedział Hans Bruyninckx, dyrektor zarządzający EEA.

Według wstępnych danych emisje w 2017 r. w całej UE wzrosły o 0,6% w porównaniu z rokiem poprzednim. Stanowi to 21,9% spadek emisji w latach 1990–2017. Nieznaczny wzrost jest przedłużeniem stosunkowo trwałej tendencji w emisjach odnotowanej od 2014 r., po 10-letnim okresie niemal nieustannej redukcji w latach 2004-2014. Wzrost ten wynika głównie ze zwiększonej konsumpcji ropy w transporcie drogowym. W sektorze energetycznym udało się ograniczyć emisje dzięki coraz mniejszemu wykorzystywaniu węgla do produkcji energii elektrycznej i ciepła w UE.

W unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji emisje z instalacji stacjonarnych wzrosły w 2017 r. o 0,2% w porównaniu z 2016 r. Wytwarzanie energii w dalszym ciągu przyczynia się do ograniczenia emisji w systemie handlu uprawnieniami. Tendencje dotyczące emisji z instalacji przemysłowych były bardziej zróżnicowane, co odzwierciedlało zmiany gospodarcze obserwowane w Europie w ostatnich trzech okresach rozliczeniowych. Emisje pochodzące z lotów wewnątrzunijnych, które również uwzględniono, wzrosły w 2017 r. o 4,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Ogólna nadwyżka uprawnień do emisji nadal się zmniejsza już trzeci rok z rzędu, co wynika między innymi z faktu, że mniejsze ilości uprawnień są przydzielane bezpłatnie.

W 2017 r. emisje objęte decyzją dotyczącą wspólnego wysiłku redukcyjnego (w tym transport, budynki, rolnictwo i odpady) wzrosły trzeci rok z rzędu. Wzrost ten był napędzany głównie przez sektor transportu drogowego. Dwadzieścia dwa państwa członkowskie wyemitowały mniej niż swoje roczne cele w zakresie emisji gazów cieplarnianych określone w decyzji dotyczącej wspólnego wysiłku redukcyjnego na rok 2016. Szacuje się, że w 2017 r. liczba ta zmniejszyła się do 18 państw członkowskich.

Chociaż łączne emisje z całej UE są nadal poniżej wartości docelowej na 2020 r., najnowsze prognozy wskazują, że w 2017 r. emisje gazów cieplarnianych wzrosły w ponad połowie (17) państw członkowskich UE. Największy bezwzględny wzrost emisji wystąpił w Hiszpanii. Również Polska i Francja odnotowały znaczny wzrost emisji. Największy spadek w porównaniu z 2016 r. nastąpił w Danii, Finlandii i Zjednoczonym Królestwie.

Jeżeli najnowsze prognozy państw członkowskich rozszerzą się do 2030 r. i porówna się je z nowym wiążącym celem UE zakładającym co najmniej 40% redukcję krajowych emisji gazów cieplarnianych (w porównaniu z poziomami z 1990 r.) do 2030 r., zdecydowana większość państw członkowskich wykazuje niewystarczający postęp. Należy się spodziewać, że przy obecnych politykach krajowych po 2020 r. tempo redukcji, zamiast przyspieszyć, zwolni w sektorach objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji i w sektorach wspólnego wysiłku redukcyjnego.

Według udostępnionych prognoz ogólnounijne redukcje emisji do 2030 r. spadną jedynie o 30%, w porównaniu z poziomem z 1990 r. przy istniejących środkach łagodzących, i tylko o 32%, jeśli rozważy się dodatkowe planowe środki łagodzące.

Tylko w sześciu państwach członkowskich prognozuje się osiągnięcie poziomów emisji poniżej celów wyznaczonych na rok 2030 określonych w unijnym rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego.

Tendencje, prognozy i cele w zakresie emisji gazów cieplarnianych w UE

Przedstawiony dziś pakiet uzupełnia sprawozdanie z postępów opublikowane przez Komisję Europejską. Końcowa część pakietu, w której dokonano oceny postępów w realizacji celów w zakresie energii, zostanie opublikowana w najbliższych tygodniach.