Οι ανακαινίσεις και τα βιώσιμα οικοδομικά υλικά μπορούν να δώσουν ώθηση στην πράσινη μετάβαση της Ευρώπης

Η έκθεση του ΕΟΠ με τίτλο «Addressing the environmental and climate footprint of buildings» (Αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού και κλιματικού αποτυπώματος των κτιρίων) αξιολογεί την τρέχουσα κατάσταση του κτιριακού αποθέματος της Ευρώπης και εξετάζει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να καταστούν τα κτίρια της Ευρώπης πιο βιώσιμα. Η ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων με τη χρήση βιώσιμων υλικών, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και τη συνεργασία με τη φύση, είναι καίριας σημασίας. Η έκθεση διερευνά επίσης τις δράσεις πολιτικής που απαιτούνται για την επίτευξη αυτού του στόχου έως το 2050.

Πάνω από το 30 % του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ΕΕ προέρχεται από κτίρια και, κατά συνέπεια, ο εν λόγω τομέας έχει τον υψηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Περίπου το ένα τρίτο της κατανάλωσης υλικών στην Ένωση διοχετεύεται στον κατασκευαστικό τομέα. Η χρήση κτιρίων αντιπροσωπεύει το 42 % της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και το 35 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο παροπλισμός των κτιρίων συνεπάγεται μεγαλύτερη ροή αποβλήτων κατά βάρος στην ΕΕ. Η έκθεση του ΕΟΠ επισημαίνει ότι μολονότι τα ποσοστά ανακύκλωσης των αποβλήτων από κατεδαφίσεις είναι υψηλά, η ανακύκλωσή τους είναι, ως επί το πλείστον, χαμηλής αξίας.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ, η γήρανση του πληθυσμού, η αυξανόμενη ευημερία και η κλιματική αλλαγή αναμένεται να μεταβάλλουν τις απαιτήσεις όσον αφορά συγκεκριμένες χρήσεις των κτιρίων στην Ευρώπη. Ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερα κτίρια στις πόλεις, τα οποία πρέπει να συμβάλουν σε περιβαλλοντικές και κλιματικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων της εξοικονόμησης και της παραγωγής ενέργειας, της προστασίας από κλιματικούς κινδύνους και της αποκατάστασης της φύσης.

Τα κτίρια αντιπροσωπεύουν

Η ανακαίνιση των υφιστάμενων κτιρίων και η χρήση δομικών προϊόντων με χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα προκειμένου να καταστεί το κτιριακό απόθεμα της Ευρώπης βιώσιμο. Τα κτίρια πρέπει να έχουν χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας, να είναι ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και να στηρίζουν τη βιοποικιλότητα μέσω, για παράδειγμα, της ενσωμάτωσης χώρων πρασίνου, πράσινων στεγών και βλάστησης στον σχεδιασμό των κτιρίων. Ένα σύστημα βιώσιμων κτιρίων πρέπει να δημιουργεί οικονομικά προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες για όλους. Ο στόχος αυτός θα μπορούσε να υποστηριχθεί μέσω συμμετοχικών προσεγγίσεων στη λήψη αποφάσεων που να προωθούν ισχυρές τοπικές κοινότητες, παράλληλα με επιδοτήσεις για ανακαινίσεις και αναβαθμίσεις κτιρίων με στόχο τη βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας των βιώσιμων κτιρίων τώρα και στο μέλλον.

Πολιτικές της ΕΕ που αφορούν τα κτίρια

Τα κτίρια συνδέονται με διάφορες βασικές πολιτικές της ΕΕ, μεταξύ άλλων τις πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια, την κυκλική οικονομία, την ψηφιοποίηση, τη φύση και τη δίκαιη μετάβαση, μολονότι δεν υπάρχει μια ευρεία στρατηγική της ΕΕ για τα κτίρια που να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές πτυχές.

Πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε το 2021 την πολιτική για το νέο ευρωπαϊκό Μπάουχαους και τη πρωτοβουλία χρηματοδότησης για την προώθηση βιώσιμων λύσεων όσον αφορά τον μετασχηματισμό του δομημένου περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να εστιάσει τις δράσεις της ολοένα και περισσότερο στη στέγαση με την ανακοίνωση της θέσης Επιτρόπου αρμόδιου για τη στέγαση, ήτοι ενός ευρωπαϊκού σχεδίου για την οικονομικά προσιτή στέγαση και μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την κατασκευή κατοικιών που θα περιλαμβάνει τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κατασκευών.